روزنامه ابتکار
1400/11/12
برجام در خانِ هفتم؛ چه اتفاقی رخ خواهد داد؟ چند گام تا رسیدن به توافق
گروه سیاست خارجی - بهرنگ مرادی: در خصوص توافق وین همچنان در تعلیق خبری به سر می‌بریم. رفت و آمدهای میانجی‌ها و بازگشن مذاکره‌کنندگان به هیجانی و مبهم بودن سرنوشت توافق دامن زده است.اخبار منتشر شده طی روزهای گذشته حکایت از آن دارد که مذاکرات هسته‌ای وین به مراحل نهایی خود رسیده است. پس از آنکه جمعه شب، دیپلمات‌ها از وقفه در مذاکرات با هدف «بازگشت به پایتخت‌ها و دریافت دستورالعمل از مقامات سیاسی» خبر دادند.
کوروش احمدی دیپلمات سابق ایران در سازمان ملل درباره اینکه مذاکرات وین در حال حاضر در چه مرحله‌ای قرار دارد، به انتخاب گفته: «با توجه به تنفسی که داده شده تا هیات‌ها به پایتخت‌های خود برای مشورت و گرفتن دستورالعمل برگردند و صحبت‌های انریکه مورا و مقامات آمریکایی و همچنین بیانیه‌ای که سه کشور اروپایی داده‌اند، مشخص است که کار به مرحله اتخاذ تصمیمات سیاسی رسیده است.» هر چند کارشناسانی مانند فریدون مجلسی معتقدند که اختلافات آنقدر عمیق است که بعید به نظر می رسد توافقی انجام شود اما
علی بیگدلی کارشناس مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با فرارو با اشاره به اینکه تمامی نشانه‌ها حاکی است از آن است که احتمال شکل‌گیری توافق در گفت‌وگو‌های وین بالا است، اظهار کرد: سفر وزیر امور خارجه قطر به تهران و همچنین امیر این کشور به آمریکا از یک طرف و مواضعی که لودریان وزیر امور خارجه فرانسه گرفته و ابراز رضایت از مذاکرات کرده، با توجه به اینکه وی همواره مواضع سختی علیه برجام می‌گرفت و همچنین اظهارات رابرت مالی و انریکه مورا از طرف دیگر، همگی حاکی از آن است که مذاکرات به نقطه‌ای رسیده که دو طرف برای مشورت‌های سیاسی به پایتخت‌ها بازگشته‌اند.
وی افزود: بنابراین نشانه‌ها موید این است که گشایش‌هایی در مذاکرات صورت گرفته و می‌توان گفت مسیری که در حال طی شدن است که می‌تواند انتهای آن به احیای برجام ختم شود، از سوی دیگر باید به این نکته اشاره کرد که ایران و آمریکا با توجه به شرایطی که در آن قرار دارند راهی به جز توافق ندارند. آمریکا در حال حاضر با مشکلات زیادی روبرو است و تحت همین مشکلات محبوبیت جو بایدن رئیس‌جمهور این کشور به پایین‌ترین حد خود یعنی حدود ۳۲ درصد رسیده که این موضوع به نوعی برای بایدن یک امتیاز منفی حساب میشود.
بیگدلی گفت: برای دموکرات‌ها نیز که کمتر از یک سال دیگر باید در انتخابات میان دوره‌ای کنگره شرکت کنند این موضوع به نوعی در حکم به صدا درآمدن زنگ خطر است، بنابراین آن‌ها به دنبال آن هستند که از برجام یک برگ برنده برای خود دست و پا کنند. از طرف دیگر کشورمان با توجه به مشکلات اقتصادی که طی دو سال اخیر به وجود آمده، ایران با وضعیت بسیار دشوار روبرو شده، بنابراین برای سروسامان دادن به وضعیت اقتصادی راهی به جزء رفع تحریم‌ها باقی نمانده است.
این استاد دانشگاه در پاسخ به این سوال که چه نوع توافقی بین دو طرف امضا خواهد شد، پاسخ داد: با توجه به اینکه دو طرف توافق موقت را رد کردند، باید به یک توافق جامع برسند که این موضوع مسیر را بسیار سخت می‌کند، زیرا اگر قرار باشد ایران به توافقات ۲۰۱۵ پایبند باشد، باید سطح غنی سازی را از ۶۰ و ۲۰ درصد به ۳.۶۷ درصد کاهش دهد و سانتریفیوژ‌های آی آر ۶ که در سایت کرج وجود دارد را کنار بگذارد، زیرا در برجام ایران مجاز به استفاده از سانتریفیوژ‌های آی‌آر1 است.
وی اضافه کرد: همچنین آمریکا اعلام کرده ایران باید تمام تاسیسات هسته‌ای خود را از کشور خارج کند و کارشناسان آژانس نیز به مانند گذشته نظارت‌های سفت و سخت خود را داشته باشند، این در حالی است با توجه به هزینه‌های ایران برای افزایش سطح غنی‌سازی و توسعه برنامه‌های هسته‌ای، این مسائل نیاز به گرفتن تصمیمات سخت دارد، از سوی مقابل آمریکا نیز باشد متعهد شود، تمام تحریم‌های ذیل برجام را لغو کند و به وضع سال ۲۰۱۵ بازگردد، بنابراین دو طرف باید از لحاظ سیاسی تصمیمات بسیار سخت بگیرند.
شانس توافق کم است
فریدون مجلسی کارشناس مسائل بین الملل در گفتگو با فرارو با اشاره به اینکه در حال حاضر با توجه به شرایطی که وجود دارد، بنده نسبت به احیای برجام خوشبین نیستم، گفت: نزدیک به دو دهه است که از آغاز مذاکرات هسته‌ای بین ایران و غرب می‌گذرد، اما این مذاکرات به نوعی به صورت فرسایشی طی همه این سال‌ها ادامه پیدا کرده و با وجودی که در سال ۲۰۱۵ نیز برجام امضا شد، اما بعد از آن مشاهده کردیم که با خروج ترامپ از توافق هسته‌ای همه چیز به نقطه صفر بازگشت.
وی افزود: در این یک سالی که از روی کار آمدن بایدن نیز می‌گذرد، مذاکرات چه در دولت روحانی و چه در دولت رئیسی ادامه پیدا کرده، اما هربار که گفتگو‌ها به یک نقطه حساس و تعیین کننده‌ای رسیده یک اتفاق باعث شده که همه چیز از بین رود و دو طرف به نقطه شروع بازگردند، به اعتقاد بنده هرچند که نشانه‌ها می‌تواند حاکی از رسیدن طرفین به توافق باشد، اما به احتمال زیاد دوباره در دقیقه ۹۰ یک اتفاق غیر منتظره باعث میشود که ورق به یکباره برگردد.
این کارشناس مسائل بین‌الملل اضافه کرد: به اعتقاد بنده مذاکرات همچنان به صورت فرسایشی و بدون نتیجه خاصی ادامه پیدا خواهد کرد، زیرا دو طرف با توجه به اختلافات عمیقی که دارند نمی‌توانند بر سر یک متن مشترک به تفاهم برسند.
موانع سیاسی توافق خوب در تهران و واشنگتن
یک کارشناس ارشد روابط بین‌الملل، با بیان این که نخست‌وزیر رژیم اسرائیل اخیراً اعلام کرده که اسرائیل را مقید به رعایت توافق وین نمی‌داند و مجاز است به هر اقدامی که لازم بداند علیه ایران دست بزند، اظهار کرد: با این اوصاف معتقدم لازم است در مقدمه هر توافقی که احیانا در وین حاصل میشود عبارتی گنجانده شود که در آن اعضای دائمی شورای امنیت اعلام دارند هر اقدام مغایر با قرارداد از جانب یک طرف ثالث را - مطابق اصل ۳۹ منشور سازمان ملل - «ناقض صلح و امنیت بین‌المللی» تشخیص خواهند داد.
رضا نصری، در گفت وگو با ایسنا در مورد دستاوردهای یک توافق خوب برای کشور در جریان مذاکرات وین اظهار کرد: معتقدم یک توافق خوب، توافقی است که در آن روابط تجاری و اقتصادی ایران با جهان «عادی‌سازی» شود؛ پروژه امنیتی‌سازی ایران و ایران‌هراسی را خنثی کند، به نحوی که هیچ کشوری نتواند اقدامات خصومت‌آمیز و خلاف قانون خود علیه ایران را «مشروع» و «لازم» جلوه دهد؛ فضا را به گونه‌ای سامان بخشد که کارگزاران اقتصادی و صنعتی مهم در جهان امکان حضور، سرمایه‌گذاری و فعالیت در ایران را داشته باشند به نحوی که خود به لابی‌های قدرتمندی برای ایران در پایتخت‌های غربی تبدیل شوند؛ روابط ایران با شورای امنیت را در مسیر عادی‌سازی قرار دهد به نحوی که تا چهار سال دیگر پرونده ایران از دستور کار این نهاد خارج شود و در نهایت راه را برای تعلیق تنش با آمریکا (Détente) - که تا حدود زیادی متضمن پایداری توافق خواهد شد - و رسیدن به یک توزان جدید با رقبای منطقه در حاشیه خلیج فارس هموار کند.
وی افزود: در یک کلام، توافق خوب در وین توافقی است که برجام را احیا کند و شرایط را به شرایط سال ۱۳۹۴ بازگرداند، با این تفاوت که این بار اجازه دهیم دولت از ظرفیت کامل برجام برای حل‌وفصل مسائل عدیده کشور در حوزه سیاست خارجی - از جمله در حوزه مدیریت تنش با آمریکا - استفاده کند. به عبارت دیگر، لازم است فرصتی که در گیرودار رقابت‌های جناحی به دولت روحانی برای بهره‌برداری حداکثری از پتانسیل برجام داده نشد، در صورت احیای برجام به دولت رئیسی داده شود.
سایر اخبار این روزنامه
دستورهای رئیس قوه قضائیه پیرامون اعمال «ماده ۴۷۷»
صدور مکرر آرای خلاف بیّن شرع توسط برخی قضات غیرقابل پذیرش است
جلال خوش‌چهره
اولویت تهران در مراقبت از روابط خارجی
برجام در خانِ هفتم؛ چه اتفاقی رخ خواهد داد؟
چند گام تا رسیدن به توافق
نشست خبری چهلمین دوره جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر برگزار شد
وعده تامین امنیت بیشتر در تئاتر شهر
چه اقداماتی در این وضعیت ضروری است؟
خطر تکرار تجربه‌های تلخ کرونایی
خطیب‌زاده در نشست خبری:
رسیدن به توافق نیاز به تصمیم طرف‌های مقابل دارد
بیم جنگ بر سر اوکراین
تمرین نظامی شهروندان اوکراین برای مقابله با حمله احتمالی روسیه
«ابتکار» ظرفیت‌های ساخت میلیونی مسکن در کشور را بررسی کرد
مسکن چینی یا ایرانی؟
در آستانه چهل و سومین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی صورت گرفت
حضور رهبر انقلاب در مرقد بنیان‌گذار انقلاب اسلامی
به توصیه ستاد ملی کرونا جلسات علنی مجلس لغو شد
با دستور مقام قضایی انجام شد
ترخیص محموله‌های دو کشتی پس از چهار ماه بلاتکلیفی روی آب
