روزنامه خراسان
1400/10/14
کاغذ؛ بحران تمام نشدنی!
رعیت نواز- شاید باورش سخت باشد اما این روزها همین کاغذی که رویش مطالب این صفحه و صفحات دیگر روزنامه را می خوانید، آن قدر نایاب شده که چاپ روزنامه ها را با مشکلات زیادی مواجه کرده است. نبود کاغذ روزنامه باعث شده برخی روزنامه ها برای این که بتوانند آن را روی دکه و به دست مخاطبان شان برسانند، از کاغذهای غیراستاندارد یا نامناسب برای روزنامه استفاده و هزینه های بالایی را پرداخت کنند تا از تعطیلی روزنامه جلوگیری شود. روز گذشته روزنامه هفت صبح بابت همین تغییر کیفیت کاغذ از خوانندگانش عذر خواهی کرد و نوشت: «کاغذ روزنامه در روزهای شنبه و یک شنبه بیشتر مناسب جعبه شیرینی است تا چاپ متن و عکس. این بلایی است که نه فقط برای روزنامه هفت صبح که برای بسیاری از روزنامه ها به وقوع پیوسته و ناشی از فقدان کاغذ مناسب روزنامه در بازار است. مسئله گرانی و ارزانی نیست. مسئله کمبود کاغذ است. همین کاغذ کلفتی که در دو روز گذشته روزنامه روی آن منتشر شده به لحاظ قیمت، گران تر از کاغذ رایج و مرسوم روزنامه هاست چون سنگین تر است و ضخامت بیشــتری دارد.» هرچند دلیل عمده کمبود کاغذ در حال حاضر به اعتقاد کارشناسان جلوگیری از واردات بوده اما در ماه های اخیر مسئولان در وزارت ارشاد و معاونت مطبوعاتی قول هایی داده اند که باید منتظر ماند. در ادامه گفت و گویی با کارشناس حوزه چاپ برای بررسی دلایل کمبود کاغذ، مشکلاتی که برای روزنامه ها و چاپخانه ها ایجاد شده و همچنین روند قیمت کاغذ روزنامه در جهان و کشورمان داریم.ماجرای شروع بحران کاغذ داستان قیمت کاغذ و بحران در روزنامه‌ها و مجلات، یک داستان طولانی است. نیمه دوم سال 96 آغاز ماجرای پیچیده کاغذ بود. سوم آذر همان سال بود که رئیس وقت اتحادیه ناشران و کتاب فروشان تهران اعلام کرد به دلیل متوقف شدن ثبت سفارش، واردات این کالا 20 درصد افزایش داشته است. بالا رفتن قیمت ارز، افزایش قیمت جهانی خمیر کاغذ و همخوانی نداشتن عرضه و تقاضا همچنان باعث افزایش قیمت کاغذ می‌شد تا این که اواخر سال 96 کاغذ در فهرست کالاهای اساسی قرار گرفت تا این که تحریم‌های یک‌سویه از سمت آمریکا شروع و باز بازار کاغذ دستخوش دلال بازی شد. ماجرا به همین صورت کج‌دار و مریز ادامه پیدا‌کرد تا این که 12 دی سال 97، رئیس پلیس تهران، خبر از دستگیری سلطان کاغذ داد. اوایل سال 98 بود که شایعاتی درخصوص خروج کاغذ از فهرست کالاهای اساسی، بازار را دوباره ملتهب کرد. اگرچه این شایعات تکذیب شد اما بازار کاغذ آرام نشد که نشد! اکنون هم به قدری نایاب شده که برخی روزنامه ها هر کاغذی را به هر قیمتی حتی بالاتر از قیمت کاغذ روزنامه پیدا و روزنامه را روی آن چاپ می کنند و در اختیار خوانندگان قرار می دهند. وعده دولت، تلاش برای خودکفایی در چنین شرایطی که مطبوعات هر روز را با هراس کمبود و گرانی کاغذ سپری می‌کنند محمد مخبر، معاون اول رئیس‌جمهور از تلاش دولت برای تأمین نیاز فعلی مطبوعات و حرکت به سوی خودکفایی در تولید کاغذ سخن گفته است. او در جلسه بررسی مسائل و مشکلات مربوط به خودکفایی تولید کاغذ در کشور و تأمین کاغذ مطبوعات و نشر، در آبان امسال با تاکید بر این که دولت به دنبال خودکفایی در تولید کاغذ در کشور است، وعده داد: «تلاش جدی دولت این است که با تأمین نیاز فعلی مطبوعات و نشر و چاپ، موانع پیش روی کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی کاغذ را نیز برطرف کند تا با اتکا به توان داخلی، به سمت خودکفایی در تأمین کاغذ حرکت کنیم.» او در جلسه ای در 18 آبان هم وزیر صمت را مأمور احصای نیازها و موانع پیش روی کارخانه‌های تولیدکننده کاغذ کرد؛ البته پیش از این هم معاون فرهنگی وزارت ارشاد از اختصاص ۴۰ میلیون دلار برای واردات کاغذ نشر و مطبوعات خبر داده بود. با این حال با گذشت بیش از 2 ماه از وعده های معاون اول رئیس جمهور وضعیت کاغذ روزنامه به جایی رسیده است که کاغذ وارداتی و تولید داخل در کشور پیدا نمی شود. با این حال علیرضا بختیاری، مدیر مسئول روزنامه دنیای اقتصاد درباره کاغذ تولید داخل هم گفته است: «چوب و کاغذ مازندران از زمانی که شروع به تولید کاغذ برای مصرف روزنامه ها کرده، کیفیت لازم برای مطبوعات را نداشته و دستگاه‌های چاپ با آن مشکل داشتند.» افزایش 1600 درصدی قیمت در 4 سال! محمدامین ایمانجانی، مدیر مسئول فرهیختگان از درد گرانی کاغذ مطبوعات در سال رفع موانع تولید گلایه کرده و گفته است: «سال ۹۶ وقتی روزنامه را تحویل گرفتم، کاغذ کیلویی دو هزار و ۸۰۰ تومان بود.» این در حالی است که در روزهای اخیر صحبت از قیمت نجومی کاغذ روزنامه کیلویی 45 هزار تومان به گوش می رسد. با این حال قیمت جهانی هر تن کاغذ استاندارد روزنامه در روزهای اخیر بین 800 تا 820 دلار بوده که با توجه به قیمت حدود 30 هزار تومانی دلار در بازار آزاد می شود هر کیلو کاغذ بین 24 تا 24 هزار و 600 تومان. به گفته یک وارد کننده کاغذ در صورتی که به وارد کننده های کاغذ اجازه داده شود با ارز آزاد کاغذ روزنامه وارد کنند، با سود وارد کننده باید کاغذ در بازار کیلویی 28 تا 28 هزار و 500 تومان عرضه شود. البته به گفته کارشناسان چاپ هم اکنون کاغذ روزنامه بسیار کمیاب است و حتی به قیمت 45 هزار تومان هم به ندرت یافت می شود. میزان کاغذ روزنامه مورد نیاز کشور طبق گفته های وزیر ارشاد در بازدید از کارخانه صنایع چوب و کاغذ مازندران در 25 آذر امسال، سالانه در کشور ما حدود 300 هزار تن کاغذ استفاده می شود که 30 هزار تن آن برای چاپ روزنامه ها و 270 هزار تن هم برای چاپ و نشر است. با این حال طبق گفته امید نیک‌نژاد، مدیرعامل چوب و کاغذ مازندران در گفت و گو با ایبنا، از ظرفیت 90 هزار تن تولید کارخانه مازندران در 10 ماه اخیر تنها 7 هزار تن کاغذ چاپ و تحریر و کاغذ روزنامه تولید شده که این نشان دهنده نیاز کشور به واردات است. با این حال برخی از خطرات زیست محیطی و همچنین مشکلات کمبود آب در کشور، واردات کاغذ را از تولید آن به صرفه تر کرده است. عوارض کمبود کاغذ روزنامه‌ها، ناشران و مشاغل وابسته به آن، به واسطه آسیبی که از گرانی کاغذ دیده اند یا یکی پس از دیگری تعطیل می‌شوند یا مجبور به کاهش نیرو برای حفظ بقا هستند. همین افزایش قیمت و البته کمبود کاغذ، باعث شده کتاب از سبد فرهنگی بسیاری از خانواده ها حذف شود. همچنین برخی روزنامه ها تعطیل و برخی اقدام به کاهش صفحات و ضمیمه ها و ... کردند. کما این که چندی پیش، روزنامه سازندگی و ضمیمه دوچرخه روزنامه همشهری، خبر از پایان انتشار کاغذی دادند و روزنامه هفت صبح هم اعلام کرد دیگر نمی‌تواند از پس هزینه کاغذ بربیاید. روزنامه خراسان هم مجبور به حذف ضمیمه جیم و کاهش چند صفحه از روزنامه شد. دلایل کمبود کاغذ هم اکنون به جز کاغذ که چندین برابر قیمت جهانی اش در کشور به فروش می رسد، کمیاب شدنش بحرانی مضاعف برای رسانه های مکتوب شده اما دلیل این اتفاق چیست؟ مجتبی غرابی کارشناس حوزه چاپ به خراسان در این باره می گوید: «هم اکنون بازار جهانی با کمبود کاغذ روزنامه مواجه نیست بلکه بازار داخل کشور است که به دلیل وارد نشدن به موقع کاغذ با مشکل مواجه شده است.» این کارشناس حوزه چاپ با بیان این که دولت نباید در بازار کاغذ دخالت کند و باید اجازه دهد وارد کننده ها با توجه به نیاز داخل اقدام به واردات کاغذ کنند، می گوید: «اگر دولت ها اجازه دهند بازار خودش به تنظیم بازار بپردازد قاعدتا با این مشکلات رو به رو نبودیم. باید دولت تکلیف کاغذ را روشن کند، آیا می خواهد به آن ارز نیمایی بدهد یا نه! اگر می خواهد ارز نیمایی تخصیص دهد، بانک مرکزی وارد کننده را معطل نگه ندارد. بخش بزرگی از مشکلات واردات کاغذ به همین قسمت بر می گردد که وارد کننده ها برای گرفتن ارز ماه هاست منتظر تصمیم بانک مرکزی اند که خودش باعث بی رغبتی وارد کننده ها شده است!» او در خصوص راهکارهایی که برخی از روزنامه ها برای چاپ روزنامه به کار گرفته اند هم گفت: «هم اکنون به دلیل کمبود کاغذ، برخی روزنامه مجبور به استفاده از کاغذهای غیراستاندارد شده اند که باعث افت کیفیت چاپ شده است و این باعث آزار چشم مخاطبان روزنامه ها می شود. برخی هم کاغذهای ارز 100 را برش می زنند تا بتوانند به چاپ استاندارد روزنامه برسند و روزنامه هایشان را چاپ کنند که باعث بالارفتن قیمت تمام شده روزنامه می شود.» البته غرابی معتقد است با وارد شدن چند محموله کاغذ، این گرانی و کمبود کاغذ حل می شود و باید با سپردن بازار کاغذ به خود وارد کننده ها این مشکل را حل کرد.علی مزینانی، مدیر عامل روزنامه «هفت صبح» در این‌باره گفته است: «طی 10سال گذشته که به عنوان مدیر عامل اجرایی یک روزنامه فعالیت داشتم به هیچ وجه شرایط حاضر را نداشتیم. اگرچه در گذشته گرانی، سوءاستفاده یا حتی یک قطع خاصی از کاغذ موجود نبود اما ظرف دو ماه گذشته، ما با پدیده «کمبود کاغذ» روبه‌رو شدیم چرا که هیچ سفارش جدی برای کاغذ ثبت نشده و احتمالا در آینده هم نشود. اگر کمبود شدید کاغذ نبود، قطعا کسی که احتکار کاغذ کرده بود الان بهترین زمان را برای فروش آن داشت ولی وقتی کاغذی در بازار نیست، عملا موجودی این محصول تمام شده است.
سایر اخبار این روزنامه
ریزگرد اعتبار برای خسارت های میلیاردی
خط و نشان رئیس جمهور برای آمریکایی‌ها
هیپنوتیزم؛ از شایعه تا واقعیت
از پیری زودرس تا تاری دید هزینه علاقه ایرانی‌ها به نوشابه
مبتلایان امیکرون؛ هر3 روز 2 برابر
شهادت سلیمانی و احیای بازدارندگی جمهوری اسلامی
اهرم مهار جاه طلبی آبی اردوغان
جنجال دوباره عبدالملکی برای ایجاد شغل با یک میلیون و تعجب مربی والیبال زنان
نمایش قدرت انصارا... این بار در دریای سرخ
قالیباف:توافق موقت معنا ندارد
کلیه فروشی مادر برای پسر خلافکار!
کاغذ؛ بحران تمام نشدنی!
