ائتلاف ۷ بانک برای تأمین مالی زنجیره تولید

سرانجام تفاهمنامه تأمین مالی زنجیره‌ای بخش تولید با هفت بانک عامل به امضا رسید. وزیر صمت معتقد است این تفاهمنامه دسترسی تولید را به منابع مالی بانک‌ها تا ۳۰ درصد افزایش می‌دهد و به این ترتیب اخذ وام با فاکتور‌های صوری و جعلی نیز متوقف خواهد شد. رئیس خانه صنعت و معدن با تأکید بر اینکه گرفتن انواع استعلام‌ها نباید منجر به افزایش بروکراسی اداری شود، گفت: به شرط اینکه این تفاهمنامه برای بانک‌ها الزام‌آور باشد با اجرای صحیح آن، فساد موجود در بخش تولید و سیستم بانکی برچیده می‌شود.
در طول این سال‌ها، عدم دسترسی به بازار مالی مناسب و انحراف منابع مالی از فضای تولید، موجب تشکیل بازار‌های غیررسمی تأمین مالی با نرخ‌هایی تا ۱۰۰ درصد سالانه شده و وجود تقاضا برای منابع مالی با این نرخ، نشان‌دهنده عمق فاصله تسهیلات مالی تدارک دیده شده در برنامه‌های دولت با بنگاه‌های تقاضا‌کننده آن است. تخصیص منابع مالی دولتی و ردیف‌های بودجه در طول سالیان گذشته نتوانسته نیاز صنعت به منابع مالی را رفع و این بخش را در دو حوزه تأمین مالی ایجاد واحد‌های صنعتی و سرمایه در گردش خودکفا کند. این مهم نشان می‌دهد که باید تغییر پارادایم و روش تأمین مالی، تعمیق بازار‌های تسهیلی، استفاده از روش‌های نوین و توسعه ابزار مالی جایگزین روش آزموده سال‌های متمادی شود.
از حدود ۱۰ سال پیش ایده تأمین مالی زنجیره‌ای در دنیا مطرح شده و در سال‌های اخیر رونق گرفته است. این ایده به کاهش هزینه‌های مالی کمک می‌کند و از انحراف منابع جلوگیری کرده و دسترسی واحد‌های تولیدی به سرمایه در گردش را بهبود می‌بخشد. برآورد می‌شود با اجرای این طرح، منابع موجود تا حداقل ۳۰ درصد بهتر استفاده شود. در حال حاضر تولید‌کنندگان کالای نهایی و مواد اولیه برای دریافت تسهیلات به بانک مراجعه می‌کنند. این باعث می‌شود به طور مثال برای ۲۰۰میلیون تومان تقاضا به بانک مراجعه شود، در حالی که با کمتر از این مبلغ امکان تأمین مالی وجود دارد. تفاهمنامه تأمین مالی زنجیره‌ای بخش تولید با هفت بانک عامل روز گذشته با حضور وزرای صمت، اقتصادی و رئیس کل بانک مرکزی به امضا رسید. تفاهمنامه‌ای که به گفته رئیس خانه صنعت و معدن زمانی کاربردی خواهد بود که برای بانک‌ها الزام‌آور باشد و فقط در حد یک توافق باقی نماند. آرمان خالقی در گفتگو با «جوان» در‌خصوص تأمین مالی زنجیره‌ای تولید توسط بانک‌های عامل گفت: در گذشته منابع بانکی که با نام تولید و صنعت از بانک‌ها اخذ می‌شد در خارج از تولید هزینه می‌شد و بانک‌ها نیز به تولید‌کنندگان واقعی تسهیلات نمی‌دانند. از این‌رو فسادی در بخش تولید و سیستم بانکی شکل گرفته بود که مورد اعتراض همگان بود. وی افزود: این طرح به صورت آزمایشی دو ماهه اجرا می‌شود و احتمالاً تا سال آینده به طور کامل اجرا خواهد شد. نکته قابل توجه این است که در تأمین مالی یک صنعت به صورت زنجیره‌ای پولی رد و بدل نمی‌شود، بلکه بانک‌ها برات الکترونیک صادر می‌کنند و این برات دست به دست می‌شود و در نهایت به تولید‌کننده‌ای که در انتهای زنجیره قرار دارد، می‌رسد. تولید‌کننده می‌تواند این اوراق را در بازار تنزیل کند یا اینکه تا سررسید آن منتظر بماند.
وی افزود: بخش‌های فلزات، ساختمان، خودرو، لوازم خانگی، ماشین‌آلات و تجهیزات در مرحله اول در این روش تأمین مالی زنجیره‌ای حضور دارند، اما این روش تأمین مالی قابل تأمین به سایر بخش‌هاست و اخیراً مذاکرات با وزارت جهاد کشاورزی برای تأمین مالی از این طریق آغاز شده که البته این اقدام بدون توجیه شرکت‌ها امکانپذیر نیست.


صدور فاکتور‌های جعلی متوقف می‌شود
وزیر صمت در مراسم امضای تفاهمنامه تأمین مالی زنجیره‌ای میان وزارت صمت و هفت بانک عامل با بیان اینکه تأمین مالی زنجیره‌ای راه‌های متفاوتی دارد، گفت: روش‌هایی که ما از امروز شروع می‌کنیم، روش‌های ساده‌تری است و حتی می‌تواند در مواردی مشکلات تأمین وثایق را برطرف کند. برای مثال در یکی از روش‌های تأمین مالی زنجیره‌ای، واحد تولیدی بدون ارائه وثیقه می‌تواند اعتبار دریافت کند و به نوعی حلقه بعدی، حلقه قبلی را تأمین می‌کند.
سیدرضا فاطمی‌امین افزود: در صورتحساب الکترونیک بانک‌ها موقع ارائه تسهیلات، درخواست ارائه فاکتور می‌کنند که ممکن است این فاکتور جعلی و بیش از مبلغ مورد نیاز واحد باشد، اما با اجرای صورتحساب الکترونیک، انحراف منابع از بین می‌رود و دیگر کسی نمی‌تواند برای یک کار دو وام بگیرد یا وامی که دریافت کرده برای کاری غیر از مورد ذکر شده استفاده کند. وی امضای این تفاهمنامه را مصداقی از هماهنگی تیم اقتصادی دولت دانست و گفت: سهولت دسترسی به منابع، هدایت نقدینگی و کاهش انحراف از منابع از دستاورد‌های این تفاهمنامه است. وزیر صمت افزود: استعلام الکترونیکی از سامانه جامع تجارت، مبنای پرداخت بانک‌ها خواهد بود. تأمین مالی زنجیره‌ای در ابتدا بر این مبنا عملیاتی خواهد شد و امیدواریم این موضوع افتخاری برای همه ما شود و از این کار به عنوان یک کار برجسته تأمین مالی یاد کنیم.
جزئیات تأمین مالی زنجیره‌ای تولید توسط نظام بانکی
رئیس کل بانک مرکزی که در این مراسم سخن می‌گفت، با بیان اینکه تأمین مالی زنجیر‌ه‌ای، یک نظارت شفاف و تأثیرپذیر است، عنوان کرد: نتیجه اجرای این روش تأمین مالی، مصرف اعتبارات و هدایت و نظارت اعتبارات است. شروع این کار به صورت آزمایشی با چند بانک که زیرساخت‌های این روش تأمین مالی را دارند انجام می‌شود و دستورالعمل زنجیره تأمین و برات الکترونیک به تمام بانک‌ها ابلاغ شده است.
به گزارش ایلنا، علی صالح‌آبادی در تشریح روش تأمین مالی زنجیره‌ای بخش تولید اظهار داشت: فرض کنید یک شرکت خودروساز برای تولید خودرو، سفارش به قطعه‌ساز می‌دهد. قطعه‌ساز برای تأمین این سفارش باید فولاد تهیه کند و بخش فولاد کشور هم برای تأمین این مواد باید به سنگ‌آهن مراجعه کند و این زنجیره تولید خودرو است. در جریان تأمین مالی زنجیره‌ای، بانک‌ها به جای پول به شرکت خودروساز، برات الکترونیک ارائه می‌دهند و خودروساز این برات را در اختیار قطعه‌ساز می‌گذارد و قطعه‌ساز این اوراق را به فولادی‌ها و بخش فولاد هم این اوراق را به شرکت سنگ‌آهن ارائه می‌دهد. در نهایت شرکت سنگ‌آهن می‌تواند این اوراق را در بازار تنزیل کند یا اینکه تا سررسید آن منتظر بماند. وی ادامه داد: این نوع تأمین مالی زنجیره‌ای چند مزیت دارد که مهم‌ترین آن، کاهش نیاز به نقدینگی است.
رئیس کل بانک مرکزی افزود: با این روش تأمین مالی، نیاز به نقدینگی بنگاه‌ها نسبت به وضع موجود کمتر و در واقع نیاز به نقدینگی‌خواهی مشتریان از بانک‌ها کاهش پیدا می‌کند و این موجب بهبود ترازنامه بانکی خواهد شد.
صالح‌آبادی با بیان اینکه یکی از سیاست‌های مهم در اجرای این روش از تأمین مالی، ارائه تسهیلات به بنگاه‌های مولد است، گفت: در این سازوکار به جای اینکه منابع بانکی به سمت بخش‌های غیرمولد و سفته‌بازانه برود، اعتبار به سمت بخش تولید هدایت می‌شود. از این طریق، نظارت بر مصرف تسهیلات به خوبی انجام می‌شود و این روش، یک فاکتور کاملاً واقعی برای نظارت محسوب می‌شود.