جامعه شناسی جادو در فوتبال

امان‌ا... قرایی‌مقدم کارشناس مسائل اجتماعی ناتوانی مربیان و مسئولان تیم‌ها برای گذر از بحران، آنان را به سمت و سوی جادو و جنبل سوق می‌دهد. در تبیین رواج شایعاتی مبنی بر گسترش جادو در فوتبال ایران باید بستر آن را مورد بررسی قرار دهیم. جادو و جنبل از گذشته‌های دور در جوامع انسانی وجود داشته و هنوز نمودهای آن به صورت مختلف دیده می‌شود. در کشورهای منطقه همواره صحبت از جادو و حل مشکل با ابزار جادوگران می‌شود. اما چه زمانی افراد به سمت و سوی جادوگر می‌روند؟ از قدیم بحث خیر و شر در میان بوده و برخی با استفاده از توانایی که داشتند مدعی دور کردن نیروهایی شدند که ممکن است در ناکامی یا شکل گیری شرایطی بحرانی نقش داشته است. این کار در گذشته بیش از اکنون بوده اما با پیشرفت علم بازار جادوگران نیز کساد شد. اما در برخی از مناطق تفکری وجود دارد که هنوز به دفع نیروی شر از طریق جادوگران باور دارد زیرا هم آنان در حوزه کاری دانش لازم را ندارند و هم تفکر حل مشکل با جادو و جنبل در ذهن آنان رسوب کرده است. پناه بردن به دامن جادوگر، خاص کشورهای منطقه نیست. در کشورهای اروپایی هم این پدیده وجود دارد و حتی در برخی از ادوار جام‌جهانی از گربه و هشت‌پا برای پیش بینی نتایج استفاده می‌کردند و این همان اعتقاد به تفکری است که هنوز باور دارد که می‌شود از طریق نیروهایی فراتر از علم آینده را پیش‌بینی کرد. رسوب باور به جادو و جنبل در جوامع بدون شک به راحتی پاک نخواهد شد و زمان زیادی برای گذر از این دوران داریم. برخی از کشورها در این زمینه آمار کمی دارند و برخی دیگر مانند هند هنوز به جادو به عنوان یکی از ابزار پیش‌بینی اعتقاد دارند. ناتوانی در غلبه بر مشکل و گذر از بحران یکی از مهم‌ترین دلایل حضور جادوگران در ورزش است. اینکه می‌گویم با علم جادو کم می‌شود ادعای درستی است اما بسیاری از اهالی فوتبال هنوز به دانش کامل برای عبور از بحران نرسیده و در شرایط سخت به جای تغییر در شیوه کار و تاکتیک مربیگری به دنبال نیروهای فرا انسانی می‌روند. تا زمانی که فرهنگ سازی لازم وجود نداشته باشد بدون شک ما شاهد رواج این پدیده‌ها خواهیم بود. فرهنگ سازی باید از طریق مدارس و دانشگاه‌ها باشد و در نهایت به تقویت دانش علمی در زمینه‌های مختلف ختم شود.