روزنامه آرمان ملی
1400/10/26
«دیپلماسی پلکانی» وحصول توافق موقت
علی بیگدلی تحلیلگر مسائل بین‌الملل مذاکرات در شرایط فعلی در پیچ و خم‌هایی از سوی کشورهای عضو برجام قرار گرفته است که می‌توان آن‌ها را به چند بخش تقسیم کرد. بخش اول این است که ایران به‌دنبال تحقق دو تقاضا از برجام است، یکی راستی‌آزمایی؛ به این معنا که آمریکا تمام تحریم‌های اولیه و ثانویه را لغو کند و این لغو مورد راستی‌آزمایی قرار بگیرد و دوم اخذ تضمین از آمریکا؛ به این معنا که دیگر تحریمی وضع نمی‌شود و از برجام نیز خارج نخواهد شد. این دو درخواست در متن برجام نیامده است و بایدن نمی‌تواند چنین تعهدی بدهد و اگر هم بپذیرید فقط تا زمانی که در جایگاه ریاست‌جمهوری ایالات متحده قرار دارد می‌تواند اعتبار داشته باشد. شاید کنگره و مجلس سنا اعلام کنند که دولت بایدن نمی‌تواند چنین تعهدی را به ایران بدهد. با توجه به وضعیت ناپایداری که اکنون بایدن با آن مواجه است هم در فضای عمومی آمریکا و هم در کنگره و حتی بین تعدادی از هم‌حزبی‌های خودش نیز با مشکل مواجه است و هم اینکه اخیرا 110 عضو جمهوری‌خواه کنگره از بایدن خواسته‌اند مذاکرات را متوقف کند چون نمی‌تواند با ایران به نتیجه برسد، از طرف دیگر باید دقت داشت که دو ماه آینده انتخابات مجلس سنا برگزار میشود و به احتمال زیاد حزب بایدن که الان موقعیت پنجاه پنجاه را دارد با احتساب اینکه رئیس مجلس سنا هم معاون رئیس‌جمهور است و وی نیز یک رای دارد، در حال تلاش است که تا قبل از این انتخابات، مساله برجام را به عنوان یک پیروزی در سیاست خارجی خود به سرانجام برساند. چون وی در افغانستان با مشکل مواجه شده و اکنون نیز درگیر بحران اوکراین است. مساله دیگر مربوط به ایران است، ایران حق دارد نسبت به آمریکا بی‌اعتماد باشد. ایران نمی‌داند که اگر امروز با برجام توافق کند سال 2024 با انتخاب احتمالی ترامپ یا پیروزی جمهوریخواهان دیگر وضعیت به چه صورتی درخواهد آمد. به همین خاطر ایران مقداری عقبب‌نشینی کرده است و واسطه‌هایی مانند میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه خودش را پیش انداخته و از جانب ایران صحبت می‌کند، درحالیکه ایشان با کارت ایران بازی می‌کند و می‌خواهد نشان دهد که مهره تاثیرگذاری است و کشور روسیه نیز بر روی این مذاکرات دخالت دارد تا از این طریق آمریکا را بیشتر در معرض فشار قرار دهد و یک نمایش قدرت را به آمریکایی‌ها نشان دهد. مساله اصلی برای خروج از این وضعیت این است که ایران و آمریکا وارد مذاکره مستقیم شوند و قراردادی دومرحله‌ای را موافقت کنند که من اسم آن را «دیپلماسی پلکانی» گذاشته‌ام. به این صورت که ایران اجازه دهد کارشناسان آژانس سایت‌ها را نظارت کنند و در مقابل آمریکا دارایی‌هایی ایران را در کشورهای مختلف آزاد کند و اجازه دهد ایران برای مدت دوسال در زمینه فروش نفت و بازشدن شبکه بانکی در وضعیت مناسبی قرار بگیرد. هرچند که باید برای این مهم به عضویت اف‌ای‌تی‌اف درآمد که این عضویت هم به سادگی نیست و در کوتاه‌مدت اتفاق نخواهد افتاد. اکنون تنها راهی که باقی مانده است این است که دو طرف به دیپلماسی پلکانی تن دهند تا مقداری اعتمادسازی بین دو طرف شکل بگیرد و به مرور زمان مشکلات دیگر حل و فصل شود. تصور این است که تعطیلی 48 ساعته مذاکرات و بازگشت مذاکرات از سوی ایران بوده است. هیات مذاکره‌کننده ایران پیشنهادات را آورده تا با مقامات مرکز در میان بگذارد و دستورالعمل لازم را دریافت کند. باید دو طرف در دو سالی که از حکومت بایدن باقی مانده است به‌همین ترتیب براساس توافق موقت عمل کنند که ایران در این صورت هیچ چیزی از دست نمی‌دهد و اگر در سال 2024 دموکرات‌ها به پیروزی رسیدند ادامه دهند و اگر جمهوریخواهان بر سرکار آمدند ببینند چه مواضعی را اتخاذ خواهند گرفت. عربستان خواهان این است که در مذاکرات غیر از هسته‌ای مسائل دیگری نیز در گفت‌وگوها گنجانده شود و به همین خاطر مدام با هیات آمریکایی در وین در تماس است. اما بایدن اکنون به این موضوعات دوم توجهی ندارد و آنچه که برای وی اهمیت دارد این است که بتواند به عنوان یک دستاورد سیاست خارجی با ایران کنار بیاید و برجام را به شرایط سال 2015 بازگرداند. عمق اختلافات ایران و آمریکا از یک طرف و دخالت دیگر کشورها از جمله روسیه مقداری کار را به تاخیر انداخته و به‌همین خاطر است که مذاکره مستقیم در چنین شرایطی راه‌گشاست. سابقه این کار هم وجود دارد، هم آقای ظریف، هم آقای جان کری به توافق رسیدند و کشورهای دیگر نیز آن توافق را امضا کردند. بنابراین این‌ها نقش تعیین‌کننده‌ای ندارند و اگر الان آقای اولیانوف بازیگری می‌کند به‌خاطر این است که به آمریکایی‌ها نشان دهد که روسیه آن‌قدر بر روی ایران تاثیر گذاشته که در جریان مذاکرات هدایت‌کننده باشد و هم از آمریکایی‌ها در مساله اوکراین امتیاز بگیرد.۴ میلیون تومان نصف خط فقر هم نیست.
سایر اخبار این روزنامه
رقـابت دلالان با وزارت صمت
ناگفتـــه‌های تـــازه از رحلــــت آیت ا... هاشمی
وزرايي كه زود هنگام مي‌روند
توافق با «چراغ سبز آمريكا و ایران» در دسترس شد
قشم؛ قطب پالايشگاهي كشور
حامیان یقه‌سفیدان از توزیع متوازن منابع نگرانند
واقعيت اُميكرون «رنگ آبي» ندارد
انتصاب‌هاي فاميلي و اتوبوسي را تمام كنيد لطفا
حراج جایزه نوبل
ضرورت تاسیس بنیاد مردمی
مردم را محرم بدانیم
«دیپلماسی پلکانی» وحصول توافق موقت
چین و دورنمای همکاری با ایران
