پاتک پلیس به دوربین مخفی ها 

رعیت نواز- اگر متولد دهه شصت باشید حتما جمعه‌ها در شبکه پنج دوربین مخفی‌های جذاب امیرحسین قرایی را دیده‌اید. هر کدام از دوربین مخفی‌های امیرحسین قرایی یک درس زندگی و آداب معاشرت بود. او با سناریو‌های جذابی که طراحی می‌کرد، شهروندان را در موقعیتی که بیشتر مربوط به حقوق شهروندی بود قرار می‌داد و بعد از گفتن کات و جمله معروف «شما مقابل دوربین مخفی هستید» از شهروندان یا به خاطر کار درستشان تشکر می‌کرد یا آن‌ها را بازخواست می‌کرد که چرا برای احقاق حقوق خود سکوت کرده‌اند. شاید همین کار او بود که باعث می‌شد بیشتر خانواده‌ها در ساعت پخش آن برنامه مقابل تلویزیون جمع شوند. حالا اگر کلمه دوربین مخفی ایرانی را در گوگل یا اینستاگرام جست وجو کنید با برخی  ویدئو‌های بسیار وحشتناک روبرو خواهید شد که نه تنها آموزنده نیست بلکه  بعضا بدآموزی هم  دارد و باعث آزار و وحشت دیگران هم می‌شود. همین آزار دهنده بودن باعث شد که پلیس 17 نفر از سازندگان دوربین‌های مخفی را که برای مردم مزاحمت ایجاد می‌کرد بازداشت کند. امروز با هم ضمن مرور برخی از این دوربین مخفی‌های ترسناک و آزار دهنده، می‌خواهیم بدانیم که ساز و کار قانون در برابر ساختن چنین دوربین مخفی‌هایی چیست؟ آیا افراد بدون اجازه قانونی می‌توانند به نصب دوربین و ضبط تصاویر دیگران بپردازند؟
 
سربریدن مصنوعی یک روز صبح  سوار خودروی مسافربر شخصی می‌شوید تا به مقصد برسید. بعد از چند دقیقه راننده با زنی که کنارش نشسته و ‏گویا همسرش است، دچار درگیری لفظی می‌شود. خودرو را نگه‌می‌دارد و همسرش را تهدید می‌کند که اگر به حرف‌زدن ادامه ‏دهد، سر او را خواهد برید. شما برای آرام‌کردن راننده وارد بحث می‌شوید و پس از گذشت چند ثانیه راننده چاقوی بزرگی را ‏از داشبورد بیرون می‌آورد، سر زن را پایین می‌برد و بعد از چند دقیقه ماکت سر بریده شده خونی را بالا می‌آورد. شما که ‏با دیدن این صحنه شوکه شده‌اید، ابتدا سعی می‌کنید از خودرو فرار کنید و وقتی به دلیل هیجان زیاد نمی‌توانید این کار را ‏انجام دهید، از حال می‌روید. بعد از چند دقیقه که به هوش می‌آیید، راننده و زنی که سرش تا همین چند دقیقه پیش بریده شده بود، ‏هر دو صحیح و سالم جلوی شما ایستاده‌اند و با خنده‌ای بر لب می‌گویند: «شما مقابل دوربین مخفی بودید. این صفحه اینستاگرام ‏من است. اجازه داریم ویدئوی شما را در این صفحه منتشر کنیم؟»‏ این داستانی کاملا واقعی و شرح یکی از ویدئوهای دوربین مخفی در صفحه اینستاگرام شخصی است که خودش را کمدین ‏معرفی‌می‌کند و حدود یک‌میلیون دنبال‌کننده دارد. دوربین مخفی جن زدگی یکی از دوربین مخفی هایی که در زمان منتشر شدنش هم با انتقادهای زیادی همراه بود مربوط به دوربین مخفی خشنی بود که به بیهوش شدن یک نفر منجر شد. یکی از چهره‌های شناخته شده اینستاگرام در یکی از دوربین مخفی‌هایش خودش در نقش مسافرکشی که جن به سراغش می‌آید قرار گرفته و یکی از همکارانش هم در صندلی عقب با چهره گریم شده نشسته است و با این کار مسافرانی را که سوار کرده‌اند می‌ترسانند و همه این اتفاقات توسط دوربینی که در جعبه دستمال کاغذی روی داشبورد تعبیه شده ضبط می‌شود. متاسفانه در این دوربین مخفی که هیچ مجوزی هم ندارد مسافری که از همه جا بی خبر است از ترس بیهوش می‌شود و این ویدئو در شبکه‌های اجتماعی دست به دست شد. پرت کردن کیک خامه‌ای توی صورت مردم  جدا از دوربین مخفی‌های ترسناک دیگری که ممکن است باعث مشکلات و حتی واکنش‌های خطرناک از سوی مردم شود دوربین مخفی دیگری در چند وقت اخیر در شبکه‌های اجتماعی بازنشر شد که در آن فردی در پله برقی‌های پل‌های عابر پیاده با زدن کیک خامه‌ای به صورت مردم به دنبال جذب فالوئر بود که در کنار آزار و اذیت مردم ممکن بود به درگیری منجر شود که فرجام آن نامشخص است. یا یکی دیگر از سازندگان دوربین‌های مخفی که توسط پلیس بازداشت شده، می‌گوید: «پشت مردم راه می‌افتادم و صداهای عجیب و غریب یا ترسناک درمی‌آوردم تا آن‌ها بترسند. انتشار این فیلم‌ها باعث شد دنبال‌کننده‌های زیادی به پیجم سرازیر شوند. تا حالا ۶۰فیلم مشابه گرفتم و حدود ۵۰۰ هزار فالوئر دارم.»یا در مواردی فردی با زدن پس گردنی یا ضربه و فرار از واکنش مردم به این اقدام عجیب فیلم برداری می‌کند.  واکنش‌ها به این دستگیری بعد از انتشار خبر بازداشت 17 نفر به دلیل ضبط دوربین مخفی غیرمجاز که گرداننده ۱۲ صفحه اینستاگرامی بودند. بسیاری از کاربران به تحسین از نیروی انتظامی پرداختند و از آن‌ها برای دستگیری سازندگان ویدئوهای دوربین مخفی تشکر می‌کنند.  برخی نیز می‌گویند اگر با چنین افرادی رو به رو شوند برخورد فیزیکی با آن‌ها خواهند داشت. تعدادی نیز بیان می‌کنند این عمل از دزدی بدتر است و تنها شخصی به این کار روی می‌آورد که حریمی در زندگی‌اش برای حفظ آن باقی نگذاشته است. بعضی از کاربران هم اما معتقدند با‌اندکی اغماض می‌توان جنبه جذاب و خنده دار بودن این کلیپ‌ها را دید.  عده‌ای هم  بر این باورند که جوانان زیادی به دلیل وضع نابسامان اقتصادی به سمت راه‌های نامتعارف کشیده شدند و به جای سرزنش باید به فکر ایجاد کار و فرصت‌های شغلی برای آن‌ها باشیم. قانون چه می‌گوید؟ 1. در هر مکانی که دوربینی نصب می‌شود باید اعلامیه‌ای مبنی بر این که «این مکان به دوبین مداربسته مجهز است» گذاشته شود. 2. مطابق اصل 25 قانون اساسی «هرگونه استراق ‏سمع و تجسس در زندگی دیگران خلاف قانون است مگر به حکم قانون افراد اجازه این کار را داشته باشند» 3. مطابق ماده ‏‏۴١ منشور حقوق شهروندی: «کنترل‌های صوتی و تصویری خلاف قانون در محیط‌های کار، ‏اماکن عمومی، فروشگاه‌ها و سایر محیط‌های ارائه خدمت به عموم، ممنوع است.» باید برای ساخت ویدئو‌های دوربین مخفی   با مراجعه به نیروی انتظامی یا مراجع قضایی مجوز‌های لازم گرفته شود که اگر این کار انجام نشود یک کار غیر قانونی است و مجازات هم دارد. آیا می‌شود از سازندگان دوربین مخفی شکایت کرد؟  به گفته سرهنگ رامین پاشایی، معاون اجتماعی پلیس فتای ناجا، اشخاص با گرفتن مجوز برای ساخت دوربین مخفی باید در انتها از سوژه در قالب یک قرارداد کتبی اجازه پخش تصاویر را بگیرند و اگر این کار را نکنند و تصاویر آن فرد را در فضای مجازی انتشار دهند فرد متضرر می‌تواند افرادی را که بدون اجازه او تصاویرش ‏را منتشر کرده‌اند، تحت تعقیب قضایی قرار دهد. همین که فرد اجازه پخش تصاویرش را نداد و قراردادی را امضا نکرد، اما بعد در فضای مجازی با تصاویر شطرنجی شده خود مواجه شد باز هم می‌تواند شکایت خود را از مسببان این کار در مراجع قضایی مطرح کند. اگر هم در هنگام ضبط این گونه دوربین مخفی‌ها فرد دچار آسیب جسمی یا روحی شود می‌تواند شکایت کیفری را با عنوان ایجاد مزاحمت در مراجع قضایی مطرح و همین طور جبران خسارت روحی و جسمی را که به او وارد شده است مطالبه کند.