ترویج سبک زندگی با رویکرد فان

 «دروغ رو که همه می‌دونن چه کار زشت و گناه بزرگیه، هر اسمی هم مثل خالی‌بندی، الکی، شوخی و ... بذاریم روش، باز چیزی از حرام‌بودنش کم نمی‌کنه»، «یکی از چیزهایی که در زندگی شهری خیلی با اون درگیریم، چیه؟ ترافیک، آلودگی هوا و ...، بله، اینا هم هست ولی این بار می‌خواهیم درباره آپارتمان نشینی حرف بزنیم... در این بین اگر شارژ ندین به خاطر سهمی که از امکانات مشترک ساختمان استفاده می‌کنین، مدیون هستین ...»، رشوه، وصیت‌نامه، با اموال پیدا شده چه کنیم؟ و ... موضوعاتی هستند که هر روز چندین بار در ویدئوهایی یک دقیقه‌ای از شبکه 3 پخش می‌شوند. ویدئوهایی سرگرم کننده که با ارائه ای متفاوت، مورد توجه و استقبال هم قرار گرفته است. به همین بهانه به سراغ «مجید خسروانجم»، کارتونیست و ایده‌پرداز اصلی این ماجرا رفتیم تا برای‌مان از این سبک جالب آموزش احکام، فرهنگ‌سازی، ترویج سبک‌زندگی صحیح با شوخی و سرگرمی بگوید و این که چه روالی برای ساخت آن‌ها طی شده است؟

نوع این ویدئوها، رئال‌مونشن است
خسروانجم در ابتدای گفت‌و‌گو درباره این ویدئوها اظهار می کند: «من نزدیک پنج سال است که در حوزه رئال‌مونشن به همراه چند نفر از دوستان تدوینگر، تصویربردار و ... مشغول فعالیت هستم. از یک سال پیش، امور مذهبی و شرعی را به صورت رئال‌مونشن کار می‌کنم و نوع این ویدئوهایی که از شبکه 3 پخش می‌شود، رئال مونشن است. علاوه بر کشیدن کارتون‌ها، ایده‌پرداز اصلی این کار هم خودم هستم. البته به‌طور کلی با «ابوالفضل باقری» دو نفری با هم کار می‌کنیم. تدوین، میزانسن و تصویربرداری با ابوالفضل باقری است، ایده‌پردازی محتوایی هم تقریبا با هر دو نفرمان و اجرا هم با من است».
برای فرهنگ‌سازی باید به روز بود
او درباره این که نظر خودش برای حضور در این عرصه چه بوده، می‌گوید: «من دو سال قبل یک مجموعه کار برای ستاد امر به معروف و نهی از منکر کار کردم، فضایش فقط مربوط به موضوعاتی مثل حجابت را رعایت کن، نبود. فضای سبک‌زندگی بود. مثلا درباره مسائل اجتماعی بود، این‌که ما باید به مدیری که رشوه می‌گیرد، انتقاد کنیم و ... .  به‌نظر من برای فرهنگ‌سازی باید به روز بود. درباره این ویدئوهای احکام به زبان ساده، راستش من از روز اول با کلیت ماجرا مخالف بودم. دلیلش هم این بود که قلم من خیلی فانتزی است و نگران بودم که متهم شویم به وهن امور مقدس. در این حوزه با سختی‌های زیادی روبه‌رو شدیم. الان من از شما به عنوان یک جوان مسلمان و اهل نماز می‌پرسم که آیا بعد از شک در نماز مستحبی، نماز باطل می‌شود؟ حق دارید که ندانید چون درباره بعضی مسائل مراجع مختلف، نظرات متفاوتی دارند. علاوه بر این، یک سری افراد همیشه در برابر ساخته‌شدن چنین برنامه‌هایی می‌گویند که آیا همه مشکلات کشور حل شده و حالا نوبت رسیده به این مسائل؟»
ساخت هر رئال‌مونشن یک دقیقه‌ای، یک هفته طول می‌کشد
از او درباره نحوه ساخت این ویدئوها هم می‌پرسم که چه مراحلی برای تولید هر کدام‌شان اتفاق می‌افتد و تقریبا چقدر زمان می‌برد؟ خسروانجم این‌طور پاسخ می‌دهد: «ابتدا یک‌سری داده برای تولید محتوا می‌آید، مثلا ما می‌خواهیم در یک دقیقه، درباره دروغ مصلحتی ویدئو بسازیم. تمام این داده‌ها باید به یک متن یک دقیقه‌ای تبدیل و سپس ایده رئال‌مونشن روی متن بررسی شود. در مرحله بعد، برای هر جمله باید یک میزانسن طراحی و چیده شود. بعد آکسسوار(وسایل و اثاثیه‌ای که در صحنه و دکور از آن استفاده می‌شود) در صورت نیاز برای آن خریده می‌شود. بعدش هم یک سری کارهای طراحی مثل دوربری و ... انجام می‌شود، اتود زده می‌شود و می‌رویم برای ضبط. همان‌طور که متوجه شدید، دوربین در بالا قرار می‌گیرد، من و ابوالفضل در تمام این مراحل حتی در دقیقه 90 موقع ضبط، گاهی متن یا میزانسن را عوض می‌کنیم، چندین بار عوض می‌کنیم، دوباره خروجی کار را می‌بینیم تا اگر حالت دیگری با نمک‌تر است، آن را انتخاب کنیم. پلان‌ها به ترتیب ضبط می‌شود و سپس در مرحله تدوین، صداگذاری توسط نریتور انجام می‌شود. بنابراین کارگردان، نویسنده، فیلم بردار، تدوینگر، نریتور و یک نفر مدیر تولید برای آفیش و هماهنگی این مجموعه، مشغول کار هستند. هر آیتم از ابتدا تا آخر، از چهار روز تا یک هفته طول می‌کشد و برای بالا رفتن سرعت، گاهی تا سه مورد را با هم پیش می‌بریم.»
مشکل اصلی برای فرهنگ‌سازی، توجیه رفتار اشتباه توسط افراد است
از او می‌پرسم نظر شما درباره تولید محتوا با رویکرد سرگرمی و شوخی برای فرهنگ‌سازی در حوزه سبک‌زندگی چیست که این‌طور پاسخ می‌دهد: «من یک نظر بی‌رحمانه دارم. آیا تا حالا برای شما پیش آمده که در یک جمعی، به یک نفر بگویید که غیبت نکن و بپذیرد داشته غیبت می‌کرده و رفتارش را اصلاح کند؟ من ندیدم تا حالا. چون هر کسی که غیبت می‌کند، یا می‌گوید داشتم صفت فلانی را می‌گفتم یا می‌گوید دارم یک خبری درباره فلانی می‌دهم یا می‌گوید این موضوع را همه خبر دارند یا هم می‌گوید برو ول‌مان کن بابا. یک قدم آن طرف تر از این هم هست که می‌گوید، آره بابا، تو خوبی! می‌خواهم بگویم که بالاخره به یک شیوه‌ای رفتار اشتباهش را توجیه می‌کند و این مشکل اصلی در راه فرهنگ‌سازی است. یا مثلا ما در جامعه‌مان تعدادی شکست خورده عشقی داریم که در حق همه‌شان نامردی شده است. این نامردها کجاها هستند، معلوم نیست! می‌خواهم بگویم در برابر منکرها، اتفاقات بد زندگی، ما همه قربانی هستیم، ما آدم بده ماجرا نیستیم. من آدمی را می‌شناختم که به‌شدت منتقد به فلان شهردار بود که بچه‌هایش را سر کار گذاشته بود. یک روز آمد به من گفت که این کسب و کار من را در صفحه‌ات تبلیغ کن. گفتم باشد ولی از تو مستحق‌تر و بهتر در این حوزه هست اگر بخواهم تبلیغ چنین کاری را بکنم. گفت یعنی نمی‌خواهی رابطه فامیلی‌مان را در نظر بگیری؟ خلاصه این‌که در حوزه مدنیت، زندگی اجتماعی، رفتارهای اخلاقی، سبک‌زندگی و .... کار فرهنگ‌سازی خیلی سخت است چون هیچ فردی نمی‌پذیرد که مخاطب این حرف‌ها، اوست».


بابت این ویدئوها، دستمزدی نمی‌گیریم
از این کارتونیست خوش‌ذوق درباره هزینه‌های ساخت چنین ویدئوهایی و درآمدش از این کار می‌پرسم که می‌گوید: «هزینه‌هایش بستگی به عوامل زیادی مانند تعداد پلان‌ها، نیاز به آکسسوار و ... دارد. وسیله‌ای داشتیم که برای ساخت یک ویدئو یک ثانیه از آن استفاده کرده ایم و بعدش از کادر بیرون رفته اما همان شده بود یک میلیون‌تومان. به جز این‌ها، بقیه هزینه ساخت مربوط به دستمزدهاست. برای همین هزینه‌ها خیلی متفاوت است. اما درباره این کاری که برای شبکه 3 تولید می‌کنیم، بودجه‌ای که به ما می‌دهند تقریبا با هزینه‌های جانبی برابری می کند و بچه‌ها هیچ دستمزدی دریافت نمی‌کنند. تا امروز، تقریبا 40 قسمت پخش شده و الان هم مشغول ضبط 8 یا 9 قسمت آخر آن هستیم. قرار ما با شبکه، ضبط 50 آیتم بوده است.»
واکنش‌های مثبت زیادی به این ویدئوها دیدم
از او درباره واکنش مخاطبان به این ویدئوها و به‌طور کلی این سبک از فرهنگ‌سازی می پرسم که می‌گوید: «خدا را شکر، واکنش مثبت زیادی داشتیم. من حداقل در شبکه‌های اجتماعی، پیام‌های زیادی داشتم که ما فلان حکم فقهی را نمی‌دانستیم و با دیدن این برنامه یاد گرفتیم؛ یا مثلا والدین پیام می‌دهند که به محض شروع این برنامه، توجه بچه‌هایشان به تلویزیون جلب می شود و از کودکی با احکام آشنا می‌شوند، این که احکام را از کودکی هم درست یاد بگیرد و هم از یک منبع معتبر، این دستاورد بسیار خوبی است. این جا معلوم می‌شود که به لحاظ رسانه‌ای، این ویدئوها جذاب بوده و توجه مخاطب را به خودش جلب کرده است.»
از ترویج سبک‌زندگی با رویکردی سرگرم کننده کیف می‌کنم
او در پایان می‌خواهد از احساس خودش درباره این کار بگوید و چند جمله‌ای را هم با مردم در میان بگذارد: «من مکلف به تلاش هستم. این‌که بعضی‌ها از این رئال مونشن‌ها تعریف می‌کنند، لذت می‌برم و امیدوارم که این نوع ارائه برای مطالب حوزه سبک‌زندگی با رویکرد سرگرمی و شوخی، تاثیرگذار باشد و خودم از این کار کیف می‌کنم. اما این را هم باید بگویم ما مخاطبی در ایران داریم که به دلیل تاثیر رسانه‌هایی که کارشان را خوب بلدند، دو تا اتفاق برای‌شان افتاده است. اول این که اعتمادبه‌نفس فردی بسیار بالایی دارند، کار خاصی هم بلد نیستند اما حق خودشان می‌دانند که در یکی از بهترین شهرهای جهان زندگی کنند. دومی‌ها در مقابل این دسته هستند، اعتمادبه‌نفس اجتماعی بسیار پایینی دارند، یعنی می‌گویند ما اصلا نمی‌توانیم، هیچ کاری نمی‌توانیم بکنیم، هرگز نمی‌توانیم موفق شویم و پیشرفت کنیم. از این میم‌ها هم در شبکه‌های اجتماعی زیاد می‌بینیم که تفریحات ما، تفریحات آن‌ها، مجری ما، مجری آن‌ها، ماشین ما، ماشین آن‌ها و ... . این دوتا با هم در جامعه ما ترکیب شده و شرایط عجیبی را به وجود آورده است. من یکی از دغدغه‌هایم برای فرهنگ‌سازی همیشه با دانشجوها و دانش‌آموزانم همین است که ابتدا یک آینه بگذارم جلویشان تا به آن‌ها بگویم که ببینید دقیقا کجا هستید، یک نگاهی به پیشرفت‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی هم بیندازید. این که ما در قعر جهان هستیم، اصلا نکته درستی نیست. حالا شما فکر کنید در چنین شرایطی بخواهید دستورالعمل اجتماعی و سبک‌زندگی و درست زندگی کردن بدهید. مثلا در بحث زباله ریختن در کف خیابان، آیا مسئولان هستند که این کار را می‌کنند؟ طبیعتا من و شما هستیم که این کار را می‌کنیم. گاهی من و تو هستیم که رشوه می‌گیریم بنابراین یک آن‌هایی درست کردیم و همه مشکلات کوچک و درشت را به پای همان‌ها می‌اندازیم. این اصلا درست نیست و باعث می‌شود که فرهنگ‌سازی در کشور بی ثمر یا خیلی سخت شود.»