روزنامه وطن امروز
1400/11/13
عروج شیخ الفقها
گروه سیاسی: حضرت آیت‌الله‌العظمی شیخ لطف‌الله صافی‌گلپایگانی مرجع عالیقدر تشیع، فقیه، اسلام‌شناس و اندیشمند بزرگ بامداد روز گذشته در 103 سالگی پس از تحمل دوره‌ای بیماری در پی ایست قلبی و موفق نبودن عملیات احیا به ملکوت اعلی پیوست. به گزارش «وطن‌امروز»، هیات دولت در پیامی ضمن تسلیت به مناسبت رحلت این مرجع عالیقدر، به منظور بزرگداشت مقام شامخ مرجعیت، روز چهارشنبه (امروز) را در سراسر کشور عزای عمومی و در استان قم تعطیل رسمی اعلام کرد. همچنین طی ابلاغی از سوی آیت‌الله اعرافی، حوزه‌های علمیه در سوگ ارتحال آیت‌الله‌العظمی صافی‌گلپایگانی رضوان‌الله تعالی علیه، تا پایان هفته تعطیل است. مراسم تشییع پیکر مرحوم آیت‌الله لطف‌الله صافی گلپایگانی(ره)، امروز ساعت ۱۰ صبح از فلکه جهاد قم به سمت حرم مطهر حضرت فاطمه معصومه سلام‌الله علیها برگزار میشود. گفتنی است پیکر این مرجع عالیقدر بعد از تشییع در شهر قم، طبق وصیت ایشان، برای تدفین به شهر کربلا در عراق منتقل خواهد شد. مرحوم آیت‌الله العظمی شیخ لطف‌الله صافی ۳۰ بهمن ۱۲۹۷ هجری شمسی در گلپایگان متولد شد. وی تحصیلات خود را در گلپایگان آغاز کرد و ادبیات عرب، کلام، تفسیر قرآن، حدیث، فقه و اصول را تا پایان سطح، در زادگاه خود به سرانجام رساند. لطف‌الله صافی‌گلپایگانی، در ۲۳ سالگی از گلپایگان به قم هجرت کرد و در درس آیت‌الله سیدمحمدتقی خوانساری، آیت‌الله سیدمحمد حجت کوه‌کمره‌ای، آیت‌الله سیدصدرالدین صدر، آیت‌الله سیدمحمدرضا گلپایگانی و آیت‌الله بروجردی حاضر شد. ایشان پس از ۴ سال اقامت در قم، به مدت یک سال در نجف ساکن شد و در درس آیت‌الله محمدکاظم شیرازی، آیت‌الله سیدجمال‌الدین گلپایگانی و آیت‌الله شیخ محمدعلی کاظمی حضور یافت. این مرجع عالیقدر از شاگردان برجسته آیت‌الله العظمی بروجردی بود و توانایی ویژه علمی او موجب شد پاسخگویی به سوالات فقهی و کلامی و همچنین نگارش کتاب منتخبالاثر، از سوی آیت‌الله بروجردی به وی واگذار شود. این فقیه گرانقدر، علاوه بر موارد مذکور، مطالعات گستردهای در زمینه ادبیات و تاریخ اسلام و ایران داشته و ضمن آشنایی با قالبهای گوناگون شعری، در سرودن شعر نیز مهارت کامل داشت. ایشان همچنین از مشاوران نزدیک و همچنین از اعضای شورای استفتای آیت‌الله بروجردی بود. آیت‌الله صافی‌گلپایگانی، پس از درگذشت آیت‌الله العظمی سیدمحمدرضا گلپایگانی در آذرماه ۱۳۷۲ شمسی، به عنوان مرجع تقلید شناخته شد. آیت‌الله سیدمحمدرضا گلپایگانی در وصیتنامه خود، ایشان را مجتهد مسلم و عادل خوانده بود. قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، حضور در صحنه‌های مختلف مبارزه با رژیم ستم‌شاهی باعث حساسیت ساواک نسبت به این فقیه آگاه شد و بالاخره به توقیف یکی از کتب ایشان که حاوی مطالبی در نقد فساد رژیم شاه بود، منجر شد. فعالیت‌های علمی و حوزوی این مرجع عالیقدر باعث نشد از حضور اجتماعی و سیاسی پرهیز کند. او عضو مجلس خبرگان قانون اساسی که از ۲۸ مرداد تا ۲۴ آبان ۱۳۵۸ شمسی تشکیل شده بود و مسؤولیت تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران را به عهده داشت، بود. همچنین سال ۱۳۵۹ شمسی با حکم حضرت امام خمینی، عضو فقهای شورای نگهبان و نخستین دبیر شورای نگهبان شد. همچنین می‌توان آیت‌الله لطف‌الله صافی‌گلپایگانی را از نویسندگان پرکار شیعی دانست، آنچنان که بیش از ۸۰ عنوان کتاب از وی به زبان‌های فارسی و عربی منتشر شده است. برخی از آثار او به زبان‌های انگلیسی و اردو ترجمه شده و پاره‌ای از این کتاب‌ها برنده جایزه کتاب سال ولایت و کتاب سال مهدویت شده‌اند. از آن جمله می‌توان به «منتخبالاثر فی‌الامام الثانی عشر» اشاره کرد که درباره امام مهدی(عج) و در 10 فصل است. نصوص مرتبط با دوازده امام، نصوص مرتبط با امام زمان و تاریخ زندگی و چگونگی ظهور آن امام، بخش‌های اصلی کتاب است. این کتاب سال ۱۳۸۰ شمسی، در ۳ جلد چاپ شده که مجموعاً ۱۴۰۰ صفحه است. منتخبالاثر، در نخستین دوره کتاب سال ولایت، اثر برگزیده شناخته شد و در نخستین دوره کتاب سال مهدویت، اثر برتر نام گرفت. «الاحکام الشرعیه ثابته لا تتغیر»، «التعزیر، احکامه و ملحقاته»، «ضروره وجود الحکومه او ولایه الفقهاء فی عصر الغیبه»، «نظام امامت و رهبری»، «نیایش در عرفات؛ شرحی بر دعای عرفه»، «تجلی توحید در نظام امامت» و «انتظار عامل مقاومت» از جمله کتب این مرجع عالیقدر جهان اسلام است. * مرجعیت شیعه در عزای شیخ‌المراجع مراجع عظام تقلید و علمای سرشناس روز گذشته با انتشار پیام‌هایی درگذشت آیت‌الله العظمی صافی‌گلپایگانی را تسلیت گفتند. آیت‌الله سیدعلی حسینی‌سیستانی با صدور پیامی نوشت: فقدان آن بزرگوار که از اساطین حوزه علمیه مقدسه قم و حسنات این دوران و خدمتگزاران نمونه دین و مذهب بودند خسارتی عظیم است. آیت‌الله العظمی جوادی‌آملی نوشت: ارتحال اسفبار شیخ الفقهاء و المراجع حضرت آیت‌الله‌العظمی حاج شیخ لطف‌الله صافی‌گلپایگانی (قدس‌الله نفسه‌الزکیه) را به محضر مبارک حضرت ختمی امامت ولیعصر (أرواحنا فداه)، مراجع بزرگوار تقلید، حوزه‌های علمیه جهان اسلام، اساتید معظم و بیت مکرم آن مرجع عظیم‌‌الشأن، تسلیت عرض نموده و علوّ مرتبت آن فقیه راحل و صبر جمیل همگان از ذات اقدس ربوبی مسألت میشود. آیت‌الله العظمی نوری‌همدانی هم در پیامی ضمن تسلیت این ضایعه نوشت: آن فقیه بزرگوار یکی از ارکان اسلام و حوزه‌های علمیه و از برجستگان شاگردان آیت‌الله‌العظمی بروجردی و مورد عنایت و اعتماد خاص امام «رحمه‌الله علیهما» بودند و ارادت خاص ایشان به حضرات معصومین «علیهم‌السلام» و مبارزه با فرقه‌های منحرف و تألیف کتب فقهی و کلامی و حضور مؤثر اجتماعی و سیاسی از ویژگی‌های آن مرحوم بود. آیت‌الله العظمی ناصر مکارم‌شیرازی هم با تسلیت فقدان این عالم جلیل‌القدر نوشت: آن مرد بزرگ که از برجسته‌ترین شاگردان آیت‌الله‌العظمی بروجردی قدس سره و یکی از برترین فقهای عصر ما بود آثار فراوانی در عرصه‌های مختلف از جمله کتب فقهی و کلامی و مبارزه با فرقه‌های منحرف و احداث و تجدید بناهای مذهبی همچون مسجد عظیم امام حسن عسکری علیه‌السلام را از خود به یادگار گذاشت. آیت‌الله العظمی جعفر سبحانی نیز در پیامی با توصیف رحلت آیت‌الله صافی‌گلپایگانی به مصداق روشن «ثلمه فی الاسلام» نوشت: او در عین اشتغال به فقاهت و استنباط احکام، پیوسته مراقب اعتراض دشمنان بود و با قلم روان به روشنگری می‌پرداخت. شیخ زکزاکی رهبر شیعیان نیجریه هم با صدور پیامی درگذشت آیت‌الله صافی‌گلپایگانی را تسلیت گفت. * پیام تسلیت سران قوا سران قوا با انتشار پیام‌های جداگانه، درگذشت این عالم بزرگوار و مرجع بزرگ شیعیان را تسلیت گفتند. در پیام حجت‌الاسلام والمسلمین سیدابراهیم رئیسی آمده است: «این عالم ربانی که از شاگردان مبرز آیات عظام بروجردی، حجت و گلپایگانی بوده و پس از انقلاب اسلامی عضو مجلس خبرگان اول و مدتی مسؤولیت خطیر دبیری شورای نگهبان را بر عهده داشت، با بینش عمیق دینی، زهد و ساده‌زیستی و قلبی سرشار از عشق به اسلام و اهل‌بیت(ع)، بویژه حضرت ولیعصر(عج) عمر گرانمایه خود را وقف مجاهدت در مسیر گسترش معارف اسلامی و نظام اسلامی نمود». در ادامه پیام رئیس‌جمهور آمده است: «این مرجع والامقام همزمان با تلاش در پاسداری از ارز‌ش‌های دینی و تألیف آثار ارزشمند فراوان و تربیت شاگردان، در سنگر مبارزات انقلابی نیز حضوری فعال داشت. به یقین آثار ماندگار و سلوک معنوی ایشان همواره الهام‌بخش و چراغی فراروی طلاب و فضلا و حوزه‌های علمیه خواهد بود». محمدباقر قالیباف هم در پیامی ضمن تسلیت فقدان این عالم عالیقدر نوشت: «ایشان در سراسر حیات پربرکت خویش به‌عنوان یکی از پرکارترین نویسندگان و اندیشمندان شیعی با انتشار بیش از ۸۰ عنوان کتاب به زبان‌های مختلف دنیا از جمله منتخبالاثر فی الامام الثانی عشر، بیان الاصول، فروغ زیارت، امامت و مهدویت و دیگر آثار، نقش موثری در توسعه و تحقیق در زمینه‌های مختلف علوم اسلامی و فقهی داشتند». در بخش دیگری از پیام رئیس مجلس شورای اسلامی آمده است: «آن فقیه روشن‌ضمیر در بیان صریح مسائل مختلف کشور اعم از سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی در همه ادوار و دولت‌های مختلف اهتمام داشتند و پیش و پس از انقلاب اسلامی همواره یار و یاور وفادار حضرت امام خمینی(ره) و رهبر فرزانه انقلاب بودند و با قبول مسؤولیت‌هایی خطیر، عمر خود را در مسیر خدمت به مردم گذراندند. آن وجود مبارک، با جمع علم و عمل، هم منشأ نشر معارف حقه اهل‌بیت(ع) شد و هم در صحنه و میدان گره از کار مردم گشود». حجت‌الاسلام والمسلمین غلامحسین محسنی‌‌اژه‌ای، رئیس قوه قضائیه هم در پیامی در این باره نوشت: «ارتحال شیخ‌المراجع حضرت آیت‌الله‌العظمی صافی‌گلپایگانی، موجب تأسف و تأثر گردید. سراسر عمر نورانی و بابرکت این عالم برجسته و فقیه مکتب آل‌الله علیهم السلام به‌خصوص در مدت زمانی که از سوی بنیانگذار انقلاب اسلامی امام راحل(ره) در شورای محترم نگهبان حضور داشته‌اند، همواره منشأ خیر کثیر برای حوزه‌های علمیه، نظام مقدس جمهوری اسلامی و مردم شریف ایران بوده است». آیت‌الله صادق آملی‌لاریجانی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام هم با صدور پیامی ضمن تسلیت ارتحال آیت‌الله صافی‌گلپایگانی نوشت: «این فقیه، اسلام‌شناس و اندیشمند بزرگ معاصر در محضر عالمان برجسته‌ای همچون آیات عظام سیدمحمدتقی خوانساری، سیدمحمد حجت، سیدصدرالدین صدر و سیدمحمدحسین بروجردی رحمت‌الله علیهم اجمعین کسب معارف کرد. ایشان عمر بابرکت خویش را در راه خدمت به اسلام و نشر معارف اهل‌بیت علیهم‌السلام و دفاع از مکتب تشیع سپری نمود و آثاری سودمند در فقه و اصول و کلام و عقاید از خود به جای گذارد و بی‌گمان فقدان وی ضایعه‌ای بزرگ برای حوزه‌های علمیه به شمار می‌رود. معظم‌له از ابتدای تشکیل نظام مقدس جمهوری اسلامی با حضور در ارکان تصمیم‌گیری و در همراهی با امام راحل قدس‌الله نفسه الزکیه، نهال نوپای انقلاب اسلامی را آبیاری کرد». آیت‌الله احمد جنتی دبیر شورای نگهبان نیز در پیامی با اشاره به خدمات این مرجع فقید نوشت: «این مرجع عالیقدر علاوه بر تألیف آثار گرانسنگ بویژه در راستای ترویج مهدویت و تربیت شاگردان مکتب امام صادق علیه‌السلام، عضویت در خبرگان قانون اساسی و دبیری شورای نگهبان را نیز در کارنامه درخشان خود دارد و در زمره مراجع انقلابی و دغدغه‌مند و حامی نظام اسلامی به شمار می‌رفت و رحلت ایشان از این جهت نیز برای اسلام و انقلاب اسلامی یک خسران و ضایعه محسوب میشود». سردار سرلشکر محمد باقری رئیس ستاد کل نیروهای مسلح، سردار سرلشکر حسین سلامی فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، علی اکبر ولایتی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، احمد وحیدی وزیر کشور و... از دیگر مقامات لشکری و کشوری بودند که با صدور پیام‌هایی درگذشت این عالم دینی را تسلیت گفتند. *** پیام تسلیت رهبر انقلاب در پی ارتحال آیت‌الله صافی‌گلپایگانی حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای در پیامی درگذشت فقیه عالی مقام و مرجع بصیر، حضرت آیت‌الله آقای حاج‌شیخ لطف‌الله صافی‌گلپایگانی را تسلیت گفتند. به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری متن پیام رهبر حکیم انقلاب اسلامی به این شرح است: بسم‌الله الرحمن الرحیم با تاسف خبر درگذشت فقیه عالی‌مقام و مرجع بصیر، حضرت آیت‌الله آقای حاج‌شیخ لطف‌الله صافی‌گلپایگانی رضوان‌الله‌علیه را دریافت کردم. ایشان از استوانه‌های حوزه علمیه قم و از برجستگان علمی و عملی و پرسابقه‌ترین عالم دینی در آن حوزه مبارک بودند. در دوران مرحوم آیت‌الله بروجردی در شمار برترین تلامذه آن استاد بزرگ، در زمان مرحوم آیت‌الله سیدمحمدرضا گلپایگانی همراه و مشاور علمی و عملی ایشان، و در دوران انقلاب، امین و مورد اعتماد حضرت امام خمینی رحمت‌الله علیهم به شمار می‌رفتند. سال‌ها در شورای نگهبان رکن اصلی آن شورا محسوب می‌شدند و پس از آن هم همواره درباره مسائل انقلاب و کشور، دلسوزانه و مسؤولانه ورود می‌کردند و بارها اینجانب را از نظرات و مشورت‌های خود مطلع و بهره‌مند می‌ساختند. قریحه شعری، حافظه تاریخی و پرداختن به مسائل اجتماعی از دیگر ابعاد شخصیت این عالم کهنسال و بزرگوار بود. رحلت ایشان برای جامعه علمی - دینی کشور مایه تأسف است. اینجانب به خاندان مکرم و فرزندان گرامی ایشان و نیز به مراجع معظم و علمای اعلام حوزه علمیه و مقلدان و ارادتمندان ایشان بویژه در قم و گلپایگان تسلیت عرض می‌کنم و رحمت و مغفرت الهی را برای ایشان مسألت می‌نمایم. سیدعلی خامنه‌ای ۱۲ بهمن ۱۴۰۰