درنوردیدن مرز‌ها مثل ۹ دی

«چون فیلمبردار هوایی راهپیمایی ۹ دی بودم، اولین کسی هم بودم که تصاویر مراسم را دیدم. ۴۰ دقیقه پشت سر هم بیرون هلی‌کوپتر بودم. من ده‌ها سال تصویر‌های راهپیمایی ۲۲ بهمن را گرفته بودم، مراسم‌های مختلف را پوشش داده بودم، ولی ۹ دی چیزی متفاوت از همه این‌ها بود. بدون اغراق می‌گویم این راهپیمایی از نظر حجم، حضور و تراکم آدم‌ها بی‌نظیر بود.»
این فقط محمد ارشاد، فیلمبردار ارشد سازمان صداوسیما نیست که توصیفش از میزان حضور مردم تهران در راهپیمایی ۹ دی ۸۸ با صفت «بی‌نظیر» همراه می‌شود. هر بیننده منصفی اذعان دارد که ۹ دی متفاوت بود و در تاریخ انقلاب نظیر نداشت. بدون تاریخ، بدون امضا
راهپیمایی‌های همیشگی مردم ایران اغلب دو راهپیمایی ۲۲ بهمن و روز قدس است که سالانه در سراسر کشور و هر دو در یک روز تعطیل برگزار می‌شود. ۹ دی، اما در میانه هفته بود و البته پیش از این حضور بی‌نظیر، در شهر‌های بسیاری از ایران، تجمعی در اعتراض و محکومیت آنچه در ظهر عاشورای ۸۸ روی داده بود، برگزار شد و راهپیمایی مردم تهران را می‌توان تمام‌کننده حضور مردم شهر‌های دیگر ایران دانست. همین نا‌هماهنگی زمانی این راهپیمایی در شهر‌های مختلف هم مؤلفه‌ای دیگر بود که آن را از آنچه پیش از این در قالب راهپیمایی‌های مناسبتی در کشور برگزار می‌شد، متفاوت می‌کرد. هر شهر، هر زمان که جوشش غیرت دینی به مرز بروز رسید، به خیابان آمد، بی‌آنکه مردم با کسی از مسئولان هماهنگ کرده باشند، البته طبعاً تهران به لحاظ تعداد جمعیت و مسائل شهری و امنیتی شرایط متفاوتی دارد که در نهایت شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی با مردمی که قصد اعتراض به وقایع عاشورا را داشتند، هماهنگ شد و صرفاً خواست راهپیمایی اعتراض به جای هشتم دی در نهم دی برگزار شود تا مشکلی رخ ندهد. فراتر از سیاست
راهپیمایی ۹ دی از جهتی دیگر هم متفاوت بود و آن هم درنوردیدن مرز‌های سیاست و شکل‌گیری آن بر بستری کاملاً دینی بود. آنچه سال ۸۸ رخ داد، در ظاهر امر، موضوعی کاملاً سیاسی بود؛ انتخابات، اعتراض به نتیجه، ایستادن مقابل حاکمیت و...، اما در عاشورای ۸۸ باطن فتنه رخ عیان کرد و سلطنت‌طلب‌ها، بهائی‌ها، دارودسته رجوی و هر عضو گروهکی که مشکل سیاسی‌اش با انقلاب سال ۵۷ مردم ایران و نظامی برآمده از آن «اسلامی» بودن آن بود، به خیابان آمدند و به آتش کشیدند و خشونت آفریدند. اینجا دیگر ماجرا یک رویداد سیاسی نبود. جناح‌های مختلف سیاسی در ایران، حتی با همه اختلافات عمیق سیاسی، همواره در اسلامیت و جمهوریت تفاهم داشتند، اما نفوذ افرادی ضددین در جریان اصلاحات و تساهل و تسامحی که این جریان در قبال مواضع غیردینی و حتی ضددینی به خرج می‌دهد، عملاً باعث شد اعتراضات اصلاح‌طلبان به نتیجه انتخابات ریاست جمهوری از کنترل خودشان هم خارج شود. آن‌ها البته نخواستند و شاید هم نتوانستند این خارج شدن اعتراضات از کنترل خود را بپذیرند و برای همین هم تندرو‌های این جریان، روی به تحریف آنچه در عاشورای ۸۸ اتفاق افتاد، آوردند، اما در واقعیت چیزی عوض نشد، آنچنان که از ابتدا و شکل‌دهی اصل اعتراض هم صرفاً در ظاهر کنترل ماجرا دست آنان بود، اما کسان دیگری نقشه‌چینی اصلی را بر عهده داشتند و چنان عروسک‌گردانی حرفه‌ای داشتند که این جریان تصور می‌کرد خود مشغول بازی است، البته این گزاره آنان را تبرئه نمی‌کند، بلکه نشان می‌دهد کجای فتنه ایستاده بودند و خواسته و ناخواسته از چه جریانی خط می‌گرفتند.


عاشورای ۸۸ فتنه به ظاهر سیاسی، باطن ضددینی خود را عیان کرد، لذا مردم هم به طور کامل متوجه شدند دعوایی که هشت ماه در کف خیابان در جریان بود، همه‌اش سیاسی نبود و در قالبی سیاسی، هویت دینی ملت را هدف گرفته است و از نگاه فتنه‌گران، حضور در خیمه عزای امام حسین (ع) هم جرم محسوب می‌شود، هم از این رو ۹ دی در یک قالب جناحی و دوقطبی اصلاح‌طلب- اصولگرا یا هر قطب‌بندی سیاسی دیگر نمی‌گنجد. ۹ دی مردمی به خیابان آمدند که هویت دینی و عاشورایی کشور برایشان اهمیت داشت، صرف نظر از آنکه در انتخابات به چه کسی رأی داده‌اند. راهپیمایی فصل‌الخطاب
در سال ۸۸ ایران و در واقع تهران، هشت ماه ناآرامی را تجربه کرد. امنیت جانی، مالی و شغلی مردم زیر سؤال رفت. کسانی که عابر بودند و هیچ نقشی در تجمعات نداشتند، بعضاً هدف خشونت قرار گرفتند. ماشین‌های مردم و اموال خصوصی‌شان و نیز المان‌های شهری، بانک‌ها و مراکز عمومی دیگر آسیب دیدند و بسیاری مشاغل از ترس هدف حمله آشوبگران قرار نگرفتن، مجبور بودند مدام بسته باشند. کتابفروشی‌های خیابان آزادی و میدان انقلاب تهران از این جمله بودند. بسیاری از مردم آشفته این همه ناامنی و استرس روانی بودند. بار‌ها مردم در میانه درگیری آشوبگران و نیرو‌های انتظامی مانده بودند یا مسیرشان مسدود شده بود. این کمترین آسیب‌ها به ملت بود، اما آسیب کمی نبود؛ هر روز یک جای شهر اغتشاش، یک جای شهر آشوب. ۹ دی، اما ماجرا را تمام کرد و گرچه صرفاً اعتراض و محکومیت رویداد‌های تلخ عاشورا بود، اما توانست تا جایی فتنه‌گران را عقب براند که بساط اغتشاش هشت ماهه از سطح شهر جمع شود.
۱/۵ ماه بعد و در سالروز پیروزی انقلاب اسلامی در ۲۲ بهمن هم اهل فتنه دنبال ایجاد آشوب در راهپیمایی مردم بودند و برنامه‌ریزی بسیاری هم کردند، اما موفق نشدند و اردوکشی‌های خیابانی فتنه‌گران ۸۸ با ۹ دی به محاق رفت و به پایان رسید.

«در قضیه ۹دی سال۸۸ یک نکته اساسی است و آن نکته برمی‌گردد به هویت انقلاب و ماهیت انقلاب، یعنی همان روحی که حاکم بود بر اصل انقلاب ما و آن حضور عظیمِ بی‌نظیرِ تاریخی در سال ۵۷، همان روح در ماجرای ۹دی نشان داده شد، کمااینکه در قضایای گوناگونِ دیگر هم نشان داده شده، لیکن در ۹دی به شکل بارزی نشان داده شد، به طوری که جای انکار و تردید و تأمل برای هیچ کس از بدخواهان و دوستان و دشمنان و دیگران باقی نگذارد. آن روح چه بود؟ روح دیانتِ حاکم بر دل‌های مردم بود. پس اینجا ما دو تا عنصر در کنار هم داریم: یک عنصر، عنصر مردم است که مردم در هر کشوری، در هر جامعه‌ای، اگر چنانچه همت کنند، بصیرت به خرج بدهند، عمل کنند و وارد میدان بشوند، می‌توانند همه مشکلات را حل کنند، یعنی بزرگ‌ترین کوه‌ها در مقابل حضور مردم از بین می‌رود، می‌توانند کوه‌های بزرگ را جابه‌جا کنند. این یک حقیقت آشکاری است که بسیاری از تحلیلگران اجتماعی در کشور‌های اسلامی و دیگر کشور‌ها آن را درست لمس نکردند، درک نکردند، ما این را لمس کردیم. هنر بزرگ امام بزرگوار ما هم همین بود که مردم را وارد صحنه کرد. مردم با جسمشان، با حضورشان آمدند و آنچه را که می‌خواستند، آنچه را که بر آن همت گماشته بودند، با حضور خودشان تثبیت کردند... لذا در اینجا کاری انجام گرفت که برای همه تحلیلگران سیاسی جهانی غیرقابل باور بود و متحیر ماندند، هم قدرتمندان، هم حاشیه‌ها، هم دنباله‌ها، هم دامنه‌ها، بنابراین عنصر اول، عنصر حضور مردم است. عنصر دوم هم عنصر ایمان دینی مردم است. ایمان دینی، آن معجزه‌گری است که قادر است اولاً همه مردم را بسیج کند و بیاورد، ثانیاً آن‌ها را در صحنه نگه دارد و ثالثاً سختی‌ها را برای آن‌ها هموار و آسان کند، هیچ ایمان دیگری این خصوصیت را ندارد. ایمان دینی می‌گوید شما اگر چنانچه فائق شدید و پیش بردید، پیروزید، اگر کشته هم شدید، پیروزید، اگر زندان هم افتادید، پیروزید، چون به وظیفه عمل کردید. وقتی کسی یک چنین اعتقاد و ایمانی داشت، دیگر شکست برایش معنا ندارد، لذا وارد میدان می‌شود. این همان عاملی است که در صدر اسلام هم اثر کرد، در انقلاب ما هم اثر کرد، ۹دی این را نشان داد.» (رهبر معظم انقلاب/ بیانات در دیدار اعضای ستاد بزرگداشت ۹دی / ۲۱ آذر ۹۱)