مرضیه موسوی | دره‌های پرشیب و برفگیر شهرستان «چاراویماق» جایی برای جبران اشتباه نمی‌گذارد؛ کافی است پایی بلغزد و اولین سقوط را به آخرین سقوط تبدیل کند. با این حال عملیات‌های روزانه امدادگران پایگاه جاده‌ای این شهرستان در زمستان‌های این دره‌ها تمامی ندارد؛ از انتقال مصدوم گرفته تا ارسال مواد غذایی به روستاهایی که پشت دیوارهای برفی گرفتار شده‌اند. پایگاه جاده‌ای «شهید لطفی‌منش» بیش از 6 سال است که به صورت رسمی فعالیت خود را در کیلومتر 140 اتوبان تبریز-زنجان آغاز کرده است، اما امدادگران این شهرستان بیش از 12 سال است که خدمات امداد جاده‌ای و امدادرسانی به روستاییان گرفتار در برف و بوران را بر عهده دارند. 240 روستا با پراکندگی زیاد در این منطقه کوهستانی وجود دارد و تنها راه دسترسی به این روستاها جاده‌ای مالرو است که با اولین بارش‌ برف در پاییز و زمستان مسدود می‌شود.

جاده‌ها، اغلب مسیرهای کوبیده شده زیر چرخ خودروهای تویوتای اهالی روستاهای چاراویماق هستند یا مسیر عبوری دام‌هایی که سال‌هاست در این منطقه تردد دارند. زمستان که جای خود دارد، حتی در تابستان هم به جز معدود خودروهای کمک‌دار، امکان تردد در بسیاری از مسیرهای روستایی این منطقه برای مردم وجود ندارد. جنوبی‌ترین شهرستان استان آذربایجان شرقی در منطقه‌ای کوهستانی و برفگیر، سال‌هاست که با مشکل قطع راه‌های ارتباطی روستاها در زمستان روبه‌روست. پراکنده بودن روستاها در منطقه‌ای صعب‌العبور هم به این مشکلات دامن زده است.  «سعید رضایی» مسئول امداد هلال احمر شعبه چاراویماق می‌گوید: «روستاهای این منطقه در زمستان به معنی واقعی کلمه از دسترس خارج می‌شوند. برخی از آنها در مناطق بسیار صعب‌العبوری قرار دارند و همین موضوع امدادرسانی را با چالش‌های زیادی روبه‌رو می‌کند. امدادگران برای حضور در عملیات‌ها از جان و دل مایه می‌گذارند و خطرهای زیادی را به جان می‌خرند. برای رسیدن به دورترین روستای این شهرستان در فصل زمستان گاهی تا 12 ساعت و بیشتر از آن، زمان نیاز داریم. یا حتی در عملیاتی مثل عملیات اخیر در روستای قزل قلعه، مجبور می‌شویم از مسیر دورتر اما مطمئن‌تر برویم.»

سال سخت
سال 98 و کولاک سختی که سر مردم چاراویماق هوار شده بود هنوز در خاطر اهالی این منطقه مانده است؛ همان سالی که حتی تویوتاهای هلال احمر و خودروهای آرگو هم از پس بارش برف‌هایش برنیامدند و همه عملیات‌های امدادرسانی و ارسال مواد غذایی و ... باید به کمک بالگرد انجام می‌شد. رضایی می‌گوید :«سال 98 چنان بارش برف در این منطقه زیاد بود که هیچ عملیاتی را بدون بالگرد نمی‌شد انجام داد. نان و مواد غذایی را به روستاها می‌رساندیم و مصدومان و بیماران را با بالگرد به مرکز درمانی منتقل می‌کردیم. در حالت عادی هم ماموریت‌های زیادی در چنین شرایطی برای ما پیش می‌آید که تنها راه کمک‌رسانی استفاده از امداد هوایی است.» بارش سنگین برف معمولا با قطعی برق و رخ دادن مشکلات مختلف در شبکه برقی چاراویماق همراه است؛ ماجرایی که امدادگران هلال احمر را درگیر ماموریت‌های متفاوت‌تری می‌کند. رضایی می‌گوید :«در شرایط عادی همراهی مامور برق برای رفع مشکلات شبکه برق‌رسانی روستاها وظیفه هلال احمر نیست. اما این هم از آن دست کارهای بر زمین مانده است که در شهرستان‌ها و روستاها انواع و اقسام آن را می‌توان دید. هلال احمر برای کمک به مردم محصور در برف روستاها و همچنین جلوگیری از رخ دادن حوادث بعدی، مامور برق را تا رسیدن به محل خرابی همراهی می‌کند، چون این افراد به تنهایی نمی‌توانند در این مسیرها تردد کنند.»

شانسی برای زندگی
روزهایی هم از راه می‌رسد که حتی خودروهای راهداری امکان و توان باز کردن جاده‌های مالرو را نداشته باشند؛ روزهای سخت امدادگران در چاراویماق که با بارش برف سنگین و بوران همراه است. انتقال بیماران و زنان باردار به مراکز درمانی مرکز شهرستان در این روزها از مهم‌ترین ماموریت‌های پیش روی امدادگران است. «اصغر تقی‌زاده» از امدادگران قدیمی این پایگاه می‌گوید: «اهالی این منطقه ارتباط خوب و تعامل زیادی با امدادگران و هلال احمر دارند. هر حادثه‌ای که رخ می‌دهد سریع به 112 اطلاع‌رسانی می‌کنند و برای انجام عملیات همکاری زیادی دارند، چون می‌بینند که امدادگران دلسوزانه در شرایط سخت مشغول فعالیت هستند.» از کودکی می‌گوید که اخیرا به دلیل بیماری از هوش رفته بود و با وجود بارش برف و بوران شدید، امدادگران همه ظرفیت جمعیت را به کار گرفتند تا او را به مرکز درمانی برسانند: «وقتی کودک را به پزشک رساندیم، به ما گفتند اگر یک ساعت دیرتر او را می‌آوردید شانسی برای زنده ماندن نداشت. با این حال به موقع رسیدیم و توانستیم جانش را نجات دهیم.»

دیواره‌های برفی
خودروهای راهداری مشغول باز کردن مسیر پربرف هستند تا امدادگران بتوانند از پشت سرشان تردد کنند. گاهی بارش برف چنان سنگین است که درست پشت سر خودرو راهداری،‌ دوباره از برف پوشیده می‌شود. «محمد عبدی» رئیس شعبه هلال احمر چاراویماق ‌می‌گوید: «این روزها تعداد عملیات‌های پایگاه ما به 3 ماموریت در روز هم می‌رسد. ماموریت‌های سنگینی که تنها عشق و علاقه امدادگران به کمک‌رسانی است که می‌تواند حضورشان در آن را توجیه کند؛ وگرنه هلال احمر در ازای کار داوطلبانه آنها چیزی برای جبران در دست ندارد.» بوران و کولاک در جاده دیواره‌های بلند برفی ساخته و برف بی‌امانی، آسمان و زمین را محو کرده است. با این حال بیماران بدحال و مسافران در راه مانده خیال‌شان تخت است که در این بوران تنها نیستند. عبدی می‌گوید: «224 روستای این شهرستان در تمام فصول سال فعال است و جمعیت ساکن دارد. حدود 40 روستا هم تنها در فصل برداشت محصول فعال است. همه این روستاها در صورت بروز هر حادثه و مشکلی روی کمک هلال احمر حساب می‌کنند؛ چه در نیمه اول سال که طغیان رودخانه و آبگرفتگی را شاهدیم، چه در فصل سرد که با بوران و برف سنگین، راه‌های دسترسی کاملا قطع می‌شوند.»