سر شدگی

آفتاب یزد _ یگانه شوق الشعراء: نشاط اجتماعی در جامعه ما همیشه محل بحث‌های مختلف بوده است. به گونه‌ای که در جامعه ایران که غالب اوقات مردم درگیر مشکلات بسیار گوناگون هستند خبر‌های خوب و امید بخش واکنش‌های مثبت گسترده‌ای باید داشته باشد. کما اینکه در جوامعی که مشکلات زیادی نیز وجود ندارد خبر‌های امیدوار‌کننده با واکنش‌های مثبت طیف گسترده‌ای از مردم مواجه می‌شود. اما اخیرا دیده می‌شود که در جامعه ما بعضا خبرهای بسیار خوب و امیدوار کننده‌ای انتشار می‌یابد یا اتفاقاتی این چنینی شکل می‌گیرد اما مردم و جامعه آنطور که انتظار می‌رود واکنش مثبتی نشان نمی‌دهند و حتی برخی کاملا بی‌تفاوت از کنار آن گذر می‌کنند.ما به دنبال چرایی شکل‌گیری این موقعیت به سراغ جامعه شناسان رفته ایم.
>آسیب‌های اجتماعی و مشکلات اقتصادی
علیرضا شریفی یزدی جامعه شناس، روانشناس اجتماعی و استاد دانشگاه در این باره به آفتاب یزد گفت:«یک تفاوتی بین شادی و نشاط وجود دارد. شادی یک عمل کوتاه مدت است که به صورت احساسی و هیجانی یکسری تغییرات فیزیولوژیک، فکری، روحی و روانی دبه صورت کوتاه مدت در فرد ایجاد می‌کند.وقتی محرک بیرونی یک امر اجتماعی است این شادی به شادی اجتماعی کوتاه مدت تبدیل می‌شود. جامعه معمولا به عنوان یک ارگانیسم زنده از این مکانیزم‌ها برای کاهش تنش ها، خشم، اضطراب، افزایش امید و... استفاده می‌کند. نشاط یک امر ماندگار و پایدار است که به مولفه‌های بسیار زیادی مربوط می‌شود از جمله مسائل اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، آموزشی و.... وقتی محرک‌های کوتاه مدت شادی‌آور یک جامعه تا یک مدتی کار می‌کند اما تبدیل به یک فرآیندی نمی‌شود که از آن نشاط اجتماعی بیرون آید طبیعتا بعد از مدتی از درون آن میزان اثرگذاری کاهش می‌یابد تا جایی که به عنوان یک محرک بیرونی شادی‌آور نمی‌تواند نقش آفرین باشد.اگر ما در زمان و مکان خود به شکل درستی از این عوامل برای کاهش استرس، اضطراب، خشم و...استفاده کنیم و به آن جهت دهیم و زیرساخت‌ها را آماده کنیم می‌تواند موثر باشد. اما صرفا به موارد به صورت جداگانه نگاه کردن از یک جایی بسامد خود را از دست می‌دهد و به شدت کاهش پیدا می‌کند. همین اتفاق صعود به جام جهانی که الان افتاده است و میزان شادی جامعه نسبت به سال‌های قبل بسیار کمتر شده است.»وی در آخر تصریح کرد:« قبلا محرک‌های کوچک شادی‌آور می‌توانست افراد را به حرکت درآورد اما به دلیل مشکلات مختلف جامعه ما مثل آسیب‌های اجتماعی و مشکلات اقتصادی این موارد طبیعتا دیگر کارآیی لازم را ندارند.»
> از بین رفتن یکپارچگی عمومی


امیرمحمود حریرچی جامعه شناس نیز در این باره به آفتاب یزد گفت:« اولا در جامعه ما خبر‌ها و حتی اخبار خوشحال‌کننده با حواشی مختلف همراه هستند و این حواشی اصل موضوع را
تحت الشعاع قرار می‌دهد و این موضوع تا حدودی امکان شادی عمومی را از بین می‌برد. دوم اینکه یکپارچگی اجتماعی در جامعه ما روز به روز در حال کاهش‌ است.یعنی نقاط مشترک در صورتی بین مردم رواج پیدا می‌کند که مسئولین هم به آن‌ها بها دهند و مردم احساس کنند برای آنها هم مهم است. وحدت ملی با منافع ملی به دست می‌آید. لذا مردم باید احساس کنند که امور برای مسئولین جامعه هم مهم است و برای آن اهمیت قائل هستند. اما مسئولین نه تنها اهمیت نمی‌دهند بلکه یکپارچگی اجتماعی را خدشه دار می‌کنند و این باعث می‌شود که بین مردم هم آن همبستگی لازم وجود نداشته باشد. در حوزه‌های مختلف ما با این دست مشکلات مواجه هستیم. مسئولین شفافیت لازم را ندارند و اگر مسئولان به منافع ملی توجه نکنند روز به روز اوضاع بدتر خواهد شد.»
> بی تفاوتی اجتماعی
وی ادامه داد:« مردم ما انتظار دارند رفتار مسئولین به گونه‌ای باشد که جوامع بین‌الملل نیز احترام لازم را برای جامعه ایرانی قائل شوند.ما اینجا با ملت و منافع ملی طرف هستیم و اگر از طرف مسئولین به این موضوعات توجه نشود مردم نیز بعد از مدتی به این صورت توجه خود را از دست می‌دهند و مسائل و اتفاقات برایشان اهمیتی پیدا نمی‌کند. منافع ملی باید به صورت شفاف برای مردم تعریف شود و منافع ملی چیزی است که همه مردم در آن سهیم هستند و از آن پشتیبانی می‌کنند. وقتی این مورد به اشکال مختلف نادیده می‌شود طبیعی است یک بی‌تفاوتی اجتماعی در جامعه به وجود آید.همچنین شکاف طبقاتی موجود در جامعه می‌تواند تا حدودی همبستگی اجتماعی را از بین ببرد زیرا مردم علاوه بر اینکه فاصله زیادی را بین خود و مسئولین می‌بینند شاهد شکاف طبقاتی بسیار عمیقی نیز در سطح جامعه هستند.در صورتی که در گذشته اینگونه نبود و غالب مردم سبک زندگی واحدی داشتند و این به نوعی به وجود آورده اتحاد در بین آن‌ها بود. روز به روز وحدت مردم در جامعه ما کمرنگ‌تر شده است زیرا مردم احساس کردند برای مسئولین تنها منافع خودشان است که اهمیت دارد. در این شرایط بسیاری از مردم حتی خود را عضوی از جامعه نمی‌دانند زیرا معتقد هستند حقشان پایمال شده است. »
> فضای غم آلود جامعه و مشکلات معیشتی
امان الله قرائی مقدم جامعه شناس نیز در این باره به آفتاب یزد گفت:
« فضای جامعه به دلیل وجود مشکلات اقتصادی و معیشتی و کمبودهای موجود فضای غم آلودی است. تامین معیشت اصل است و وقتی معیشت افراد به خطر می‌افتد طبیعی است که شادی از جامعه رخت ببندد.کسانی که در طبقه بالا وجود دارند هم وقتی شرایط را می‌بینند و می‌فهمند تامین معیشت گروه بزرگی از جامعه در خطر است غم را در فضای مختلف جامعه احساس می‌کنند. در نتیجه فضای جامعه بسیار غم آلود است و شادی‌های موقتی و زودگذر نمی‌تواند توجه مردم را به خود جلب کند زیرا روح مردم در این فضا آزرده شده است. وقتی که فضای اجتماعی این وضعیت را دارد رخداد چنین مواردی طبیعی است. مشکلات جامعه ما به گونه‌ای است که تمام گروه‌ها را تحت تاثیر قرار داده و آن‌ها را غمناک ساخته است. شادی‌های موقت در این فضای غم آلود نمی‌تواند تاثیرگذار باشد. مردم از درون پر از غم و مشکلات هستند. بسیاری از مردم امروز در جامعه ما دچار مشکلات معیشت هستند و در نتیجه شادی‌های اینگونه موقتی است و گاها حتی توجه مردم را نمی‌تواند به خود جلب کند. »