روزنامه شرق
1400/10/09
پاسخ سازمان برنامه و بودجه به یک یادداشت
پاسخ سازمان برنامه و بودجه به یک یادداشت شرق: گزارشی با عنوان «کالبدشکافی لایحه بودجه 1401» مورخ 6/10/1400 در روزنامه «شرق» منتشر شده که با پاسخ و جوابیه سازمان برنامهوبودجه همراه شد. این جوابیه در ادامه آورده شده است:از ریخت‌وپاش‌های هشت سال گذشته خبری نیست
«نگارنده موضوع مذکور مطالب متنوعی را بیان کرده است که از تعریف بودجهریزی شروع شده و با نکات مثبت لایحه بودجه در خصوص بازار سرمایه پایان می‌پذیرد. اما در پاسخ به نوشته ایشان به نکات مهمی که مطرح شده است، مطالبی به شرح زیر برای تنویر افکار عمومی و متخصصین حوزه بودجه بیان میشود: با وجود تأکید اسناد بالادستی و منویات مقام معظم رهبری بودجه در سال‌های گذشته تغییر ساختار واقعی نداشت. نتیجه آن‌هم وضعیت منفی شاخص‌های کلان اقتصادی از جمله نرخ بالای بی‌کاری، منفی‌بودن بهره‌وری و رسیدن سرمایه‌گذاری ثابت به منفی هشت درصد است. رشد اقتصادی به حدود صفر رسیده و اگر دولت با تغییر ریل بودجه موفق به ایجاد رشد اقتصادی در شش سال متوالی شود، اقتصاد تازه به سال 92 بر می‌گردد. اما درخصوص ارتباط بودجه سالانه و برنامههای میان‌مدت، باید گفت که در لایحه بودجه سال 1401 اتفاقا این امر مهم مورد توجه قرار گرفته است به‌طوری‌که از مهم‌ترین ویژگی این لایحه، برنامهمحوربودن است که بودجه دستگاههای اجرائی بر اساس آن و در جهت تحقق رشد اقتصادی هشت‌درصدی و رشد اشتغال حدود 4.5 درصد، تنظیم شده است.
به عبارت دیگر، برای هر برنامه مشخص ذیل دستگاههای اجرائی اصلی، هدف و اعتباری لحاظ شده است که در‌نهایت تخصیصها نیز بر اساس عملکرد آن انجام خواهد گرفت. بنابراین، اختصاص بودجه متناسب با عملیات و خدماتی که دستگاههای اجرائی به عهده دارند، انجام میگیرد، همان‌طوری‌که نویسنده محترم نیز بدان اشاره کرده است. البته باید توجه داشت که حدود 20 درصد منابع برای تحقق اهداف رشد اقتصادی و اشتغال مذکور، مربوط به بخش دولتی است.
نکته دیگر این است که ابتدا منابع بودجه عمومی برآورد و پیش‌بینی میشود و سپس بر اساس آن مصارف بودجه عمومی تعیین می‌گردد و از این جهت است که مصارف عمومی دولت در لایحه بودجه سال 1401 با رشد حداکثر هفت درصد کنترل شده است و اگر به قیمت واقعی حساب کنیم حتی مصارف دولت انقباضی دیده شده است. لذا، موضوعی را که نویسنده مطلب اظهار داشتهاند درست نمیباشد.
درخصوص چالهها و مخاطرات لایحه بودجه 1401، توجه نگارنده محترم را به مطالب زیر جلب میکنیم:
-مصارف عمومی بودجه در لایحه بودجه ۱۴۰۱ نسبت به مصوبه قانون بودجه ۱۴۰۰، هفت درصد، اعتبارات هزینهای پنج درصد و اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای ۴۳ درصد رشد کرده است. هدف سیاست‌گذار تحریک رشد اقتصادی و کاهش سطح عمومی قیمت‌ها می‌باشد.
-درخصوص تأمین مالی منابع بودجه علاوه بر درآمدهای عمومی و تملک دارایی‌های سرمایه‌ای، رویکرد دولت در سال 1401، کاهش استفاده از ظرفیت انتشار اوراق مالی اسلامی می‌باشد. در بند «ب» تبصره (5) لایحه بودجه سال 1401 سقف انتشار انواع اوراق مالی اسلامی از جمله اسناد خزانه اسلامی برای تأمین مالی مصارف دولت به 860 هزار میلیارد ریال محدود شده است. در‌مجموع منابع حاصل از فروش و واگذاری انواع اوراق مالی اسلامی مطابق جدول شماره (4) لایحه مزبور با عنوان خلاصه واگذاری و تملک دارایی‌های مالی در سال 1401، به 880 هزار میلیارد ریال محدود شده است.
-از سوی دیگر در لایحه بودجه ۱۴۰۱ در بخش منابع هیچ استقراضی از بانک مرکزی صورت نمی‌گیرد و از این طریق پایه پولی افزایش نمی‌یابد و در نتیجه پیش‌بینی میشود که منجر به افزایش تورم نخواهد شد.
-درآمدهای مالیاتی در لایحه بودجه سال 1401 بالغ بر 5268 هزار میلیارد ریال پیش‌بینی شده است به‌طوری‌که نسبت به رقم مصوب سال گذشته، 62 درصد رشد داشته است که نگارنده به اشتباه 77 درصد ذکر کرده است. این درآمدها عمدتا از رشد سطح عمومی قیمت‌ها و نرخ رشد اقتصادی اثر می‌پذیرد. لذا رقم لایحه بر اساس نرخ تورم و نرخ رشد اقتصادی و سایر عوامل مؤثر بر درآمدهای مالیاتی نظیر اجرای قوانین جدید مالیاتی (گسترش پایه‌های مالیاتی و کاهش فرار مالیاتی)، کنترل بیماری کرونا و... لحاظ شده است که با احتمال بالایی محقق خواهد شد.
-منابع حاصل از فروش نفت و میعانات در لایحه بودجه سال 1401 بالغ بر 3818 هزار میلیارد ریال پیش‌بینی شده است که نسبت به قانون بودجه سال 1400 بیش از 9 درصد افزایش دارد و لیکن سهم این درآمدها از منابع، 25.4 درصد است که نسبت به قانون بودجه 1400 حدود 1.9 واحد درصد کاهش یافته است. این کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی مطلوب ارزیابی میشود.
-منابع حاصل از واگذاری دارایی‌های مالی که عمدتا از طریق فروش اوراق اسلامی، واگذاری شرکت‌های دولتی و استفاده از منابع صندوق توسعه ملی تأمین میشود در لایحه بودجه سال 1401 بالغ بر 2991 هزار میلیارد ریال است که نسبت به قانون بودجه سال 1400 حدود 30 درصد کمتر پیش‌بینی شده است. سهم این منبع از دریافت‌ها حدود 19.9 درصد است که نسبت به قانون بودجه سال 1400، حدود 13.6 واحد درصد کاهش نشان می‌دهد. این تغییرات، بیانگر مطلوب‌تر‌شدن ارقام لایحه بودجه سال1401 نسبت به قانون بودجه سال 1400 است که برخلاف اظهارات نگارنده محترم است.
- درخصوص عدم ادامه تخصیص ارز ۴۲۰۰تومانی برای کالاهای اساسی گفتنی است که این سیاست به معنای حذف یارانه این کالاها نیست، بلکه هدفمندسازی یارانه‌ها برای گروه‌های هدف و اقشار آسیب‌پذیر می‌باشد به‌طوری‌که در جدول ذیل تبصره (۱۴) لایحه بودجه ۱۴۰۱ حدود ۱۰۶ هزار میلیارد تومان جهت جبران اصلاح نرخ کالاهای اساسی دارو، یارانه نان و خرید تضمینی گندم پیش‌بینی شده است تا آثار منفی ناشی از افزایش نرخ کالاهای مزبور جبران شود.
-تسهیلات قرضالحسنه در تبصره (16) لایحه بودجه در نظر گرفته شده است که موضوعات، ذی‌نفعان و میزان تسهیلات (از جمله وام ازدواج و مسکن) بر اساس آیین‌نامه اجرائی آن تعیین خواهد شد.
-نگارنده در فراز پایانی نوشته با بررسی تفکیک منابع تأمین مالی سرمایه‌گذاری مورد نیاز برای رشد اقتصادی 8درصدی به دلیل عدم تأمین منابع، رشد اقتصادی مذکور را دست‌نیافتنی دانسته است. البته نگارنده از بررسی آمارها، استنتاج دلخواه داشته و به ماهیت هشدار این آمار به سیاست‌گذار بیاعتنا بوده است. اما دلایل نیاز به رشد اقتصادی هشت‌درصدی و الزام‌های تحقق آن بدین شرح است: در دهه 1390 متأثر از تحریم‌ها، ماندگاری چالش‌های ساختاری و در دو سال اخیر عوارض بیماری کرونا رشد اقتصادی از روند بلندمدت خود که در دامنه سه تا چهار درصد بود، منحرف و به 0.3 درصد محدود شده است. متوسط رشد سالانه اقتصادی در دوره سپری‌شده از اجرای سند چشم‌انداز (1384-1399) حدود 1.6 درصد بوده که کمتر از یک‌چهارم هدف مورد نظر (8 درصد) بوده است. رشد اقتصادی كند و پایین اقتصادی با اهداف كلان کشور هم‌خوانی ندارد. به‌عبارت‌دیگر، کشور به رشد اقتصادی بالا به‌منظور ایجاد اشتغال پایدار به‌ویژه برای فارغ‌التحصیلان دانشگاهی و بهبود شاخص‌های رفاهی کشور و جبران عقب‌ماندگی‌ها نیاز دارد.
-سازمان برنامهوبودجه کشور با اطلاع از شرایط حال‌حاضر اقتصاد کلان و با پشتوانه مبانی نظری، در طراحی لایحه بودجه سال آتی رشد اقتصادی هشت درصد را مد نظر قرار داده است. به‌منظور به‌‌فعلیت‌رسیدن تحقق رشد اقتصادی هشت‌درصدی فعال‌سازی ظرفیت‌های کشور در سطح کلان و بخشی استان‌های کشور را مد نظر قرار داده و مقرر کرده است آنها سهمی از رشد اقتصادی هشت‌درصدی داشته باشند. برای تأمین رشد اقتصادی هشت‌درصدی باید بهره‌وری کل اقتصاد به میزان 3.5 درصد، تعداد شاغلان به میزان 4.48 درصد و موجودی سرمایه بالغ بر 4.5 درصد رشد یابند و سرمایه‌گذاری به قیمت جاری به میزان 34610 هزار میلیارد ریال برسد. بدین‌ترتیب سازمان برنامهوبودجه به‌درستی بر ارتقای رشد اقتصادی برای تأمین نیازهای کشور تأکید دارد و به‌صورت شفاف الزام‌های سیاستی و کمی آن را نیز اعلام کرده است. به‌عبارت‌دیگر این سازمان به لحاظ کارشناسی تأکید دارد که کشور به رشد اقتصادی حداقل هشت‌درصدی نیاز دارد و با توجه به عدم توان تأمین منابع برای رشد اقتصادی تأکید بر تغییر ریل سیاست‌های مالی به‌سوی ارتقای بهره‌وری منابع مالی و به‌میدان‌آوردن منابع مالی دیگر بخش‌ها از جمله بخش عمومی غیردولتی از طریق رفع موانع نهادی و قانونی تشویق بخش خصوصی و نهادهای عمومی، تأمین منابع از محل سایر روش‌ها از جمله صندوق پیشرفت و عدالت و تهاتر نفت می‌باشد.
-همچنین نگارنده گفتهاند که سه نوع نرخ ارز محاسباتی در لایحه بودجه 1401 وجود دارد. این در حالی است که یک نرخ ارز محاسباتی (ETS) در لایحه بودجه برای تمامی محاسبات در نظر گرفته شده است».
سایر اخبار این روزنامه
دامگه مهاجرت
دستاورد ۲ساله مجلس اصولگرایان
چرا با طرح بنزین مخالفم
دیدار اخیر روحانی با رهبر انقلاب دیداری معمولی بود
وعده‌ای ندهیم که نتوانیم به آن عمل کنیم
خبرگانی که آزمون ندادند
روسیه و چین ایران را متقاعد کردند روی پیش‌نویس دولت قبل مذاکره کند
خطر تعلیق برای ۱۰ هزار یورو
ابقای بختیاری در ریاست انجمن مدیران روزنامه‌های غیردولتی
واکنش‌ها به درگیری یک روحانی با یک زن
زخم یک جنایت بر پیکره لوت
سردرگمی ملت
روایتی از یک عقل ستیزی تاریخی
بيژن و منيژه (۵)
پاسخ سازمان برنامه و بودجه به یک یادداشت
