جوانه زدن ۱۳ هزار تن جو ۴۲۰۰ تومانی در گمرک!

اخیراً ویدئویی در فضای مجازی منتشر شد که نشان می‌دهد حجم قابل توجهی جو وارداتی در اسکله چابهار، جوانه زده و سبز شده است. خبر‌های رسیده از گمرک حاکی از آن است که این محموله جو (۱۳ هزار و ۵۰۰ تن) متعلق به شرکت پشتیبانی امور دام است که به‌رغم نامه‌نگاری‌های گمرک نسبت به حمل آن هیچ اقدامی نشده است. اکنون این سؤال مطرح است آیا کالایی که با ارز ۴۲۰۰تومانی وارد شده و دولت دائم بر کمبود این ارز و نیاز به افزایش سقف واردات آن تأکید دارد، اینگونه باید از بین برود. آن هم زمانی که دامداران نسبت به تأمین نهاده‌های دامی گله دارند؟
جریان تجارت ایران از سال ۱۳۹۷تاکنون با توجه به تغییر سیاست‌های ارزی دولت و البته شدت‌گرفتن تحریم‌ها، متفاوت از گذشته پیش‌رفته و لیست واردات محدود به کالا‌های اساسی و چند گروه دیگر است، ولی در مورد ترخیص همین حجم از کالا همواره چالش وجود دارد. انتقاد از دپوی کالا در گمرک و بنادر، آمار میلیون‌ها تنی رسوب، احتمال فساد کالا به دلیل ماندگاری بیش از حد در شرایط آب و هوایی بنادر و به دنبال آن دستور پیگیری، تشکیل جلسه و حتی بازدید تیمی از بنادر و در نهایت صدور مصوبات ظاهراً گره‌گشا و رفع موانع ترخیص، ماجرایی است که آنقدر در این سال‌ها تکرار شده که دیگر به روال طبیعی تبدیل شده است. شاید تجار بخش خصوصی به نسبت شرکت‌های دولتی حساسیت بیشتری در ترخیص به موقع این کالا‌ها داشته‌اند.
در این سال‌ها موضوع تأمین ارز کالا و صدور کد رهگیری بانک بار‌ها به عنوان مانع اصلی ترخیص کالا از سوی تجار و البته دستگاه‌های مربوطه اعلام شده و در همین راستا بعد از مصوبات بسیار، بار دیگر در سال گذشته و بعد از اینکه انتقادات بسیاری در مورد دپوی کالا مطرح بود و حتی مقام معظم رهبری در اظهاراتشان به لزوم هماهنگی دستگاه‌های مربوطه برای ترخیص کالا‌های اساسی اشاره داشتند، در ستاد هماهنگی اقتصادی دولت مصوبه‌ای صادر شد که جریان ترخیص کالا‌ها را تسریع می‌کرد و در اهم آن رفع موانع ارزی و الزاماتی برای بانک مرکزی قرار داشت و آن مجوز ترخیص ۹۰ درصدی کالا‌های اساسی بود. به رغم آسان‌سازی قوانین و اصرار بر ترخیص به موقع کالا‌های اساسی، اما بعضاً مواردی شنیده می‌شود که حکایت از بی‌توجهی نسبت به حیف‌ومیل بیت‌المال و ارز‌های ۴۲۰۰ تومانی حکایت دارد.
در روز‌های گذشته انتشار ویدئویی در رابطه با جوانه‌زدن جو‌های موجود در بندر چابهار با واکنش دامداری‌ها روبه‌رو شد. موضوع از آن قرار است که ۱۳ هزار و ۵۰۰ تن جو در اسکله چابهار در فضای باز و بدون سقف نگهداری شده و در پی بارندگی‌های اخیر سبز شده و محوطه اسکله را به زمین فوتبال تبدیل کرده است. فساد و سبزشدن نهاده‌های دامی در جریان واردات کالای اساسی موضوع چندان عجیبی هم نیست و بار‌ها پیش آمده که این اقلام وارداتی با ارز ۴۲۰۰تومانی فاسد و از بین رفته است. موضوع زمانی قابل تأمل است که با وجود تمامی مصوبه‌ها و هشدار‌هایی که برای تعیین تکلیف کالا‌های اساسی وجود داشته، توجهی به آن‌ها نشده و این ماجرا همچنان تکرار می‌شود. اینکه این محموله کجا رها شده که زیر باران مانده و سبز شده است و چرا پیش از بارندگی‌ها به انبار مسقف حمل نشده، سؤالاتی است که گمرک به ایسنا درخصوص آن پاسخ داده است. جو‌ها برای شرکت امور پشتیبانی دام است


خبر‌های رسیده از گمرک حاکی از آن است که این جو‌ها از سوی شرکت پشتیبانی امور دام وارد شده است. طبق گفته لطیفی – سخنگوی گمرک ایران- مجموع واردات صورت گرفته حدود ۱۳۵هزار تن جو بوده که نزدیک به ۱۲۰هزار تن آن از محل مصوبه ۹۰درصدی، ترخیص شده است، ولی از ۱۵ هزار تن باقیمانده یعنی حدود ۱۳هزار و ۵۰۰تن، همان ۱۰درصد‌های باقیمانده است که باید با صدور کد رهگیری بانک ترخیص شود، ولی با گذشت دو ماه هنوز هیچ اقدامی از سوی شرکت پشتیبانی امور دام برای ارائه به گمرک و ترخیص باقیمانده انجام نشده است. در عین حال برای هزار و ۵۰۰ تن دیگر هم که مجوز ترخیص براساس مصوبات ستاد تنظیم بازار در ترخیص درصدی از سوی گمرک صادر شده و در انتظار خروج است، این شرکت کامیونی برای تخلیه این محموله و خروج آن از بندر تأمین نکرده، ولی در همین زمان، کامیون جهت خروج ذرت‌های وارداتی ارسال کرده است. شرکت هیچ کاری نکرد و جو‌ها زیر باران ماند و جوانه زد!
لطیفی با بیان اینکه حتی با توجه به اعلام شرایط جوی، یک هفته قبل از بارندگی، گمرک چندین بار به صورت کتبی و شفاهی به شرکت پشتیبانی امور دام تذکر داده است، می‌گوید: حتی به مقام‌های استانی و معاونت مرتبط در اداره کل بنادر سیستان و بلوچستان به عنوان مرجع تحویل گیرنده کالا نیز اعلام شده است که جهت اتخاذ تصمیم و تمهید لازم برای جلوگیری از خسارت احتمالی ناشی از شرایط جوی اقدام کنند و حداقل کالا به انبار مسقف منتقل شود، ولی با وجود خالی بودن دو انبار این اتفاق نیفتاده است و روی جو‌ها حتی نایلون و چادر نیز کشیده نشد که بخشی از این حجم ۱۵هزارتنی، در بارندگی اخیر و با توجه به رطوبت بالای چابهار، سبز و فاسد شد.
سخنگوی گمرک می‌افزاید: شرکت پشتیبانی امور دام با وجود عدم اخذ کد رهگیری، به دلیل دولتی بودن می‌توانست برای انتقال کالا به انبار‌های خارج از بندر و تحت کلید گمرک اقدام یا برای تعیین تکلیف ۱۰درصد باقیمانده درخواست کند تا با توجه به دولتی بودن محموله و نیاز کشور به این کالا با هماهنگی مراجع تصمیم‌گیر، تصمیم‌گیری شود که متأسفانه شرکت مذکور هیچ یک را انجام نداده است. بار‌ها کالا‌های اساسی فاسد شدند!
اینکه چه اتفاقی برای این جو‌ها افتاده که سبب فاسد شدن آن شده است، ابعاد گسترده‌تری دارد و باید کمی به گذشته مراجعه کرد که تخریب کالا‌های اساسی دپو شده در گمرک و بنادر حداقل در یکسال اخیر به دفعات اتفاق افتاده است. زمانی که برنج‌های وارداتی آنقدر در شرایط آب وهوایی بنادر ماند که تا آستانه فساد پیش رفت، ذرت‌ها در گمرک‌های مازندران به سم آفلاتوکسین آلوده شد؛ جو‌های وارداتی در همین گمرک حشره گذاشت، در حالی که مجوز استاندارد برای ترخیص هم داشت، در بندر چابهار در معرض طوفان حاره‌ای قرار گرفت و مسئولان گفتند که می‌خواهند روی آن نایلون بکشند و در مقابل طوفان از آن حفاظت کنند. دولتی‌ها خیالشان راحت است!
مورد قابل تأمل دیگر، نحوه عملکرد شرکت‌های دولتی واردکننده اقلام اساسی است که با توجه به مصوبه ستاد تنظیم بازار، حاشیه امنی برایشان ایجاد شده است؛ به طوری که گمرک امکان متروکه کردن کالا‌های وارداتی دو شرکت امور پشتیبانی امور دام و شرکت بارزگانی دولتی را ندارد و ماه‌ها طول می‌کشد این دو شرکت کالا‌های خود را تعیین تکلیف کنند و سرانجام مانند این جو‌های سبز شده یا درگیر طوفان حاره‌ای پیدا کرده‌اند. به هر ترتیب در این بی‌توجهی‌ها، بحث میلیارد‌ها دلار ارز ۴۲۰۰ تومانی مطرح است که تأمین آن برای واردات هفت قلم کالای اساسی این روز‌ها از پرچالش‌ترین مسایل اقتصادی دولت به شمار می‌رود، ولی از سوی دیگر واردات صورت گرفته این گونه فاسد شده و از بین می‌رود که ضرورت ساماندهی ترخیص این اقلام و تعیین تکلیف آن را بیش از گذشته آشکار می‌سازد.