روزنامه ایران
1400/11/07
فیروز و ایران؛ امید به احیای یوز ایرانی
زهرا کشوریخبرنگار
پس از هفت سال چشم انتظاری جفت‌گیری دو یوز به نام «فیروز» و «ایران» در پارک ملی توران، فعالان و کارشناسان محیط زیست را به احیای نسل در حال انقراض یوز ایرانی امیدوار کرد. آخرین سرشماری‌ها نشان می‌دهد از تیزپاترین گربه‌سان جهان کمتر از 20 فرد در دشت‌های ایران زندگی می‌کند. این عدد یعنی آژیر قرمز انقراض سومین گربه‌سان جغرافیای ایران بعد از شیر ایرانی و ببر مازندران به صدا درآمده است.
داستان پرماجرای احیای یوز ایرانی در اسارت از «کوشکی» در میاندشت جاجرم خراسان شمالی شروع شد. «کوشکی» یوزپلنگ نری بود که در پناهگاه حیات وحش میاندشت در اسارت می‌زیست. او ورای فنس‌هایی که او را از دنیای اطرافش جدا می‌کرد، چشم در چشم یوز ماده‌‌ای شده بود. آن‌طور که «بهزاد شرافتی» یوزبان میاندشت به «ایران» گفته بود: «آنقدر عاشق شده بود که صدای ضجه‌های دور از دلبرش، زمین و زمان را به هم می‌دوخت.» اما سازمان محیط زیست در زمان ریاست معصومه ابتکار خواب دیگری برای او دید: ازدواج اجباری با «دلبر»، ماده یوز سمنانی! سال ۹۳ عروس سمنانی و داماد میاندشتی را در میان اعتراض کارشناسان به تهران آوردند و ساکن پردیسان کردند! آنها با این وصلت می‌خواستند نسل در معرض انقراض یوز ایرانی را در حصار فنس‌های پردیسان نجات دهند. یوز در جغرافیای آسیا منقرض شده است و آخرین بازمانده‌های این گربه سان به ایران محدود میشود. تعداد یوزهای ایرانی شاید به تعداد انگشتان دو دست برسد. امنیت از زیستگاه یوزها با معدنکاوی و جاده‌سازی رخت بربسته است و پردیسانی‌ها احیای در اسارت را تنها راهی می‌دانستند که می‌تواند یوزپلنگ را از سرنوشتی که پایان حضور شیر و ببر در ایران را رقم زد، برهاند. اخبار ضد ونقیض از جفت‌گیری کوشکی و دلبر به بیرون از فنس‌های پردیسان درز کرد اما هیچ تصویری نبود. پردیسانی‌ها بعد از آن هم پرونده را با اعلام سقط جنین دلبر به‌دلیل عفونت بایگانی کردند. لقاح مصنوعی هم اجاق کور زندگی این دو را روشن نکرد. در میانه راه یوز ماده دیگری هم به قصه وارد شد. یوزی که حضورش چون دو یوز دیگر نتیجه شکار غیرمجاز بود. محیط زیستی‌ها اسمش را «ایران» گذاشتند. ایران قرار شد هووی دلبر شود تا شاید از رهگذر این دل شکستگی، نسل یوز ایرانی از لبه پرتگاه انقراض نجات یابد. پردیسانی‌ها دلبر را کنار زدند. بین کوشکی و ایران اتفاقی نیفتاد. بسیاری آن را نتیجه استرس شهرنشینی بین دو بزرگراه تهران دانستند. پردیسانی‌ها یکباره و دور از چشم رسانه‌ها تصمیم گرفتند منزل عروس جدید را از پردیسان به توران در سمنان برگردانند! دارت‌های بیهوشی به سمت ایران و کوشکی نشانه رفت. عروس از هوش رفت اما کوشکی کوتاه نیامد! خبر که به رسانه‌ها رسید. منابعی از داخل سازمان از زدن چهار دارت بیهوشی به کوشکی خبر دادند، اما روابط عمومی اعلام کرد که تنها دوبار به یوز نر دارت زده شده است. دامپزشکان احتمال سکته داماد را دادند. فیلم‌های منتشر شده نشان از بی‌تابی کوشکی بعد از زدن دارت داشت. حیوان خودش را به در و دیوار قفس می‌زد اما بیهوش نشد. عروس اما با دارت بیهوشی از هوش رفت تا در جعبه‌‌ای قرار بگیرد و با وانت به سمنان برود. آن جعبه غیراصولی و وانت آبی هم به اعتراض خبرنگاران منجر شد. کوشکی 12 ساله پیرتر از آن بود که بتواند اجاق احیای نسل در حال انقراض یوز را نجات بدهد. ایران و دلبر ساکن توران سمنان شدند. سازمان حفاظت محیط زیست هم در سکوت کامل خبری یوز نری به نام فیروز را زنده‌گیری و در طرح تکثیر در اسارت به محدوده فنس کشی منتقل کرد. حالا یک سال بعد از این زنده‌گیری دوربین‌های مداربسته از جفت‌گیری فیروز و ایران خبر می‌دهند. بسیاری امیدوارند این اتفاق به تولد توله یوزپلنگ توران منجر شود و چراغ احیای نسل یوز ایرانی در اسارت را روشن کند.
سایر اخبار این روزنامه
بازنمایی دو دفاع در یک نمایشگاه
دعوت از ایرانیان برای «ضیافت نور و صدا»
جزئیات بسته حمایتی دولت از بورس
وقتی بافتنی‌ها قصه می‌گویند
چابهار، هند را به آسیای میانه رساند
توافق ایران و روسیه برای همکاری جامع نفتی و گازی
زنگ خطر موج ششم کرونا
برف شیرین و پربرکت
چرا مصرف لبنیات آب رفت؟
یک ایران در انتظار جشن صعود
در اولین فرصت همدیگر را ملاقات خواهیم کرد
مطمئنم دست پر از زمین خارج می‌شویم
کارگران ساختمانی حتی بیمه هم ندارند
چالش‌های زنانه شدن سالمندی در ایران
فیروز و ایران؛ امید به احیای یوز ایرانی
کلاهبرداری از رانندگان اینترنتی در کرج
دولت سیزدهم به دنبال توازن تعاملات بین‌المللی و همسایگی
آرادکوه آشیانه عقاب‌ها
سلام ایران
