روزنامه آفتاب یزد
1400/10/05
بوی توافق می آید
آفتاب یزد: در روزهای اخیر، وقفه چند روزه در مذاکرات، حرف و حدیث‌هایی را به وجود آورد تا جایی که مقامات ایرانی را بر آن داشت تا در پاسخ به اظهارات طرف‌های اروپایی مبنی بر «خواست ایران برای وقفه در مذاکرات»، اعلام کنند که «ایران درخواست توقف مذاکرات در این مرحله را نداد». با این حال آن چه که مسلم است این است که تا اینجای کار همه طرف‌های مذاکره کننده خواهان تداوم مذاکرات هستند اما آنچه دستیابی به یک توافق را تا این مرحله به تعویق انداخته، تفاهم و توافق میان طرف‌ها بر سر لغو تحریم هایی است که علیه ایران اعمال شده است. اما زمزمه هاییکه این روزها به گوش می رسد امیدوار کننده است، در واقع
موضع گیری های صورت گرفته در روزهای اخیر بوی توافق
می دهد. با این حال باید دید روز دوشنبه و با از سرگیری مجدد مذاکرات، چه اتفاقی رقم خواهد خورد.
>آنچه گذشت
بعد از پایان دور هفتم گفتگوها و تمایل طرفین به ادامه آنها، روس‌ها بیش از دیگران به اهمیت ادامه این روند برای دستیابی به یک نتیجه تاکید کردند و بلافاصله بعد از دور هفتم نمایندگان چین و روسیه، اذعان کردند که ایران در مذاکرات وین، پیشنهادات دقیق و قابل بحثی را مطرح کرده است که می‌تواند مبنای توافق قرار گیرد. در آستانه دور هشتم اما ایالات متحده سیاست خود را بر مبنای اظهارات دوگانه برنامه ریزی کرده است. در حالی که سخنگوی وزارت خارجه آمریکا رسما بار دیگر اعلام کرده که کشورش آماده برداشتن تحریم هاست اما دیگر مقامات آمریکایی سعی دارند تا با اظهارنظرها و سفرهای خود تهران را تحت فشار قرار دهند. در پاسخ به این رفتارها وزیر امور خارجه با اشاره در نشست خبری با وزیر خارجه عراق گفت که طرف‌های مقابل ما تردید نکنند اگر بخواهند یک امتیاز بدهند و ۱۰ امتیاز بگیرند جمهوری اسلامی ایران هرگز زیر بار این روش نخواهد رفت.
در میان اظهارنظرهای امریکایی‌ها گفته‌های رابرت مالی در روز سه‌شنبه با بکی اندرسون مجری سی ان ان نظرها را به خود جلب کرد. او در حالی که گفته بود ممکن است در زمان‌هایی نه چندان دور برجامی وجود نداشته و ممکن است به این نتیجه برسیم که به توافق کاملا جدیدی نیاز داریم مدعی شد که زمان باقی مانده برای احیای توافق هسته ای ۲۰۱۵ با ایران رو به پایان است و خطر بحران «تشدید کننده» را افزایش می‌دهد. مالی همچنین تاکید کرد اگر آنها (ایران) به سرعت فعلی خود ادامه دهند، ما چند هفته فرصت داریم، اما نه بیشتر از آن، در این مرحله، من فکر می کنم، نتیجه این خواهد بود که هیچ توافقی برای احیا وجود ندارد. یک روز بعد از این اظهارنظرها وزیر امور خارجه آمریکا در یک کنفرانس خبری ضمن انتقاد از تصمیم دولت قبلی این کشور برای خروج از توافق هسته ای، مواضع واشنگتن را در زمینه تداوم مذاکرات احیای توافق هسته ای در وین تشریح کرد. بلینکن گفتن می خواهم یک بازه زمانی برای این موضوع قائل شوم یا اعداد و ارقامی به شما بگویم، جز این که، بله [زمان باقی مانده] بسیار، بسیار، بسیار کوتاه می شود. علاوه بر این، بازیابی تمامی منافع برجام از طریق بازگشت به پایبندی به آن، با توسعه هایی که ایران هر روزه در برنامه هسته ای اش ایجاد می کند، بیش از پیش دشوار می شود. او توپ را در زمین ایران انداخت و گفت: تمایلی قوی به این داریم که ببینیم آیا می شود این برنامه هسته ای را به همان جعبه ای که داخلش بود بازگرداند یا نه. اما اگر به خاطر عدم مشارکت ایران با حسن نیت نتوانیم این کار را انجام دهیم، با جدیت به گزینه های دیگر روی خواهیم آورد. در سوی دیگر اروپایی‌ها هم اعلام کردند که در ادامه مذاکرات با طرف آمریکایی همکاری نزدیکی خواهند کرد. اما روسیه هرچند نارضایتی خود را از پیشرفت هسته‌ای ایران اعلام کرده اما بابت آن نه تهران بلکه ایالات متحده را سرزنش می‌کند.
اولیانوف سوم دی‌ماه در حساب کاربری خود در توییتر، پیشرفت سریع برنامه هسته‌ای ایران را پاسخی به اقدامات آمریکا عنوان کرد. او در این توئیت نوشت:« روسیه از پیشرفت سریع برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران خوشحال نیست، اما این پیشرفت سریع پاسخی به ادامه سیاست فشار حداکثری ایالات متحده است.»
او پیش از این در گفتگویی با راشاتودی گفته بود: در واقع ایران به‌مدت بیش از یک سال، هیچ گامی خلاف تعهدات برجام برنداشت و به محض اینکه روشن شد که تصمیم ترامپ روشن است، ایران پایبندی به برجام به شکلی متفاوت را شروع کرد و فقط تعهدات داوطلبانه خود را تعلیق کرد و بعد آنها اعلام کردند سانتریفیوژهای دارای فناوری‌های پیشرفته‌تری را مورد استفاده قرار دادند و گفتند به محض اینکه آمریکا به توافق برگردد، ایران نیز همین کار را خواهد کرد. اساس مذاکرات فعلی در وین نیز همین است.بین ماه‌های آوریل و ژوئن، ۶ دور مذاکرات برگزار شد و ایران و آمریکا از طریق میانجی‌ها مذاکره کردند که در نتیجه آن بسته اسنادی حاصل شد. پس از تشکیل دولت جدید در ایران، شرکای غربی ما از ایران درخواست کردند اقداماتش را در سریع‌ترین زمان ممکن انجام دهد ولی به آنها یادآوری کردیم که بیش از یک سال برای آمریکایی‌ها صبر کردیم. او در ادامه گفت: ایران اکنون تیم جدیدی دارد و آنها پیشنهاداتی را آماده کردند که طرف‌های غربی در ابتدا خوششان نیامد ولی بعد این را فهمیدند که ارزش مطالعه کردن را دارند. ما معتقدیم که آمریکا اولین طرفی بود که از برجام خارج شد و آمریکا می‌گوید که ایران ابتدا نقض تعهدات خود را آغاز کرد و معتقدند ایران باید اولین گام را بردارد.
>بوی توافق از تهران
با این حال صدایی که از تهران در خصوص مذاکرات شنیده
می شود بسیار مثبت است و این موضوعی است که ما در دولت قبل شاهد آن نبودیم. در دولت روحانی هرچقدر تیم مذاکره کننده تلاش می کرد تا توافق حاصل شود صداهایی از تهران شنیده
می شد که از مخالفت های شدید حکایت داشت این در حالی است که حالا جریان های مختلف همگی بر توافق وین معتقد هستند.
به تازگی حجت‌الاسلام والمسلمین مجتبی ذو‌النوری، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در یکی از برنامه های تلویزیونی با پیش‌بینی اتفاق‌های خوب در دوره هشتم مذاکرات اظهار داشت: «در این دوره هم مباحث تمام نمی‌شود؛ اما مبنا قرار گرفتن پیشنهاد جمهوری اسلامی ایران اتفاق بسیار مثبتی است. اصرار داریم هرچه سریع‌تر مذاکرات به نتیجه برسد تا اقتصاد از حالت شرطی بودن خارج شود؛ چون کار هسته‌ای ما به سرعت پیش می‌رود، طرف مقابل هم محتاج سرعت است.»
از سوی دیگر محمد اسلامی رییس سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی ایران در مصاحبه با اسپوتنیک گفته است:
« تمام فعالیت‌های هسته‌ای ایران بر اساس توافقات، اساسنامه و مقررات آژانس بین المللی انرژی اتمی انجام میشود.ایران قصد ندارد غنی‌سازی بالاتر از ۶۰ درصد خلوص انجام دهد.هدف برنامه هسته‌ای تهران حمایت از نیازهای تولید صنعتی کشور و همچنین تامین نیاز مصرف کنندگان ایرانی به کالاهای خاص است.»
این در حالی است که عباس زاده سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز گفته است: «برای رسیدن به توافق در این دوره از مذاکرات امیدواری‌هایی وجود دارد. جمهوری اسلامی ایران به دنبال رسیدن به توافق خوب است و توافق نکردن را بهتر از توافق بد می‌دانیم. نگاه ما به مذاکرات وین واقع بینانه است به همین روی به توافقی برد- برد اعتقاد داریم.»
اینها ادبیاتی است که هیچ گاه در شش دوره ابتدایی مذاکرات از سمت مجلسی ها مطرح نمی شد اما دولت دوازدهم همواره بر آن تاکید داشت و این نشان می دهد که این روزها از تهران بوی توافق می آید.
>ایران به دنبال راه حل است
محسن جلیلوند در این خصوص به آفتاب یزد گفت:« واقعیت این است که همه به دنبال توافق هستند اما باید دید کدام طرف توافق بهتری انجام می دهد. در دوره های اخیر که مذاکرات بر عهده تیم دولت سیزدهم بود اصل ماجرا حول این محور در چرخش بود که باید سر چه چیزی مذاکرات صورت بگیرد؟ حالا و در دوره مذاکرات جدیدی که قرار است دوشنبه آغاز شود مشخص است که طرفین می خواهند سر کدام مسائل به مذاکره بپردازند اما تفاوت این دور آخر با دوره های قبل در این است که برای آن ضرب الاجل در نظر گرفته شده است و مذاکرات باید ظرف 5 هفته به نتیجه برسد.»
وی تصریح کرد:« همه طرفین مذاکرات بر موضوع ضرب الاجل تعیین شده تاکید داشتند و این یعنی همه طرفین به دنبال این هستند که مذاکرات به یک نقطه قابل قبول برسد که این نقطه
می تواند به صورت موقت یا دائم باشد. ایران هم نسبت به اظهاراتی که در هفته های اخیر مطرح کرده است نشان داده که به دنبال توافق است. ایران در اصل به دنبال یک راه حل است و حتما هم
راه حلی پیدا خواهد کرد تا از سایر مشکلات جلوگیری شود.»
