آمارسازي دوره احمدي‌نژاد را تكرار نكنيد

آرمان‌ملی- محمدسیاح: اشتغال‌زایی موضوع مهم در اقتصاد ایران و از وعده‌های هم رئیس‌جمهوری و هم وزیرکار بوده است، هرچند که وزیرکار در جلسه سوال از او در مجلس درباره فعالیت‌هایش در عرصه اشتغال‌زایی این وزارتخانه را صرفا هماهنگ‌کننده در حوزه اشتغال معرفی کرد و با وساطت رئیس مجلس هم شش‌ماه سرکارش ماند تا برای سوالات نمایندگان جواب بیاورد! با این حال دولت و وزیرکار هیچ برنامه مشخصی برای اشتغال‌زایی ندارند و صرفا از طرح‌هایی نظیر اشتغال با یک‌میلیون تومان سرمایه، کسب‌وکار خانگی و رستایی، ایجاد 1.85 میلیون شغل تا پایان سال آینده و... حرف می‌زنند و به همین دلیل هیچ امیدی برای توسعه اشتغال در این دولت و با این وزیرکار دیده نمی‌شود! همین موضوع و افزایش بیکاری به‌جایی رسیده که داده‌های مرکز آمار ایران نشان می‌دهد امروز از حدود 2.3 میلیون بیکار 15 سال به بالا در کشور 975 هزار نفر فارغ‌التحصیلان دانشگاهی هستند و این آمار 50 درصدی تاسف‌انگیز برای کشوری است که مدعی است باید از جوانان؛  نخبگان و تحصیلکرده‌ها در اداره امور کشور استفاده شود. این آمار به‌درستی نشان می‌دهد که تلاش‌ها برای ایجاد اشتغال و استفاده از نیروهای تحصیلکرده و جوان نه تنها در دستور کار دولت‌ها نبوده و برنامه‌ای برای آن هم ندارند و در حقیقت جامعه تحصیلکرده رها شده است. بررسی تازه‌ترین آمار مربوط به وضعیت نیروی کار مربوط به پاییز سال ۱۴۰۰ که از سوی مرکز آمار ایران ارائه شده نشان می‌دهد که ۹۷۴ هزار و ۵۱۸ نفر از جمعیت فارغ‌التحصیلان کشور، بیکار هستند؛ یعنی در پاییز امسال ۱۳.8 درصد از کل جمعیت فعال فارغ‌التحصیل آموزش عالی، بیکار بوده‌اند. همچنین ۴۹۸ هزار و ۶۶۷ نفر از این جمعیت را مردان و ۴۷۵ هزار و ۸۵۱ نفر را زنان به‌خود اختصاص می‌دهند؛ از نظر درصدی نیز نرخ بیکاری فارغ‌التحصیلان گروه مردان 10.22 درصد و گروه زنان ۲۲.6 درصد است. نرخ بیکاری فارغ‌التحصیلان در گروه مردان در پاییز سالجاری نسبت به پاییز سال ۹۹، 0.2 درصد و در گروه زنان 0.8 درصد کاهش را نشان می‌دهد. همچنین در حال حاضر ۲ میلیون و ۳۰۲ هزار و ۹۷۹ نفر بیکار در کشور داریم که بررسی سهم «جمعیت بیکار تحصیلکرده از مجموع جمعیت بیکار کشور» حاکی از آن است که ۴۲.3 درصد بیکاران کشور، در گروه فارغ‌التحصیلان آموزش عالی قرار دارند که این سهم در پاییز سال ۹۹، معادل ۴۰.۲ درصد بود. البته سهم «جمعیت شاغل فارغ‌التحصیل از کل شاغلان» با رشد مواجه بوده به‌طوری‌که این سهم 0.8 درصد افزایش داشته است؛ اما نسبت رشد جمعیت بیکار فارغ‌التحصیل همچنان طی سال‌های گذشته بیش از رشد جمعیت شاغل فارغ‌التحصیل است.    فرار از مسئولیت! حمید حاج‌اسماعیلی، فعال بازارکار با اشاره به اختلاف‌نظری که در کشور برسر مسئول استغال شکل گرفته به «آرمان‌ملی» گفت: مسئول اشتغال در کشور وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی است و این استدلال که وزارت کار درگیر اشتغال نیست و هماهنگ‌کننده‌ است برداشت درستی از وظایف این وزارتخانه نیست به‌دلیل اینکه دبیرخانه شورایعالی کار هم در این وزارتخانه قرار دارد و دبیر این شورا هم خود وزیر است. البته ریاست این شورا به عهده رئیس‌جمهور است ولی همه اختیارات رئیس‌جمهور درباره پیگیری هماهنگی و طراحی ایجاد شغل و ظرفیت‌سازی کاملا برعهده شورایعالی اشتغال است که همه این مسئولیت‌ها برعهده وزیر کار، تعاون و رفاه اجتماعی است. او ادامه داد: بنابراین اگر در کشور یک وزارتخانه و یک وزیر مسئول مستقیم اشتغال باشد خود وزیرکار خواهد بود! این وزارتخانه ظرفیت‌های زیادی برای ایجاد اشتغال در اختیار دارد و در عین حال که بخش تعاون به‌طور کافی هم برای هدایت و هم برای تامین اعتبار و هم ایجاد اشتغال کاملا در اختیار خود وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی است. مصوبات شورایعالی اشتغال با امضای وزیر کار و اختیاراتی که او دارد به استان‌ها و وزارتخانه‌ها و نهادها دیکته می‌شود و اینها اختیارات گسترده‌ای است که در اختیار وزیر قرار دارد. حاج‌اسماعیلی افزود: نباید آدرس‌های غلط داد تا این باور بین مردم شکل بگیرد که مساله‌ای رهاشده و بدون متولی است که اتفاق مسئول مستقیم دارد.    مشکلات ریشه‌ای و رها شده این فعال بازارکار با بیان اینکه نرخ بیکاری در ایران سالیان متمادی دورقمی بوده، اظهارکرد: در چهار دهه گذشته در حوزه ایجاد اشتغال در کشور با مشکل روبه‌رو بوده‌ایم و این مشکل به سیاست‌های ناقص و ناکارآمدی برمی‌گردد که وزارت کار داشته و نتوانسته این مشکل را به‌طور اساسی حل کند. او تاکیدکرد: آمارهای بیکاری بیش از چیزی است که مرکز آمار ایران اعلام کرده است. آمار جوانانی که مهارت و تحصیلات دارند و به‌صورت جدی کارجو هستند بیشتر از آماری است که مرکز آمار ایران اعلام می‌کند و اکثریت کسانی‌که در آمار اشتغال ناقص از طرف وزارت کار و مرکز آمار ایران آورده شده‌اند کسانی هستند که تحصیلات دانشگاهی دارند. حاج‌اسماعیلی اضافه کرد: بنابراین عمده فارغ‌التحصیلان در کشور بیکارند و این ناشی از مشکلات اساسی در بازارکار و سیاست‌ها و برنامه‌های اشتغال است و کارآمدی‌ای که وزارت کار برای ایجاد اشتغال در کشور دارد نتوانسته به درستی به اجرا بگذارد؛ فرار از مسئولیت وزیر کار هیچ مشکلی را حل نخواهد کرد. وزیرکار باید با استفاده از ظرفیت نخبگان و کارشناسان و همه سازمان‌ها برای طراحی و ایجاد شرایط جدید در ظرفیت‌سازی اشتغال کمک بگیرد. متاسفانه نگاه دولتی در وزارت کار باعث شده تا برنامه مدون و دقیقی را برای اشتغال در کشور داشته باشند. به‌نظر مشکل اساسی برای استخراج آمار بیکاری در ایران همین جمعیت فعال است.    تعداد بیکاران بیش از 5.5 میلیون نفر  این کارشناس بازارکار ادامه داد: به‌نظرم با توجه به این موضوعات آمار بیکاران حدودا 5.5 میلیون نفر در کشور است و عددی که مرکز آمار ایران اعلام کرده واقعی نیست، چون جامعه نشان می‌دهد که در همه خانواده‌ها افراد بیکار وجود دارد. بنابراین این معضل جدی در کشور محسوب می‌شود که آمارها هنوز به سمت واقعی شدن حرکت نکرده‌اند. او ادامه داد: دنبال‌کردن این رویکرد که اقتصاد همچنان باید دولتی و وابسته به درآمدهای نفتی و مواد خام در کشور باشد همچنان در بر همان پاشنه قبلی خواهد چرخید و مشکل اشتغال کشور هم حل نمی‌شود. او اضافه کرد: موضوع مهم این است که شرایط باید برای مشارکت مردم در اقتصاد فراهم شود یعنی باید اصلاحات جدی‌ای در سیاست‌های مالی، پولی و ارزی انجام دهیم و ثبات را به اقتصاد برگردانیم و در عین حال ریسک سرمایه‌گذاری و ورود به کارهای تولیدی در کشور کم شود. وقتی دولت نتواند این شرایط را فراهم کند همچنان این مشکل را خواهیم داشت و در آینده هم ظرفیت‌های اشتغال افزایش نخواهد یافت. بی‌برنامه بودن وزارت کار و وعده‌های بچگانه وزیرکار برای ایجاد اشتغال نه تنها کمکی به کاهش معضلات بیکاری نمی‌کند بلکه باعث ایجاد فضایی غیرشفاف از وضعیت واقعی بحران بیکاری در کشور می‌شود و همین تصویر نادرست هم در برنامه‌ریزی‌های احتمالی آینده دولت به‌کار گرفته می‌شود که قطعا می‌تواند اهداف برنامه را از هدف‌های واقعی منحرف سازد. کشور برای برنامه‌ریزی نیاز به آمارهای درست و دقیق و مدیران کارآمد و دلسوز و آگاه دارد نه افرادی که صندلی وزارت کار را کرسی تجربه‌اندوزی در حوزه وزارت کرده و صرفا در خدمت فامیل،  دوست و آشنای خودش بوده است!