چرا امیکرون در ایران شدت نگرفت؟

آفتاب یزد _ یگانه شوق الشعراء:امیکرون نوع جدیدی از ویروس کرونا در آفریقای جنوبی است که همچون گذشته و مانند واریانت‌های قبلی، این نگرانی را بوجود آورده که این نوع کرونا بتواند به شیوع بیماری در بسیاری از کشورها دامن زده و سیستم‌های بهداشتی را تحت فشار قرار دهد.ویروس کرونا به کمک پروتئینی به نام اسپایک، وارد سلول‌های بدن شده و باعث بیماری کووید-۱۹ می‌شود. حدود ۳۰ تغییر یا بیشتر در پروتئین اسپایک در نوع امیکرون مشخص شده است که دو برابر جهش‌های نوع دلتا است. نیمی از این جهش‌ها در ناحیه‌ای است که ویروس کرونا به کمک آن به سلول بدن انسان متصل شده، وارد آن و باعث عفونت می‌شود.جهش‌ها در این ناحیه ویروس می‌تواند باعث شود تا دستگاه ایمنی (یعنی آنتی‌بادی‌های ساخته شده بعد از واکسیناسیون یا عفونت قبلی) ویروس را کمتر از قبل تشخیص دهد و خطر عفونت با اومیکرون افزایش یابد.حداقل سه جهش در نوع امیکرون، به ویروس برای فرار از شناسایی شدن توسط آنتی‌بادی‌ دستگاه ایمنی کمک می‌کند. ظاهراً جهش دیگری هم توانایی آن را برای ورود به سلول‌های انسان افزایش می‌دهد و باعث انتقال بیشتر آن می‌شود.موارد ابتلا به امیکرون در کشورهای بسیاری از جمله آفریقای جنوبی، بوتسوانا، هلند، پرتغال، بریتانیا (انگلستان و اسکاتلند)، استرالیا، هنگ کنگ، کانادا، دانمارک، اتریش، ایتالیا، بلژیک، جمهوری چک، فرانسه، سوئد، اسپانیا، آمریکا و آلمان تایید شده است.شواهد فعلی در مورد میزان انتقال، شدت و توانایی فرار از ایمنی برای امیکرون بسیار غیرقطعی است. با این حال، اطلاعات اولیه از آفریقای جنوبی نشان می‌دهد که ممکن است کرونای امیکرون نسبت به نوع دلتا توانایی رشد قابل‌توجهی داشته باشد. با توجه به مدل‌های ریاضی، انتظار می‌رود امیکرون در چند ماه آینده باعث بیش از نصف کل عفونت‌های کرونا در اتحادیه اروپا شود.حال درصورتی که آمار بستری مبتلایان به امیکرون در کشورهای مختلف با سرعت بالایی در حال افزایش است سوال این است که چرا این اتفاق هنوز در ایران رخ نداده است؟
> امیکرون مثل سویه‌های قبلی هم بستری می‌کند هم می‌کُشد
سازمان جهانی بهداشت به تازگی اعلام کرده است که هرچند به نظر می‌رسد که شدت بیماری ناشی از ابتلا به سویه امیکرون از ویروس کرونا نسبت به سویه دلتا کمتر است اما این گونه از ویروس را نمی‌توان «خفیف» ارزیابی کرد.جنت دایاز، مسئول مدیریت بالینی سازمان جهانی بهداشت گفت که بنا به بررسی‌های اولیه خطر بستری شدن افراد پس از ابتلا به سویه امیکرون کمتر است. سویه امیکرون کمتر از دو ماه پیش برای اولین بار در آفریقای جنوبی شناسایی شد.مسئول مدیریت بالینی سازمان جهانی افزود که به نظر می‌رسد خطر شدت گرفتن بیماری «کووید ۱۹» در میان جوانان و سالمندان پس از ابتلا سویه امیکرون کمتر باشد.سخنان این مقام سازمان جهانی بهداشت هم‌راستا با نتایج تحقیقاتی است که پیش از این در آفریقای جنوبی و بریتانیا درباره سویه امیکرون انجام شده بود.تاثیر سویه امیکرون بر بیماری «کووید ۱۹» در میان سالمندان یکی از پرسش‌هایی بود که تاکنون برای آن پاسخی وجود نداشت.تدریس ادهانوم، مدیرکل سازمان جهانی بهداشت در عین حال هشدار داد: «امیکرون مانند سویه‌های قبلی مردم را به بیمارستان می‌کشاند و می‌کُشد.»مدیرکل سازمان جهانی بهداشت همچنین نسبت به «سونامی» سویه‌های امیکرون و دلتا به دنبال رکوردشکنی موارد ابتلا به «کووید ۱۹» در سطح جهان هشدار داد. وی بار دیگر خواستار دسترسی منصفانه به واکسن کرونا در سطح جهان شد.تدروس ادهانوم تاکید کرد که تزریق دُزهاییادآوری واکسن کرونا یکی پس از دیگری در شمار محدودی از کشورهای جهان به پایان همه‌گیری کرونا کمک نخواهد کرد. او افزود که «میلیاردها نفر» در سطح جهان همچنان به طور کامل در برابر بیماری ویروس کرونا «آسیب‌پذیر» هستند.
>واکسیناسیون زودهنگام در سایر کشورها


هادی یزدانی پزشک و کارشناس در این باره به آفتاب یزد گفت:«در این باره چند تئوری می‌توانیم داشته باشیم؛ یک اینکه واکسیناسیون کشور‌های دیگر سریع‌تر از کشور ما با واکسن‌های موثرتری انجام شد و چیزی که الان باعث شده که تزریق دوز یادآور خیلی ضروری شود و همه کشورها به انجام آن اهتمام ورزند این است که در طول زمان آنتی بادی‌ها حتی در واکسن‌های خیلی موثر مثل فایزر، مدرنا و... افت می‌کند.شاید بخشی از فرضیه ناشی از این باشد که آن‌ها واکسیناسیون را سریع‌تر انجام دادند.در نمودار‌ها هم مشخص است که در موج دلتا جز یک الی دو کشور بقیه کشور‌ها موج دلتا را به شدت ایران سپری نکردند.بر این اساس افت عملکرد آنتی بادی‌ها یک بخشی از فرضیات می‌تواند باشد که ناشی از واکسیناسیون زودهنگام آن کشور‌ها است و بخشی از ماجرا نیز این است که در موج دلتا در ایران یک بخش عظیمی از کشور ما به دلتا مبتلا شدند. ما می‌دانیم که ابتلا به دلتا جلوی ابتلا به امیکرون را نمی‌گیرد ولی این جا این بحث مطرح می‌شود که ابتلا به دلتا آیا می‌تواند سطح بستری را کاهش دهد؟»
>تاثیرات موج دلتا در ایران
وی ادامه داد:« شاید یکی از فرضیه‌ها همین باشد که ابتلای بخش بزرگی از مردم ایران به دلتا باعث شده باشد که موج امیکرون اگر در دنیا می‌تواند به بستری منجر شود اینجا هنوز به این مورد ختم نشده است.فرضیه دیگر این است که هنوز ما نباید عجله کنیم و ممکن است آمار بستری و مرگ و میر ما هم در هفته‌های آینده افزایش پیدا کند. یعنی ممکن است تحلیل ما الان کمی زودهنگام باشد و موج بستری و مرگ ومیر در امیکرون به ایران هم با همین حالتی که در کشورهای دیگر وجود دارد، برسد. یک مسئله دیگری که وجود دارد این است که تقریبا از شیوع کرونا در دنیا دو سال می‌گذرد و در این دو سال بسیاری از افرادی که نقص ایمنی داشتند یا به بیماری‌های زمینه‌ای مبتلا بودند فوت کردند و الان ابتلاها شاید در بسیاری از کشور‌ها به بستری و مرگ و میر با آن آمار بالای گذشته منجر نشود چون بخش اعظمی از جمعیت آسیب پذیر در طول این مدت از بین رفتند.این‌ها صرفا فرضیات است و باید صبر کنیم تا ببینیم در هفته‌های آینده چه اتفاقی می‌افتد.»
>در سایر کشور‌ها افراد با دقت بالاتری شناسایی می‌شوند
ابراهیم سلمانی پزشک و سخنگوی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد در این باره به آفتاب یزد گفت:« به نظر من دلیل این موضوع روشن است زیرا کشورهای دیگر واکسیناسیون خود را زودتر شروع کردند و بر اساس مطالعات انجام شده معمولا 5 تا 6 ماه بعد از دوز دوم کم کم ایمنی بدن در مقابل این بیماری کاهش پیدا می‌کند. لذا به دلیل اینکه سایر کشور‌ها واکسیناسیون را سریع‌تر شروع کردند ایمنی بدن آن‌ها پایین آمده است و این می‌تواند دلیلی بر افزایش مبتلایان در آن کشور‌ها باشد.از سوی دیگر برای شدت بالارفتن منحنی تعداد مبتلایان هم چند دلیل می‌تواند وجود داشته باشد؛ یکی از دلایل این است که امیکرون سرایت پذیری بسیار بالاتری دارد و دومین دلیل عادت پنداری در میان مردم واکسینه شده است. سومین مورد تست زیادی است که در کشور‌های دیگر انجام می‌شود و افراد با دقت بالاتری شناسایی می‌شوند. به علت اینکه الان افراد کمتر بستری می‌شوند و فشار کمتری بر سیستم درمان و بهداشت وجود دارد، در آن کشور‌ها تست بیشتری انجام می‌شود و تعداد بالاتری از مردم مبتلا شناسایی می‌شوند.همه این عوامل باعث شده است که تعداد مبتلایان در سایر کشور‌ها بالا باشد و آمار‌های کشور‌های پیشرفته قابل مقایسه با آمار کشور‌های کمتر برخوردار نیست. اما موج بعدی بیماری در کشور ما تنها موج افراد واکسینه نشده نیست بلکه این موج افرادی است که دو دوز واکسن را تزریق کرده‌اند اما دوز بوستر را دریافت نکردند.اگر از دور بوستر استقبال نشود ممکن با یک ماه دیگر شاهد افزایش تعداد
مبتلایان باشیم. »
>ارتباطات فراگیر
بابک قرائی مقدم پزشک و کارشناس نیز در این خصوص به خبرنگار آفتاب یزد گفت:«هر سویه‌ای که در دنیا شناخته می‌شود بالاخره یک مبدا مشخصی دارد و جایی محل شیوع و پیدایی آن سویه است و به تدریج بر اساس نزدیکی جغرافیایی، ارتباطات بین کشورها و... این روند انتقال انجام میگیرد. کشور ایران کشوری نیست که با سایر کشورها ارتباطات فراگیر داشته باشد. همچنین در یکسری از کشور‌ها متاسفانه علی رغم اینکه امکان استفاده از واکسن حتی بسیار زودتر از کشور ما مهیا شده بود ولی درصدی از جامعه با توجه به عدم اعتقاد به واکسن و آزادی‌های مطرح شده از واکسن استقبال نکردند. بنابراین علی رغم اینکه سایر کشور‌ها از لحاظ واکسیناسیون و دسترسی به واکسن جلوتر بودند و دولت‌ها امکان استفاده از واکسن را برای آنها مهیا کردند اقبال عمومی در بسیاری از کشور‌ها کم بوده است. علاوه بر این در بعضی از کشور‌ها مانند ایالات متحده متاسفانه واکسیناسیون به مسئله سیاسی بدل شد و این تاثیر زیادی داشت. مسئله دیگر این است که هنوز ممکن است به زودی امیکرون در کشور ما گسترش بالا پیدا کند کما اینکه الان گزارش‌هایی وجود دارد که این سویه وارد کشور شده است. آن زمان است که ما می‌توانیم درباره تاثیرات مخرب آن صحبت کنیم.»
>کنترل مرز‌ها و نحوه بازگشایی ها
وی ادامه داد:« همچنین بازگشایی‌ها خصوصا بازگشایی مدارس در این موضوع تاثیر‌گذار است. در ایران بازگشایی مدارس به صورت گسترده اتفاق نیفتاد و شاید این مسئله هم تاثیرگذار باشد. ما باید منتظر باشیم ببینیم در آینده چه اتفاقی رخ می‌دهد. کنترل مرز‌ها و نحوه بازگشایی‌ها همچنان بسیار مهم است. برای اینکه ما جلوی روند آینده که به زودی ممکن است برای ما اتفاق بیفتد را بگیریم این است که باید واکسیناسیون 5 تا 11 سال به زودی شروع شود زیرا آن‌ها هم یک گروه کاملا پر خطر هستند و در سن آموزش قرار دارند.سویه امیکرون اصلا سویه ضعیفی نیست و این سویه برای کشور ما مانند سایر کشورها می‌تواند خطر آفرین باشد. ما باید به تشویق مردم برای واکسیناسیون ادامه دهیم و پروتکل‌های بهداشتی به شدت قبل رعایت شوند. »