جهاد توزیع

عباس اسماعیل‌گل: پس از برگزاری مراسم سالگرد سید شهدای مقاومت، شهید سپهبد حاج‌قاسم سلیمانی، یکی از مواردی که بیش از وجوه دیگر در نظرم برجسته شد، کمیت تولیدات فرهنگی بود که حجم قابل توجهی از آنها از کیفیت قابل قبولی برخوردار نبودند. البته معدود آثار باکیفیت و قابل قبولی هم دیده شد که مشخص بود تولیدکنندگان آنها زحمت بسیار برده‌اند. در این بین یکی از خبرها قابل تأمل بود؛ بر اساس اطلاعات نهادهای متولی کتاب از زمان شهادت سردار سلیمانی تا یکم دی امسال ۴۲۰ عنوان کتاب درباره شهید سلیمانی منتشر شده است. در خبرها البته توضیح داده شد این ۴۲۰ عنوان، فقط کتاب‌هایی است که مستقیم به سردار سلیمانی ارتباط دارد و با احتساب کتاب‌هایی که درباره همراهان و محافظان ایشان نوشته شده است، حدود ۴۵۰ کتاب در بازه زمانی ۲ ساله منتشر شده است که عددی قابل توجه و تحلیل است. از میان این 450 عنوان شاید با تسامح بشود 20 عنوان کتاب را به عنوان کتاب‌هایی که قابلیت خوانده شدن توسط عموم را داشته باشند، معرفی کرد. ضمن اظهار ارادت به نیت و توجه همه علاقه‌مندانی که در این باره فعالیت‌هایی داشته‌اند، یک سوال اساسی مطرح می‌شود و آن اینکه: چرا بخشی از این انرژی و توجه در تولید (که عمدتا به نتایج خوبی نمی‌رسد) به مساله «توزیع» معطوف نمی‌شود. با کسب اطلاعی که از حوزه‌های متولی کتاب انجام دادم و با اخباری که از خبرنگاران حوزه کتاب دریافت کردم، متوجه شدم بخش مهمی از این تولیدات در حوزه نشر مربوط به نهادهای محلی یا بومی است که با کیفیت بشدت نازلی منتشر شده‌اند. حتی اگر مساله حفظ میراث معنوی حاج‌قاسم را به عنوان پیش‌فرض منطقی تولیدات فرهنگی مربوط به ایشان در نظر نگیریم، بازهم جای اشکال است که چرا به جای جدی گرفتن مساله «توزیع»، عمده نهادها بنای «تولید» ولو با هر کیفیتی دارند. مساله «توزیع»، آنقدر مهم است که من در شرایط امروز از آن به «جهاد توزیع» تعبیر می‌کنم. یکی از کاستی‌های جریان فرهنگی انقلاب، ناتوانی در توزیع است؛ آنچنان که همین تولیدات محدود فرهنگی نیز به شکل قابل قبولی به دست مخاطب هدف نمی‌رسد. جدی گرفتن مساله توزیع به جای تمرکز بی‌شمار دستگاه‌ها بر مساله تولید - به هر قیمتی - از جهات متعدد ارزشمند است؛ اول اینکه محصول فرهنگی با قیمت ارزان‌تری به دست مخاطب می‌رسد، چون بخشی از هزینه تولید می‌تواند به عنوان یارانه محصول فرهنگی عمل کند و از قیمت آن بکاهد. ضمن اینکه وقتی چند محصول خوب از نظر کیفی به عنوان محصولات هدف برای جمعیت زیادی از مخاطبان در نظر گرفته شود، می‌شود فضاهای گفتمانی پیرامون محتوای کتاب ایجاد کرد و البته فواید فراوان دیگر که در این مجال نمی‌گنجد.