روزنامه ایران
1400/10/21
تضمین، تحت هجمه جریان تحریف
بعد از خروج امریکا از برجام در سال 1397 و اعمال شدیدترین تحریمها به مدت 3 سال که به فشار حداکثری معروف است، بحث شروع مذاکراتی دیگر با روی کارآمدن جو بایدن، به منظور احیای برجام و رفع تحریمها مطرح شد. در همین زمان، جمهوری اسلامی ایران به منظور جلوگیری از تکرار وقایع ناگوار گذشته و الزام طرف غربی به اجرای تعهداتش، بحث تضمین را بیان کرد.با مطرح شدن لزوم ارائه ضمانت از طرف امریکا توسط ایران برای اولین‌بار، کشورهای غربی و عده‌ای در داخل، جمهوری اسلامی را متهم به جدی نبودن در مذاکرات کردند، اما با گذشت زمان و بازگو کردن دلایل منطقی این خواسته از جانب ایران، مقامات و کارشناسان خارجی و داخلی چاره‌ای جز پذیرش این خواسته نداشتند.
در مقاله‌ای که اخیراً توسط «شورای راهبری اروپا» و بنیاد «بورس و بازار» منتشر شد، صراحتاً درخواست ایران مبنی بر دریافت ضمانت از طرف امریکا مشروع دانسته شد. بعد از اینکه جریان‌های مختلف داخلی و خارجی نتوانستند چه در بعد فنی و چه در بعد سیاسی مسأله تضمین و خواسته ایران را زیر سؤال ببرند، به تدریج شروع به تحریف کرده و ضمانت باب میل خود را تعریف کردند.
جنب‌وجوش جریان‌های تحریف
در روزهای اخیر دو مقاله در مورد مسأله تضمین از طرف محافل فکری خارجی و داخلی منتشر شد که سعی در تحریف خواسته ایران در ویژگی‌ها و نوع ضمانت دریافتی ایران از طرف امریکا داشتند.
اولین مقاله، مقاله مشترک منتشر شده از طرف اندیشکده «شورای راهبری اروپا» و بنیاد «بورس و بازار» بود که سعی در تقلیل مسأله ضمانت داشت. در این مقاله بحث «ضمانت فنی» مطرح و اهداف اقتصادی مانند نوسازی ناوگان هوایی جمهوری اسلامی ایران، به عنوان یکی از ثمرات این نوع ضمانت مطرح شد. اما ایراد اساسی یادداشت در این بود که در آن اشاره‌ای به لزوم ایجاد یک قرارداد متوازن به منظور پیاده‌سازی اهداف، نشده بود. این نوع ضمانت، نه تنها مسیر رسیدن به اهداف اقتصادی را بیان نمی‌کند، بلکه گذشته امریکا و اروپا در عدم پایبندی به تعهداتشان، هم در طول اجرای برجام و هم پس از خروج امریکا از برجام را نیز فراموش می‌کند.
دومین مقاله؛ مقاله منتشر شده از سوی یکی از رسانه‌های داخلی است که در آن ضمانت‌های اقتصادی مورد توجه قرار گرفته است. این مقاله، طریقه حصول این تضمین را توسعه تعاملات و روابط اقتصادی با دیگر کشورها مانند چین که اقتصادشان به راحتی تحریم‌پذیر نیست دانسته و بیان می‌کند درختی که در زمین بسیار ریشه کرده باشد، به‌راحتی از زمین خارج نمی‌شود و اگر خارج شود هزینه زیادی ایجاد می‌کند.
باید به این نکته توجه داشت که این نوع ضمانت‌ها به خودی خود و در فضایی خارج از مذاکرات احیای توافق خوب است، اما زمانی که کشور در حال مذاکره برای رفع تحریمها به منظور تسهیل تجارت و عادی‌سازی روابط اقتصادی با دیگر کشورها است، این نوع ضمانت، باید در چهارچوب این توافق تعریف شود. بنابراین، ضمانت اقتصادی تا زمانی که در متن توافق مورد بحث واقع نشود و پشتوانه حقوقی، واقعی، عینی و دوطرفه نداشته باشد، کارآیی چندانی نخواهد داشت.
ضمانت باید چگونه باشد؟
مسأله اساسی که باید در بحث تضمین مد نظر داشت، این است که ضمانت‌های تک‌بعدی کارآیی چندانی نخواهند داشت و فقط باعث فریب ایران در مذاکرات خواهند شد.
همچنین مشکلات اساسی مانند ساختار تحریم‌های ثانویه بانکی، تحریم چرخه دلار، قانون کاتسا و نهایتاً تجربه خروج امریکا از برجام و بازگشت‌پذیر بودن تحریمها را حل نخواهند کرد. حتی اگر تمام موانع بیان شده بجز مورد آخر یعنی احتمال دوباره خروج امریکا از برجام و بازگشت‌پذیر بودن تحریمها، در توافق احتمالی حل نشود، هیچ اتفاقی در عادی‌سازی اقتصاد ایران با دیگر کشورها نخواهد افتاد.
بنابراین، پایدار نبودن توافق و احتمال خروج امریکا از برجام، بزرگ‌ترین مانع بر سرافزایش ارتباطات اقتصادی خارجی و سرمایه‌گذاری اقتصادی در ایران است. این مانع تنها در صورتی رفع خواهد شد که در توافق احتمالی، تضمین مناسبی برای پایداری توافق و عدم خروج یک‌طرفه امریکا وجود داشته باشد.
تضمین‌های بیان شده از سمت جریان‌های خارجی و داخلی در زمینه مشکلات اساسی سکوت کرده و سعی در به حاشیه بردن موضوعات اصلی دارند. ضمانت‌های مطرح شده از جانب آنها نه تنها معضلی را حل نمی‌کند بلکه ایران را دوباره در یک دور باطل مذاکره – تحریم انداخته و در بهترین حالت نیز، توانایی در اختیار گذاشتن منافعی حتی در حد برجام را ندارد.
جمهوری اسلامی بارها ویژگی‌های ضمانتی که می‌تواند در توافق احتمالی، منافع او را تأمین کند بیان کرده و با توجه به قصد عده‌ای در داخل و خارج از ایران به ندیدن این ویژگی‌ها، به نظر نیاز به بیان دوباره است.
اولاً ضمانت‌ها باید جامعیت و عینیت داشته باشند، یعنی ضمانت‌های اقتصادی، سیاسی، حقوقی و... به صورت توأمان و واقعی تأمین شوند، ثانیاً باید نحوه برطرف کردن فضای ریسکی ناشی از تحریم‌های ثانویه بانکی امریکا به عنوان مهم‌ترین تحریمها رامشخص کرده باشند، ثالثاً باید گذشته تاریک اروپا و امریکا در ممانعت از انتفاع ایران از توافق را جبران کنند و رابعاً باید متوازن باشند تا به راحتی توسط یک طرف نقض نشوند.
بدیهی است که فراهم نشدن هریک از این شروط به معنای عدم انتفاع اقتصادی ایران از توافق است.
سایر اخبار این روزنامه
تأکید رئیس جمهور بر اجرای کامل طرح تأمین مالی زنجیره‌ای
حمله به دژهای افسانه‌ای
روی دور دیپلماسی
دیدار وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اهالی موسیقی
پشت پرده واردات روغن چیست؟
حال آسمان خوب است حال زمین نه
تصادف مرگبار 59 خودرو در صبح مه آلود خوزستان
عقب نشینی 8 ساله از «قطب برق» منطقه
رشد 43 درصدی بودجه عمرانی در 1401
باغبان مهربان کلمات
دیشموک در محاصره برف
باز شدن پای رمزارزها به تجارت خارجی
سوله‌های بحران نیازمند شارژ مجدد
مهاجرت پرحاشیه
تضمین، تحت هجمه جریان تحریف
با میراث ارز دولتی چه باید کرد؟
وزیر فرهنگ و ارشاد با اهالی موسیقی دیدار کرد
سلام ایران
ایران کوچک نیازمند نگاه ملی
