روزنامه خراسان

جهاد تبیین، به شرط صداقت محبت و قانون‌مداری

نوائیان / حلاجیان – بیانات رهبرانقلاب در دیدار مداحان اهل‌بیت(ع) (سوم بهمن 1400)، حاوی تأکیدی دوباره بر موضوع راهبردی و مهم «جهاد تبیین» بود. ایشان در این دیدار، مغز و معنای هیئت را «جهاد تبیین» دانستند و گفتند:   «هیئت یک ساختاری است که هم دارای مغز و معناست، هم دارای تحرّک و پویایی است؛ فقط فکر و معنویّت و درس و تعلیم نیست، تحرّک و پویایی هم در هیئت وجود دارد. مغز و معنا همان مکتب است؛‌ تبیین مکتب. در هیئت‌ها تبیینِ مکتب می‌شود. این‌که عرض می‌کنیم «می‌شود»، یعنی باید بشود. طبیعت هیئت این است: هیئت محلّ تبیین است، محلّ بیان است، محلّ بیان مهم‌ترین مفاهیم معارف اسلامی و معارف علوی است، محلّ پاسخ به سؤال‌هاست.»  
مفهوم «جهاد تبیین» که بعد از بیانات رهبرانقلاب در پنجم مهرماه امسال، به عنوان یک کلیدواژه اساسی و الزامی موردتوجه قرار گرفت، دربرگیرنده زوایا و نکات بسیار ضروری و مهمی است که در گفت‌وگو با حجت‌الاسلام والمسلمین سعید صلح‌میرزایی، مدیر تولید محتوای انتشارات انقلاب اسلامی (وابسته به دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب) و مؤلف کتاب «جهاد تبیین» که چندی پیش از آن رونمایی شد، به دنبال آشنایی بیشتر با آن‌ها بودیم.   حجت‌الاسلام صلح‌میرزایی، پیش از تألیف کتاب «جهاد تبیین»، آثار دیگری را هم در راستای شناساندن منظومه فکری رهبرانقلاب به علاقه‌مندان و به ویژه نسل جوان، به رشته تحریر درآورده‌است که از جمله آن‌ها می‌توان به «انقلابی تراز»، «اندیشه مقاومت»، «فلسطین»، «بانوی تراز» و «حوزه و روحانیت» اشاره کرد. وی در این گفت‌وگو به تحلیل چرایی اهمیت هیئت‌های مذهبی در عرصه جهاد تبیین نیز، پرداخته‌است.   فکر تألیف کتابی درباره جهاد تبیین چگونه و از چه زمانی شکل گرفت؟ موضوع تدوین کتاب «جهاد تبیین» بعد از سخنرانی رهبرانقلاب در پنجم مهر 1400 و طرح مسئله از سوی ایشان، شکل گرفت. ما در دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌ا... خامنه‌ای روی این مسئله تمرکز کردیم که چگونه می‌توان به اجرای این فرمان، سرعت بیشتری داد؟ بر همین اساس چند نشست اندیشه‌ورزی برگزار شد و من هم سعی کردم به دنبال پژوهش در مورد جایگاه جهاد تبیین در بیانات رهبرانقلاب و حضرت امام(ره) باشم و ببینم آیا می‌شود یک کار محتوایی مناسب انجام داد یا نه؟   فکر می‌کردید کار چنین حجمی (در حدو د 385 صفحه)پیدا کند؟ در ابتدای کار فکر نمی‌کردم که حجم کتاب این‌قدر زیاد شود؛ چون بنای ما تولید مطلبی درحد یک کتاب جیبی بود؛ اما وقتی وارد محتوا شدیم، دیدیم که رهبرانقلاب درباره جهاد تبیین از مدت‌ها قبل توصیه‌ها و بیاناتی داشته‌اند، منتها تا قبل از پنجم مهر سال 1400، این مسئله در قالب وظیفه نخبگان و افراد صاحب تریبون جامعه مطرح شده‌است، اما از این تاریخ به بعد، مسئله جهاد تبیین به یک وظیفه عمومی تبدیل شد؛ این‌که هرکس باید مثل یک چراغ اطراف خودش را روشن کند.   درباره محتوای کتاب بگویید؛ از چه فصل‌هایی تشکیل شده و چه مواردی را مورد تأکید قرار داده‌است؟ فصل اول کتاب به مباحث کلی اختصاص دارد؛ تعریف جهاد تبیین، فواید، اهمیت و الگوها. فصل دوم به الزاماتی که حضرت آیت‌ا... خامنه‌ای در عرصه جهاد تبیین، رعایت آن‌ها را ضروری دانسته‌بودند، اختصاص دارد. شش یا هفت تا از این الزامات، در همان سخنرانی پنجم مهرماه مورد اشاره قرار گرفت. وقتی جست‌وجو کردیم، دیدیم تعداد این الزامات خیلی بیشتر از این حرف‌هاست و در این بررسی، به عدد 24 در مورد الزامات رسیدیم. در فصل بعدی، موضوعات مورد توجه قرار گرفت و 35 موضوع را که رهبرانقلاب مسئله جهاد تبیین را درباره آن‌ها مورد تأکید قرار داده‌بودند، احصا کردیم؛ این موارد از مباحث کلان معرفتی مانند حاکمیت تا مباحثی مانند جمعیت، نماز، تولید ملی و مانند آن گسترده‌است. یک عنوان هم ما به این مجموعه اضافه کردیم و نامش را «حوادث واقعه» گذاشتیم که رهبرانقلاب، در موارد و رویدادهای خاص نسبت به جهاد تبیین درباره آن‌ها توصیه کرده‌بودند؛ مانند قضیه فتنه بنزین. قالب‌های جهاد تبیین، یعنی روش‌هایی که بتوان با استفاده از آن‌ها در این مسیر حرکت کرد هم، مورد توجه قرار گرفت؛ مانند تشکیل حلقه‌های معرفت، سخنرانی، گفت‌وگوی چهره‌به‌چهره، فضای مجازی و... . فصل آخر کتاب را هم به وظایف اقشار مختلف و نهادهایی مانند صدا و سیما و همچنین، مسئولان، اهل‌ منبر، استادان حوزه و دانشگاه، طلاب، دانشجویان و... در این زمینه اختصاص دادیم.   به عنوان کسی که به صورت اختصاصی روی موضوع جهاد تبیین در منظومه فکری رهبرانقلاب مطالعه کرده‌اید، اگر بخواهید تعریفی از این مفهوم را بر مبنای آن منظومه فکری ارائه کنید، آن تعریف چیست؟ اگر بخواهیم تعریف رهبرانقلاب را در این زمینه مورد توجه قرار دهیم، باید بگوییم که جهاد تبیین، یعنی غبارزدایی از اذهان مخاطب در مقابل کاری که دشمن با ذهن وی کرده‌است. می‌گوییم جهاد، چون این تبیین، تقابل با نقشه دشمن است و توطئه او را به چالش می‌کشد و سبب خشمش می‌شود. یک زمانی، در دهه 1370، رهبرانقلاب به مسئله همگانی شدن و به صورت گفتمان روز درآمدن امر به معروف و نهی از منکر اشاره کردند و اصطلاح «واجب فراموش‌شده» را برای این مسئله به کار بردند. امروز هم، وظیفه همگانی ما ورود به جهاد تبیین است، یعنی بی‌تفاوت نبودن نسبت به غبارآلوده شدن ذهن اطرافیان. در شرایطی که اصطکاک میان جبهه حق و باطل به اوج خودش رسیده‌است و دشمن همه ابزارهایش را به میدان آورده تا ذهن‌ها را گمراه کند و روایت‌های وارونه را در اذهان جا بیندازد، به‌کاربردن کلمه جهاد برای فعالیت در عرصه تبیین، دقیق و نمایانگر اهمیت چنین اقدامی است.   در صحبت‌هایتان از کار روی موضوعات مدنظر رهبرانقلاب در عرصه جهاد تبیین گفتید. لطفاً درباره مهم‌ترین موضوعات مورد تأکید ایشان، اطلاعاتی را به خوانندگان ما ارائه کنید. همان‌طور که اشاره کردم، رهبرانقلاب موارد متعددی را به عنوان موضوعات جهاد تبیین مورد اشاره قرار داده‌اند؛ با این‌حال برخی موضوعات هست که به توجه بیشتری نیاز دارد. دشمن در برخی عرصه‌ها تلاش گسترده و شدیدی می‌کند و به دنبال وارونه جلوه دادن واقعیت‌هاست. رهبری از چهار حوزه تطهیر رژیم سابق، نفی کارآمدی و دستاوردهای نظام، تاریک نشان دادن آینده و شکست‌ناپذیر تصویرکردن دشمنان نظام و به ویژه آمریکا نام برده‌اند. هدف از فعالیت در این چهار حوزه، تزریق ناامیدی در جامعه و کاهش قابلیت مقاومت دربرابر دشمن است. البته مبارزه و جهاد تبیین در این عرصه‌ها، کار ساده‌ای نیست. همین‌که می‌خواهید به این مسائل ورود کنید، چند ایراد و مشکل در جامعه را که ناشی از اقدامات نادرست برخی مدیران است، عَلَم می‌کنند و اجازه نمی‌دهند که شما در این زمینه صحبت کنید. به همین دلیل است که رهبرانقلاب در دعای پایانی سخنرانی خودشان در جمع ذاکران اهل‌بیت(ع)، از اصطلاح جهاد عظیم تبیین استفاده کردند که نشان‌دهنده بزرگی این کار و البته عظمت و ثواب آن است.   الزامات جهاد تبیین در منظومه فکری رهبرانقلاب، شامل چه مواردی می‌شود؟ حضرت آیت‌ا... خامنه‌ای موارد متعددی را در این زمینه مورد تأکید و اشاره قرار داده‌اند. اگر بخواهم در این بین، به تعدادی از این الزامات اشاره کنم، نخستین الزام در بحث جهاد تبیین، مسئله رعایت اخلاق است. ما حق نداریم به اسم جهاد تبیین، به افشاگری درباره مسائل خصوصی افراد بپردازیم؛ حق نداریم دروغ بگوییم یا به دنبال اغراق برویم. در جهاد تبیین باید واقعیت‌ها را بر زبان آورد، همان‌چیزی که وجود دارد یا اتفاق افتاده‌است. الزام دیگر در این عرصه، توجه به مقوله عاطفه و محبت است؛ حضرت زینب(س) در کوفه طوری سخنرانی می‌کند که همه به گریه می‌افتند یا حضرت ام‌البنین(س) به‌گونه‌ای در مدینه سخن می‌گوید که عواطف و احساسات جمعیت منقلب می‌شود. ما باید مردم را دوست داشته‌باشیم؛ حتی درمورد کسی که فکر می‌کنیم تدیّن کافی ندارد و شعائر دینی را رعایت نمی‌کند. نباید یادمان برود که خیلی از این افراد، کسانی هستند که معارف دینی، خوب به آن‌ها عرضه نشده‌است. محبت باعث می‌شود در تبیین و قانع‌کردن افراد موفق‌تر عمل کنیم. وقتی پدری قصد دارد فرزندش را راهنمایی و هدایت کند، قطعاً عنصر عاطفه نقش مهمی در این روند ایفا می‌کند. الزام دیگری که می‌توان از بیانات رهبرانقلاب درباره جهاد تبیین احصا کرد، مسئله به‌هنگام بودن است. در دوران فتنه برخی از بزرگان بودند که حرفی نزدند. گذاشتند شش، هفت‌ماه گذشت و وقتی فضا امن شد، تازه شروع کردند به اظهارنظر. گاهی اوقات این رفتارها نوشداروی بعد از مرگ سهراب می‌شود. نباید در جهاد تبیین تعلل داشت و از اقدام به‌هنگام غافل بود. این‌که درگیر مصلحت‌سنجی‌های نادرست شویم تا زمان و موقع جهاد تبیین بگذرد، می‌تواند باعث آسیب‌ها و دردسرهای زیاد شود. قانون‌مداری از دیگر الزامات جهاد تبیین است. گاهی افراد قصد دارند به عرصه جهاد تبیین ورود کنند، اما چون قانون را رعایت نمی‌کنند، نتیجه عکس می‌دهد که رهبرانقلاب در بیاناتشان به این موضوع هم اشاره کرده‌اند.   رهبر انقلاب در بیانات اخیرشان در دیدار مداحان اهل‌بیت(ع)، به صورت خاص موضوع جهاد تبیین را مورد توجه قرار دادند و حتی در فرازی که در قالب دعا بود، از آن با عنوان جهاد عظیم تبیین یاد کردند. به نظر شما چرا هیئت‌ها، به صورت خاص و مؤثر می‌توانند در این زمینه به ایفای نقش بپردازند؟ ابتدا باید به این موضوع اشاره کنم توجه رهبرانقلاب به نقش هیئت‌ها در جهاد تبیین به این معنا نیست که چنین جهادی در هیئت خلاصه می‌شود؛ خیر. اگر به بیانات ایشان در دیدار پنجم مهرماه توجه کنید، جهاد تبیین یک وظیفه همگانی شمرده شده‌است و چنان‌که عرض کردم، هرکسی باید مانند یک چراغ، اطراف خودش را روشن کند و اطرافیان خود را به آگاهی برساند. اما این‌که حضرت آیت‌ا... خامنه‌ای هیئت را مکان خوبی برای جهاد تبیین می‌دانند، یک دلیلش این است که هیئت موسمی نیست. شما تشکل‌های دانشجویی را ببینید؛ این‌ها در برخی ایام سال تعطیل می‌شوند و خیلی از افراد هم هستند که با آن‌ها سروکاری ندارند؛ اما در هیئت چنین نیست. در تمام سال هیئت‌ها مراسم خاص خود را بدون تعطیلی برگزار می‌کنند و از طرفی، عنصر عاطفه به عنوان یکی از لوازم جهاد تبیین در هیئت‌ها موج می‌زند؛ یک کار جمعی بر اساس عاطفه و محبت. در شرایطی که قلب حاضران در هیئت به دلیل توسل و گریه بر مصائب اهل‌بیت(ع)، رقیق می‌شود، قابلیت پذیرش حق را بیشتر پیدا می‌کنند. نکته مهم دیگری که نباید از یاد ببریم، این است که هیئت‌ها در گستره جغرافیایی بسیار وسیعی حضور فعال دارند؛ دورافتاده‌ترین روستاهای ما صاحب هیئت هستند. این حضور مویرگی در همه جا، یک فرصت طلایی برای جهاد تبیین می‌سازد. در واقع بزرگ‌ترین تشکل مردمی، یعنی هیئت‌ها، می‌توانند بزرگ‌ترین شبکه منسجم برای جهاد تبیین را تشکیل دهند. البته توفیق در این زمینه هم، شرایط خودش را می‌خواهد و توجه به الزاماتی که به آن اشاره کردم، بخشی از این شرایط و لوازم است. نباید فراموش کنیم که در قضایای فتنه 88 و به‌ویژه در وقایع روز عاشورای این سال، هیئت‌ها بودند که به میدان آمدند و فتنه‌گران را سر جایشان نشاندند.     
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
مشكل كجاست؟ (اعتماد)  هم‌دوش با شیطان(یادداشت روز) (کيهان) عراقچی: دیگر ضرورتی برای مذاکره با ۱+ ۵ نمی‌بینم (جوان)بازگشت به برجام یا توافق جدید (شهروند)
سایر اخبار این روزنامه
سویه جدید کنکور بازگشت امیدوارکننده «آقای مجری» خاطره‌ساز خرید سربازی؛ از ۲۵۰ تا 600 میلیون تومان ماجرای جوان معتادی که زنده به آتش کشیده شد! درآمد ۹ میلیون نفر از اینستاگرام قول 14 میلیاردی برای کال زرکش بافت اطراف حرم؛ شاید فردا دیر باشد! نوک کوه یخ فاجعه در حریم حرم جهاد تبیین، به شرط صداقت محبت و قانون‌مداری مبنای دریافت مالیات خوداظهاری یا کارت خوان؟! تظلم‌خواهی خانه مطبوعات از روسای قوای مجریه و مقننه چرا واکسن نمی‌زنی؟ تصمیم نگیری برای حذف ارز4200 !