روزنامه خراسان
1400/11/12
حلقه مفقوده صنایع بزرگ
مصطفی عبدالهی – صنایع بزرگ ما دانش‌بنیان نیستند و پایشان در این عرصه لنگ می‌زند؛ این یک غفلت و عیب بزرگ در کشور ماست و اهمیت جبران آن به‌حدی است که رهبرانقلاب شخصا به این موضوع ورود کرده‌اند. 2 تاکید رهبر انقلاب در کمتر از 3 ماه حضرت آیت‌ا... خامنه‌ای در دیدار دو روز قبل با تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی، در بخشی از صحبت‌های خود، بار دیگر بر اهمیت توسعه فعالیت‌های دانش‌بنیان تاکید کردند و البته درباره یک غفلت بزرگ هم هشدار دادند: «ما در این چندسال به صنایع دانش‌بنیان تکیه کردیم؛ بارها و بارها تکرار شده، گفته شده، حمایت شده؛ خب خوب هم بوده، یعنی چندهزار صنعت دانش‌بنیان و بنگاه دانش‌بنیان به وجود آمده، و تلاش‌های خوبی در این زمینه انجام گرفته، واحدهای کوچک و متوسّط ایجاد شده؛ آن‌چه موردغفلت قرار گرفته این است که ما صنایع بزرگ خودمان را دانش‌بنیان کنیم». ایشان در دیدار 26 آبان‌ماه با نخبگان برتر نیز همین موضوع را مطرح کرده بودند: «صنایع بزرگ ما در کشور دانش‌بنیان نیستند، این عیب بزرگی است. افرادی که ظاهراً صاحب صلاحیّت‌اند، به من این‌جور گفتند که این شرکت‌های دانش‌بنیانِ کوچک می‌توانند تأثیر بگذارند و آن صنایع بزرگ کشور مثل صنایع خودروسازی و امثال این‌ها را هم دانش‌بنیان کنند؛ اگر این کار ممکن باشد، حتماً بایستی انجام بگیرد». و حالا تکرار دوباره این دغدغه در کمتر از سه ماه، اهمیت برنامه‌ریزی و اقدام در این حوزه را دوچندان کرده است. اشاره مستقیم به دانش بنیان شدن صنعت نفت کشور رهبر انقلاب در دیدار اخیر با تولیدکنندگان، به‌طور مشخص درباره دانش‌بنیان‌شدن صنعت نفت هم نکاتی را مطرح کردند و گفتند: «صنعت نفت [باید] دانش‌بنیان بشود. ما در زمینه صنعت نفت دچار عقب‌ماندگی فنّاوری هستیم. برخی از کشورهای منطقه از لحاظ نوع استخراج نفت و فنّاوری‌ای که در این‌جور جاها به کار می‌رود از ما خیلی جلوترند؛ ما در این زمینه عقب‌ماندگی داریم». درباره دانش‌بنیان‌شدن صنایع بزرگ با دکتر «وحیدرضا زیدی‌فرد» معاون وزیر نفت در امور مهندسی، پژوهش و فناوری و «مهندس علی معصومی» دبیرکل انجمن تحقیق و توسعه و نوآوری صنایع و معادن ایران گفت‌وگو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید. عملکرد ضعیف دولت‌ها تا به امروز مهندس «علی معصومی» به خراسان می‌گوید: «متاسفانه تاکنون دولت‌های ما آن‌قدر در حوزه دانش‌بنیان‌شدن صنایع بزرگ ضعیف عمل کرده‌اند که رهبرانقلاب خودشان مستقیم و به صورت جزئی به موضوع ورود کردند، در حالی که باید از دولت‌ها پرسید چرا تا به امروز سند راهبردی صنعتی نداشته‌اند و چطور بدون داشتن این سند راهبردی، برنامه‌ریزی و اقدام کرده‌اند؟» 4 گام برای جبران عقب ماندگی از او درباره ساز و کار علمی دانش‌بنیان‌شدن صنایع بزرگ هم می‌پرسم و می‌گوید: «در این حوزه دو کار باید انجام داد؛ یکی دانش‌بنیان‌شدن شرکت‌های بزرگ صنعتی و دیگر صنعتی شدن شرکت‌های دانش‌بنیان کوچک و متوسط». معصومی حرکت در این مسیر را شامل 4 گام می‌داند: * نهادسازی؛ که البته قطعا منظور از آن، ایجاد یک سازمان جدید نیست، بلکه منظور یک ستاد، دفتر یا هر چیز مشابه آن است که با امکانات و ساختار فعلی دولت قابل ایجاد است. اما وجودش از این رو مهم است که در حوزه دانش‌بنیان‌شدن صنایع بزرگ مسئولیت داشته باشد و مدیریت، برنامه‌ریزی، هماهنگی بین‌دستگاهی، راهبری، پیاده‌سازی فرایندها، پشتیبانی، نظارت و اصلاح مستمر روند را عهده‌دار شود. * فرایندسازی هوشمند؛ فرایندهای موجود قابلیت ایجاد تحول و جهش برای دانش‌بنیان شدن شرکت‌های بزرگ صنعتی را ندارد و حتما باید فرایندهایی هوشمند، منطقی، شفاف و کارآمد تدوین کنیم. * پشتوانه قانونی؛ فعالیت‌های این حوزه به یک قانون شفاف نیاز دارد. البته نیازی به وضع قوانین جدید نیست بلکه با اضافه‌کردن چند ماده و تبصره به قانون جهش تولید دانش‌بنیان و تفکیک‌کردن مسائل شرکت‌های بزرگ صنعتی از شرکت‌های کوچک دانش‌بنیان، قابل انجام است. * استفاده از توان بخش خصوصی؛ باید به جای بدنه سنگین و کُند دولت، از توان بخش خصوصی برای دانش‌بنیان شدن صنایع بزرگ استفاده کنیم. بخش خصوصی، انجمن‌ها و تشکل‌ها را نامحرم ندانیم و اجازه دهیم آن‌ها در همه مراحل نهادسازی و فرایندسازی مشارکت داشته باشند. باید 500 شرکت دانش بنیان صنایع بزرگ داشته باشیم او به این نکته هم اشاره می‌کند که: «هم‌اکنون چندهزار شرکت و هلدینگ بزرگ صنعتی در کشور داریم و اگر درست و سریع عمل کنیم، می‌توانیم تا چند سال دیگر حداقل 500 شرکت دانش‌بنیان صنعتی داشته باشیم، البته فراموش نکنیم که شاخص‌های دانش‌بنیان‌بودن در این عرصه متفاوت است و باید تعاریف آن مشخص شود». اقدامی که نباید انجام داد البته معصومی به یک نکته مهم هم اشاره می‌کند: «بدترین کار ممکن این است که بدون فرایندسازی دست به کار شویم و صرفا بخواهیم بگوییم که کار را شروع کرده‌ایم؛ ابتدا باید با مشارکت دولت و بخش خصوصی، دو تا سه ماه برای تعیین علمی فرایندها و دستورالعمل‌ها وقت بگذاریم و بعد از آن کار را آغاز کنیم». خبرهای خوب معاون وزیر نفت در گفت و گو با خراسان 12 هزار میلیارد اعتبار برای حمایت از دانش بنیان های حوزه نفت بخش مهمی از بیانات دو روز قبل رهبرانقلاب درباره دانش‌بنیان‌شدن صنعت نفت بود و آن‌طور که معاون وزیر نفت به خراسان می‌گوید، این وزارتخانه هم درتلاش است با جدیت بیشتری طرح‌های خود را برای دانش‌بنیان شدن صنعت نفت دنبال کند. دکتر «وحیدرضا زیدی‌فرد» در این گفت‌وگو به دو خبر خوب هم اشاره می‌کند. معاون وزیر نفت در امور مهندسی، پژوهش و فناوری می‌گوید: این‌که رهبر معظم انقلاب مستقیما به دانش‌بنیان‌شدن صنعت نفت کشور اشاره کردند، باعث مسرت ماست و البته وظیفه و مسئولیت ما را نیز سنگین‌تر می‌کند. معاون وزیر نفت تصریح می‌کند: آن‌چه رهبرانقلاب در این دیدار در حوزه صنعت نفت مطرح کردند، موضوعاتی است که مدنظر رئیس‌جمهور نیز قرار داشته و از وزیر نفت مطالبه شده است که در همین زمینه ما اقدامات و برنامه‌ریزی‌هایی را از ابتدای روی‌کارآمدن دولت سیزدهم در دستور کار قرار داده‌ایم و حداکثر ظرفیت‌مان را برای استفاه از توان شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی در فناورشدن صنعت نفت به کار گرفته‌ایم. منتظر خبرهای خوب درباره پتروپالایشگاه ها باشید وی ادامه می‌دهد: یکی از تاکیدات مهم ایشان بحث ایجاد زنجیره‌ای از صنایع اشتغال‌آفرین مانند پتروپالایشگاه‌ها بود که خوشبختانه این موضوع به‌جدیت در دولت سیزدهم درحال پیگیری است و یکی از طرح‌های مهم این حوزه درحال اخذ مصوبات نهایی است و به زودی خبرهای خوبی در این باره منتشر خواهد شد. البته به گفته زیدی‌فرد، این تنها طرح در دست اجرای وزارت نفت نیست و یک اقدام مهم دیگر نیز آغاز شده است. او می‌گوید: «از هفته گذشته طبق تبصره 18 قانون بودجه 1400 فراخوانی را برای حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان منتشر کردیم که شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در حوزه صنعت نفت بتوانند با ثبت‌نام در سایت my.ioiv.ir، طرح‌های خود را ارائه کنند و پس از تایید طرح در کمیته ویژه، از تسهیلات حمایتی صندوق پژوهش و فناوری صنعت نفت بهره‌مند شوند». به گفته زیدی‌فرد، تسهیلات وزارت نفت و بانک‌ها در این حوزه حدود 12 هزار میلیارد تومان خواهد بود. او می‌گوید: «با توجه به اهمیت این موضوع، من شخصا برای 31 استاندار کشور نامه زده‌ام تا از شرکت‌های دانش‌بنیان استان خود برای مشارکت در این فراخوان دعوت کنند و بتوانند از تسهیلات ارائه شده استفاده کنند».
سایر اخبار این روزنامه
حلقه مفقوده صنایع بزرگ
حضور رهبر انقلاب در مرقد امام راحل و گلزار شهدا
ماموریت ویژه اژه ای برای پیگیری فوری انتقال پادگان مشهد
دردسرهای کودکان وسواسی
مصوبه خرید سربازی مغایر قانون و عدالت شناخته و اصلاح شد
هزینه 4.7 میلیونی ساخت هر متر مسکن در طرح جدید دولت
پیام های سومین حمله به ابوظبی
شادمانه‌ترین روز در مقدم امام(ره)
تکذیب جلیلی، تجربه همبازی با پژمان و ادامه رایزنی با یحیی
سایه ترس بر سر «هرتزوگ»
درس جهانی به خودروسازان داخلی
گریز معجزه آسای 50 کارگر از مرگ
وام های 100 میلیونی گرفتار هفت خان
