نشست داغ طرح صیانت

غفوریان-ماجرای طرح «حمایت از حقوق کاربران و خدمات پایه کاربردی فضای مجازی» که در رسانه‌ها به اختصار «طرح صیانت» نام گرفته است، دیروز در یازدهمین جلسه کمیسیون مشترک این طرح، با ارائه یک طرح جدید با عنوانی متفاوت از طرح‌های قبلی به فاز تازه‌ای وارد شد. کمیسیون مشترک و طرح صیانت چیست؟ مجلس از تیرماه گذشته، اهتمام خود را بر موضوع اصلاح قوانین مرتبط با فضای مجازی و حوزه‌های حکمرانی بر آن به طور جدی‌تر آغاز کرد که پس از مباحث زیاد، سرانجام تصمیم بر این شد که این طرح که در ابتدا با نام «صیانت از فضای مجازی» مطرح شد، در کمیسیونی مشترک و با اصل85 قانون بررسی شود. یعنی نمایندگان مجلس این کمیسیون را تشکیل و اختیارات خود را به اعضای آن می‌دهند. بخشی از متن قانون چنین است: «در موارد ضروری می‌تواند اختیار وضع بعضی از قوانین را با رعایت اصل هفتاد و دوم به کمیسیون‌های داخلی خود تفویض کند، در این صورت این قوانین در مدتی که مجلس تعیین می‌نماید به صورت آزمایشی اجرا می‌شود و تصویب نهایی آن‌ها با مجلس خواهد بود...». سرانجام 6مرداد، این کمیسیون تشکیل و فعالیت رسمی مجلس بر  طرح «حمایت از حقوق کاربران و خدمات پایه کاربردی فضای مجازی» آغاز شد.  البته این طرح و برخی شائبه‌ها درباره آن، با انتقاد همراه بود که نمایندگان و طراحان آن هم برای اقناع منتقدان تلاش‌هایی کردند. 10جلسه برگزار شد   این طرح که از ابتدا تا امروز چند مرحله هم دستخوش تغییرات شد، از مرداد تا حدود 3 هفته قبل، طی ۱۰ جلسه  در کمیسیون مشترک مورد بحث و بررسی قرار گرفت. به طور اجمال باید گفت که اغلب فعالان کسب وکارهای دیجیتال و فضای مجازی با وجود حمایت از قانون‌گذاری در عرصه فضای مجازی، این طرح را محدودکننده فعالیت‌ها و کسب وکارها می‌دانستند؛ ضمن این‌که در همین جلسات نیز بیان شد که وزارت ارتباطات هم با 30تا40درصد این طرح موافق نیست. طرح برای کار کارشناسی به مرکز پژوهش‌ها رفت اوایل آبان‌ماه گذشته، قالیباف رئیس مجلس در توئیتی نوشت: «طرح حمایت از کاربران در فضای مجازی به مرکز پژوهش‌های مجلس ارجاع شد تا ابعاد گوناگون اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیرساختی آن با بررسی‌های کارشناسی بیشتر اصلاح شود...». برخی شنیده‌ها در این زمینه‌ها نیز از این حکایت داشت که قالیباف، برای این‌که این طرح به مرکز پژوهش‌ها برود تا به نظرات دولت نزدیک شود، پیگیری‌های زیادی کرده است. ایرادات جدی مرکز پژوهش ها به طرح مرکز پژوهش‌های مجلس، پس از حدود 3هفته کار کارشناسی روی این طرح، هفته گذشته(اول دی) نظرات خود را به رئیس کمیسیون مشترک درباره این طرح اعلام کرد که در 6سرفصل و حدود 40 زیرموضوع، حاوی ایرادات جدی بر آن بود. از ایرادات حقوقی گرفته تا ایرادات شکلی، فنی، اقتصادی و اجتماعی، در دیدگاه‌های کارشناسی مرکز پژوهش‌ها دیده می‌شد که در بخش ایرادهای اجتماعی به مواردی از جمله: کاهش سرمایه اجتماعی نهادی در کشور،  ترغیب نخبگان به مهاجرت، مداخله بسیار زیاد طرح در شئون مختلف زندگی مردم، نبود شفافیت در مفاد وفرایند تقنین، ایجاد بی‌ثباتی در مقررات و قوانین اقتصادی،مغایرت با اصول قانون اساسی، امکان ایجاد رانت های گسترده در کسب وکار دیجیتال،وجود نگاه تهدید محور به فضای مجازی،مغایرت اعطای مسئولیت به نیروهای مسلح دراین طرح بااصل 110قانون اساسی و... اشاره شده بود. کمیسیون مشترک برنتابید پس از اعلام دیدگاه‌های کارشناسی مرکز پژوهش‌ها، کمیسیون مشترک دیروز یازدهمین جلسه خود را تشکیل داد و رئیس، نایب رئیس و برخی اعضای این کمیسیون به نظرات مرکز پژوهش‌ها اعتراض کردند و آن را وارد ندانستند. البته تقی‌پور رئیس کمیسیون دوروز قبل هم گفته بود: «مرکز پژوهش‌ها درباره نسخه‌ای اظهارنظر کرده که دیگر در دستور کار نبوده است». در جلسه دیروز این مطالب که خبرگزاری مجلس آن را منتشر کرده، بیان شد: رضا تقی‌پورانوری رئیس کمیسیون مشترک فضای مجازی: - نقد مرکز پژوهش‌ها مربوط به نسخه قبلی است و قرارشد  نسخه جدید ارائه شود و با قول و قرارهایی که گذاشتیم، کارگروه در هفته دوم 6 جلسه برگزار کرد و ادغام‌ها انجام شد و روند کار هم به خوبی پیش رفت. -چرا نامه مرکز پژوهش‌ها رسانه‌ای شد؟    از هیئت رئیسه مجلس می‌خواهیم  به ما بگوید که چگونه در جریان نامه‌های ارسالی قرار بگیریم و اگر روال ارائه نامه‌ها به نمایندگان تغییرکرده به ما  اطلاع دهند. - خروجی مرکز پژوهش‌ها بیانیه سیاسی است که نظر اغلب نمایندگان هم همین است.  - (خطاب به مرکز پژوهش‌ها): شما نباید به جای شورای نگهبان اظهارنظر و نماینده را مجبور کنید اظهارنظرش را عوض کند. سیدعلی یزدی‌خواه نایب رئیس کمیسیون مشترک: - مرکز پژوهش‌ها وظیفه مشورتی دارد و ما از مرکز مشورت می‌گیریم و در برخی موارد در قالب ماده 142 که مسیر رسمی‌تری است، مسائل را پیگیری می‌کنیم. - مطلع شدیم که این اطلاعیه و نامه در سایت‌ها منتشر شده در حالی که قرار بود دو طرح با هم تلفیق شوند نه این‌که نظر جدیدی ارائه شود. - روز گذشته با رئیس مرکزپژوهش‌ها بحث و گفت‌وگو و تأکید کردیم که شما شأن مجلس را زیرسوال بردید. - این طرح حاصل تفکرات مرکز است، هم‌اکنون چه اتفاقی افتاده که با تغییر رئیس مرکزپژوهش‌ها طرح مغایر اصول متعدد قانون اساسی شناخته شده است. -  رئیس مرکز تأکید داشت که اطلاعی ندارد که چگونه طرح در اختیار رسانه‌ها قرار گرفته است. - هر دستگاهی شرح وظایفی دارد و چارچوب‌ها نباید خدشه‌دار شود، نظرات مرکز ملی با وزارت ارتباطات با حضور کارشناسان و برخی نمایندگان تلفیق شد و به نسخه مفهومی و خوبی رسیدیم تا بتوان ضعف‌های آن را برطرف کرد. حسین نوش آبادی عضو کمیسیون مشترک: -رهبر معظم انقلاب بارها تأکید کردند که مجلس باید از نظرات مرکز استفاده کند و موضوع پیش‌آمده درمورد انتشار نامه شکل سیاسی به خود گرفته و انتظار می‌رود طرح حمایت از کاربران در فضای مجازی را سیاسی نکنیم؛ زیرا موضوعی فرهنگی است. -چندین بار عنوان و متن این طرح تغییر کرده اما هنوز به متن واحدی نرسیدیم و باید اجازه داد در فرصت مناسب و ساز و کار شفاف و روشن مورد بررسی قرار گیرد، در این زمینه نیازمند دقت و وقت بیشتر هستیم و باید موضوع را جدی بگیریم و نباید باعث قطب‌بندی در جامعه و مجلس شود. مهرداد ویس کرمی عضو کمیسیون مشترک: -نامه مرکز پژوهش‌ها بیش از آن که کار پژوهشی و علمی باشد، بیانیه ژورنالیستی بود. - طرح فضای مجازی طرح بی‌خاصیتی نیست و به نتیجه خواهد رسید و باید دقتمان را برای بررسی آن بیشتر کنیم. - نظر مرکز پژوهش‌ها باید استدلالی باشد  نه احساسی و ژورنالیستی. -باید تلاش کرد طرحی علمی و ماندگار داشته باشیم تا بتواند به رفع مشکلات مردم هم کمک کند. عطاء ا... رفیعی آتانی قائم مقام مرکز پژوهش‌های مجلس: -در مرکز پژوهش‌ها سیاسی‌کاری نمی‌شود و نامه مذکور هم روز سه‌شنبه به صورت آنی  ارسال شد و این‌که رسانه‌ای شده بخشی از آن به دلیل اهمیت موضوع بوده است. - شأنی بیش از مشورت برای خودمان قائل نیستیم؛ در این زمینه نیاز است فرصتی به ما دهید تا مرکز طرح را کامل و نظر شما را استماع کند و اگر قرار است جلساتی را در مجلس برگزار کنیم، حضور خواهیم یافت و همین نگاه و مسیر را ادامه خواهیم داد. قیدرلو معاون فرهنگی مرکز پژوهش‌ها: - درست است که اتفاق بدی افتاده و نامه مدنظر در رسانه‌ها منتشر شده اما مسئله اصلی کمیسیون متن نقدی است که مرکز داشته و آن را منتشر کرده است. - متن نامه منتشرشده ناظر بر نظرات تخصصی دفاترمرکز است. - ما موافق قانون‌گذاری در مورد فضای مجازی هستیم.  -نسخه‌ای که هم‌اکنون دست شماست جمع‌بندی مرکز و حاصل نظرات مشترک وزارت ارتباطات و مرکز ملی فضای مجازی است و باید ایرادات آن را رفع کنیم تا نسخه‌ای کامل داشته باشیم. طرح جدید با نام جدید ارائه شد این گزارش حاکی است، در این نشست،  طرح جدیدی که 37 ماده طرح قبلی در آن به 21 ماده کاهش یافته و همچنین حجم آن از  13 صفحه به 7 صفحه رسیده است، در اختیار اعضا قرار گرفت که خبرگزاری خانه ملت نیز متن کامل آن را با عنوان «طرح نظام تنظیم مقررات خدمات فضای مجازی» منتشر کرد.تقی‌پور، رئیس این کمیسیون، در ادامه نشست با اشاره به طرح جدیدی که با تلفیق طرح قبلی و پیشنهادهای ارائه‌شده، تدوین شده است، گفت: انتظارمان از این طرح این است که نظام حمایتی را داشته و بتوانیم برای چالش‌های مطرح شده قانون داشته باشیم البته حمایت از پلتفرم‌های داخلی رضایت‌بخش نیست و ما در این طرح این مهم را مورد توجه قرار خواهیم داد و عنوان طرح هم به طرح نظام تنظیم مقررات خدمات فضای مجازی تغییر یافته است و این تغییرنام، خبر خوبی است و محدود به این شده که نظام حمایتی را در قانون حل کنیم البته قبول داریم که تمامی مشکلات را نمی‌توانیم حل کنیم. ماجرای طرح یا نسخه جدید چیست؟ برای بررسی بیشتر موضوع و طرح یا نسخه جدید که دیروز با عنوان «طرح نظام تنظیم مقررات خدمات فضای مجازی» در اختیار اعضای این کمیسیون قرار گرفت، به سراغ برخی از این نمایندگان می‌رویم.  حجت‌الاسلام دکتر احمدحسین فلاحی دراین‌باره می‌گوید: آن‌چه در جلسه دیروز دوشنبه ارائه شد، طرح جدیدی نیست بلکه نسخه‌ای ویرایش‌شده از نسخه قبلی است که نظرات وزارت ارتباطات و مرکز ملی فضای مجازی نیز در آن لحاظ شده است. همچنین دکتر علی جدی دیگر عضو این کمیسیون هم به خراسان گفت: این طرح، به عبارتی نسخه مشترکی از وزارت ارتباطات و مرکز ملی است که مرکزپژوهش‌های مجلس،  طبق گفته خودش درباره همین طرح اظهارنظر کرده است.