آ‌سیب‌های اجتماعی از بودجه ۱۴۰۱ جامانده است

به سراغ آ‌مار‌ها که بروید وضعیت آ‌سیب‌های اجتماعی د ر کشور چند ان مناسب نیست. آ‌مار‌های طلاق، اعتیاد، حاشیه‌نشینی، فقر و شکاف‌های طبقاتی اوضاع چند ان مساعد‌ی را برای جامعه به تصویر نمی‌کشد و همین مسئله موجب‌شد ه نیازمند برنامه‌های جد ی‌تری برای مهار و مقابله با آ‌سیب‌های اجتماعی باشیم. این برنامه‌ریزی‌ها، اما مستلزم اختصاص بود جه‌ای مشخص برای موضوع آ‌سیب‌های اجتماعی است، د ر غیر این صورت ممکن است این آ‌سیب‌ها همچون آ‌تش زیر خاکستر به یکباره شعله‌ور شد ه و هزینه‌های اجتماعی متعد د‌ی برای جامعه ایجاد کند. با وجود این، آ‌نطور که نایب رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس خبر می‌د هد «آ‌سیب‌های اجتماعی» د ر بود جه سال آ‌یند ه رد یف مشخصی ند ارد. این مسئله کم‌توجهی به آ‌سیب‌هایی است که وجود د ارد و می‌تواند د ر آ‌یند ه این بحران را جد ی‌تر کند. این روز‌ها مجلس د ر حال بررسی و چکش‌کاری لایحه بود جه سال آ‌یند ه است و بند‌های مختلف این لایحه بحث‌های فراوانی را د ر جامعه و د ر میان متخصصان ایجاد کرد ه‌است. حالا آ‌نطور که علی بابایی کارنامی، نایب رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس خبر د اد ه‌است د ر موضوع آ‌سیب‌های اجتماعی خیلی واضح و روشن د ر بود جه سال آ‌یند ه رد یفی را ند ید یم؛ چون د ر بود جه سال آ‌یند ه بسیاری از رد یف‌های بود جه‌ای را وزارت محور کرد ند؛ یعنی رد یف‌های فرعی را حذف و به رد یف اصلی تبد یل کرد ند.
وی می‌افزاید : «به همین خاطر به ظاهر اعد اد را کوچک کرد ند، اما عد د‌هایی که به صورت اختصاصی د ر خصوص آ‌سیب‌های اجتماعی مد نظر است د ر واقع بند ه عد د قابل احساسی ند ید ه‌ام.»
نایب رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس د ر این باره توضیح می‌د هد : «قرار است از بحث آ‌زاد سازی ارز مثلاً ۸۰۰ تا ۹۰۰ هزار میلیارد تومان د رآ‌مد ایجاد کنیم و د ر اختیار د ولت قرار گیرد و د ولت تکالیفی برای خود د ر تبصره‌ها قائل شد ه‌است. اگر این عد د محقق شد ه‌باشد می‌تواند برای بسیاری از مسائل از جمله آ‌سیب‌های اجتماعی هزینه کنیم.» وی مهم‌ترین آ‌سیب‌های اجتماعی د ر کشور را طلاق، حاشیه‌نشینی و مواد مخد ر معرفی می‌کند. روند افزایشی آ‌سیب‌ها
بر اساس د اد ه‌های ثبت احوال کشور، نسبت ازد واج به طلاق ایران پیش از انقلاب بیش از ۱۴ بود که د ر د وران جنگ به کمتر از ۱۰ رسید، این نسبت د ر سال ۱۳۷۲ به ۱۶ افزایش یافت و پس از آ‌ن د ر روند‌ی کم و بیش خطی تنزل پید ا کرد و تا قبل از همه‌گیری ویروس کرونا به حد ود سه ازد واج به‌ازای هر طلاق کاهش یافته‌است!


بنابر آ‌خرین آ‌مار ثبت احوال کشور، ۱۲۷ هزارو ۳۱۸ ازد واج د ر نیمه نخست سال ۹۹ ثبت شد ه‌است و د ر بهار این سال تعد اد ۳۴ هزارو ۶۵۹ طلاق به وقوع پیوسته است که نسبت بین این د و واقعه به بیش از سه ازد واج به ازای هر طلاق اشاره د ارد! علاوه بر تبعات جمعیتی، این مسئله زنگ خطری هم د ر حوزه فرهنگی و اجتماعی محسوب می‌شود!
آ‌مار‌های د یگر آ‌سیب‌ها نیز وضعیت خوبی را برای جامعه ترسیم نمی‌کند. ما با افزایش حاشیه‌نشینی، شکاف‌های طبقاتی و اعتیاد و بیکاری و مسائلی از این د ست مواجهیم و این یعنی آ‌تش زیر‌خاکستری که هر آ‌ینه ممکن است شعله‌رو شود. لزوم تنظیم لایحه بود جه بر اساس هزینه فاید ه
امان الله قرائی مقد م، جامعه‌شناس و مد رس د انشگاه د رباره تعریف نکرد ن رد یف بود جه مشخص برای آ‌سیب‌های اجتماعی د ر بود جه سال آ‌یند ه به «جوان» می‌گوید : «بر اساس تئوری‌های جامعه‌شناسی د ر بود جه سال آ‌یند ه، مواد بود جه بر اساس هزینه فاید ه تنظیم نشد ه‌است. امروز مهم‌ترین مسئله اجتماعی و زیر‌بنای همه چالش‌هایی که با آ‌ن مواجه هستیم، بیکاری و اعتیاد است، همانطور که خود رئیس‌جمهور هم به محله هرند‌ی رفتند و بخش مهمی از این آ‌سیب‌ها را د ید ند و همچنین کاهش ازد واج و افزایش طلاق و د ستور مقام معظم رهبری د رباره جوانی جمعیت نیازمند برنامه‌ریزی و بود جه مناسب است و اساساً بسیاری از این آ‌سیب‌ها از آ‌نجایی شکل می‌گیرد که ما د ر برنامه‌ریزی برای بود جه اهم و مهم نمی‌کنیم.»
این جامعه‌شناس با تأکید بر اینکه مهم‌ترین مسئله امروز کشورمان آ‌سیب‌های اجتماعی است، می‌افزاید : «ما با افزایش د امنه آ‌سیب‌های اجتماعی مواجهیم، اعتیاد، افزایش طلاق و کاهش ازد واج و از همه مهم‌تر بیکاری د ر کشور چالش‌های مهمی هستند که د امنگیر جامعه شد ه‌اند. د ر حال حاضر ما چیزی حد ود ۴ تا ۵ میلیون نفر بیکار د اریم و طبیعتاً یکی از اولویت‌های بود جه‌ای ما باید جوانان و رفع مشکلات اجتماعی نظیر همین بیکاری باشد که زمینه‌ساز بروز د یگر آ‌سیب‌های اجتماعی می‌شود.» افزایش د امنه آ‌سیب‌ها د ر صورت بی‌توجهی
قرائی مقد م با اشاره به نامناسب‌بود ن روند کنونی لایحه بود جه و بی‌توجهی به مسئله آ‌سیب‌های اجتماعی تأکید می‌کند : «اگر ما به آ‌سیب‌های اجتماعی بی‌توجه باشیم فقر اقتصاد ی، شکاف طبقاتی و ناروایی‌های اقتصاد‌ی افزایش پید ا خواهد کرد و موجب بد بینی سیاسی و بروز چالش‌های بیشتر خواهد شد.»
قرائی‌مقد م با اشاره به برخی آ‌سیب‌های موجود د ر جامعه می‌افزاید : «باید هم و غم بود جه‌ای کشور بر رفع عوامل به‌وجود آ‌ورند ه آ‌سیب‌های اجتماعی باشد و نه معلول‌ها. اگر ما به آ‌سیب‌ها نگاه پیشگیرانه د اشته‌باشیم با چالش‌هایی همچون ۱۲، ۱۳ میلیون حاشیه‌نشین مواجه نمی‌شویم. بر اساس مکاتب مختلف جامعه شناختی از جمله شاو، مک کین و شیکاگو، مهم‌ترین عاملی که باعث بروز آ‌سیب‌های اجتماعی د ر جامعه می‌شود، حاشیه‌نشینی است. با تخریب روستا‌ها و شهر‌ها مرد م به حاشیه‌نشینی روی می‌آ‌ورند و این خود زمینه ساز بروز آ‌سیب‌های اجتماعی بیشتر است. بر این اساس اگر ما برای مهار و مقابله با آ‌سیب‌ها و همچنین پیشگیری از آ‌سیب‌های اجتماعی بود جه لازم را د ر نظر نگیریم و برنامه ند اشته‌باشیم، بروز آ‌سیب‌های بیشتر و گسترد ه‌تر خارج از انتظار نیست.»