«توافق»؛ بُرد بُرد
حسام خراسانی: در سفر سال ۱۳۹۴ رئیس جمهوری خلق چین به تهران، شی‌جین پینگ اعلام کرد که توافقی برای یک همکاری راهبردی ۲۵ ساله در ابعاد متعدد میان رهبران دو کشور حاصل شده است. البته زمانی بسیار طول کشید تا این گفته به مرحله اجرا نزدیک شد.
در پی گذشت زمان و طولانی‌شدن تنظیم سند مشترک در برخی رسانه‌ها چنین برداشتی مطرح شد که این گفته، نانوشته خواهد ماند. اما با روی کار آمدن دولت سیزدهم یکی از موضوعاتی که با جدیت پیگیری شد، فعال‌سازی کارگروه‌های تخصصی در عرصه سیاست خارجی بود. انعقاد برنامه ۲۵ ساله همکاری‌های مشترک ایران و چین را که هفته گذشته عملیاتی شد، می‌توان یکی از نتایج این کارگروه‌ها برشمرد. «شهروند» سعی کرده است به بررسی مزیت‌ها و فرصت‌های تجاری سند مشترک ایران و چین در گفت‌وگو با «مجید رضا حریری»، رئیس اتاق مشترک ایران و چین بپردازد.
آغاز عملیاتی شدن توافق همکاری‌های راهبردی و جامع ۲۵ ساله ایران و چین خبری بود که هفته گذشته حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان در دیدار و گفت‌وگو با مقام‌های عالی‌رتبه چین در پکن به‌صورت رسمی اعلام کرد. خبری که پس از 6 سال از اجرایی شدن یک توافق حکایت دارد. سوم بهمن‌ماه ۱۳۹۴ بود که متن پیش‌نویس اولیه توافق‌نامه جامع همکاری میان ایران و چین در حوزه‌های «سیاسی»، «تجاری»، « فرهنگی»، «قضائی»، «امنیتی و دفاعی» و … منتشر شد.
امیدوار به گشایش‌های اقتصادیاز نگاه کارشناسان، انتظار می‌رود که با این سند مشترک، همکاری‌ها بین دو کشور توسعه یابد و تقویت شود. امیدواری به گشایش‌های اقتصادی و بی‌اثر کردن کامل تحریم‌ها ماحصل دیگری است که این سند همکاری می‌تواند برای ایران به دنبال داشته باشد؛ موضوعی که رئیس اتاق مشترک ایران و چین نیز بر آن تاکید دارد. «مجید رضا حریری» در مورد نهایی‌شدن سند همکاری‌های 25 ساله ایران و چین می‌گوید: «این یک سند همکاری‌های جامع و مشترک 25 ساله مابین دو کشور ایران و چین است. در این سند دو طرف ابراز علاقه خود را برای همکاری دو طرفه در عرصه‌های سیاسی، صنعتی، نظامی، اقتصادی و …. اعلام کرد‌ه‌اند.»
بنا به گفته این کارشناس، این امر در صورت عملیاتی‌شدن می‌تواند عامل توسعه اقتصادی و حل برخی از مشکلات معیشتی مردم شود.
تفاهم‌نامه‌های اجرایی میان دستگاه‌ها، گام دوماو در تبیین این مساله می‌گوید: «این یک سند کلان محسوب می‌شود، به این معنا که این سند آماده است که پروژه‌ها در آن تعریف شوند. با تعریف پروژه‌ها می‌توان قراردادهایی منعقد و آن را اجرایی کرد.»
او ادامه می‌دهد: «بخشی از این همکاری‌های مشترک در صنایع متعدد همچون راه، معدن، هوافضا، هوشمندسازی اشیا و… اجرایی می‌شود، یعنی نهاد و بخش مربوط باید با توجه به این ظرفیت برنامه‌های اجرایی خود را دنبال کنند. به‌طور مثال وزارت راه و شهرسازی در تکمیل و عملیاتی شدن پروژه راه باید با طرف مقابل به یک تفاهم‌نامه عملیاتی مشترک دست یابد یا وزارت ارتباطات برای توسعه اینترنت و پروژه هوشمندسازی باید یک تفاهم‌نامه دیگر با طرف مقابل منعقد کند.»
موضوع تفاهم‌نامه‌های اجرایی میان دستگاه‌ها در راستای این همکاری مشترک مسالهای است که وزیر اقتصاد نیز به آن اشاره کرده است. بنا به گفته احسان خاندوزی، تفاهم‌نامه ۲۵ ساله ایران و چین باید در هر کدام از بخش‌ها به قراردادهای مشخص دست یابد.
ناگزیر به ارتباط بینالمللیچین دومین قطب اقتصادی در جهان به شمار می‌آید که به عنوان شریک تجاری بیش از ۱۲۰ کشور جهان نیز شناخته شده است. نگاهی به تبادلات تجاری چین بیانگر اهمیت استراتژیکی این کشور در روابط بین‌الملل است. مسالهای که «مجید رضا حریری» نیز به آن اشاره دارد: «چین دومین قطب اقتصادی جهان است و یکی از مهم‌ترین شرکای تجاری کشورها. پس قطعا این توافق می‌تواند در حوزه اقتصادی و بخش تجارت و بازرگانی نیز برای کشور یک فرصت به شمار آید.»
حریری در پاسخ به این پرسش که «چگونه به مزیت‌های متعدد این سند مشترک در عرصه تجارت دست یابیم؟» می‌گوید: «مقدمه رشد در حوزه تجارت بین‌المللی، توسعه سه بخش بیمه، حمل‌ونقل و بانکداری بین‌المللی است. ایران در هر سه نیاز به سرمایه‌گذاری دارد.»
گام مثبت دولت سیزدهم در تقویت مبادلات اقتصادیتبادل اقتصادی میان کشورها اگرچه عاری از پیامدهای منفی نیست، اما یک دستاورد اقتصادی قابل توجه به شمار می‌آید که می‌تواند استانداردهای زندگی بهتری را برای شهروندانش فراهم سازد. خوشبختانه در دولت سیزدهم نیز تجارت منطقه‌ای و تقویت مبادلات اقتصادی به یکی از اولویت‌ها تبدیل شده و دولت در این زمینه گام‌های مهمی برداشته است.
به گزارش «شهروند»، در سال‌های گذشته ظرفیت تجارت سالانه ایران و چین که پیش از تحریم‌ها حدود ۶۰میلیارد دلار بود، به یک‌سوم کاهش یافت. حریری در ادامه این گفت‌وگو ابراز امیدواری کرد که با این اقدام دولت سیزدهم روان‌سازی تجاری میان دو کشور رخ دهد.
«چین»، شریک اقتصادی مطمئنرئیس اتاق مشترک ایران و چین مخالفت با توسعه روابط خارجی و همکاری با کشور دیگر را نگاهی مغرضانه برشمرد: «باید پذیرفت که چین قدرت دوم اقتصادی دنیاست و به‌زعم صندوق بین‌المللی پول در سال‌های آینده به قدرت اول اقتصاد جهان بدل خواهد شد. امروز کشورهای عربی همسایه ما همچون عربستان نیز درصدد افزایش تبادل تجاری خود با چین هستند. ببینید، ما موظف نیستیم که به تمام ابهامات پاسخ دهیم، اما به صراحت می‌گویم این سند همکاری می‌تواند زمینه رشد تجاری ایران و چین را تقویت کند.»
حریری در ادامه ایران و چین را دو مکمل اقتصادی مطمئن تعریف کرد: «امروزه چین بزرگ‌ترین خریدار انرژی در جهان است. در حال حاضر مقصد 29 درصد از صادرات غیر نفتی ما چین است. 50 درصد پسته ایران به چین صادر می‌شود. مقصد بسیاری از کالاهای صادراتی همچون محصولات معدنی، انجیر، زعفران، فرش و… چین است. تمام این محصولات به قیمت جهانی عرضه شده است. نباید شبهات بی‌پایه و اساس را مطرح کنیم.»
