بازگشت حقابه کشاورزان اصفهان و چهارمحال و بختیاری

زهره افشار/حمیرا حیدریان
گروه ایران‌زمین
در چند روز گذشته در اصفهان برف ‌بارید و آب هم در زاینده‌رود جاری شد. اکنون با بارش‌های مناسب زمستانی و افزایش 100 درصدی ذخایر برف در کوهرنگ در مقایسه با سال گذشته، زاینده‌رود می‌تواند پاسخگوی تشنگی بخشی از زمین‌های کشاورزی شرق اصفهان برای محصول غلاتشان باشد. رها‌سازی آب از دیروز آغاز شد هرچند  آب رها شده تنها کفاف آبیاری 25درصد از اراضی در شرق اصفهان را می‌دهد. اراضی تشنه‌ای که در 2 سال گذشته هیچ آبی دریافت نکرده بودند.
«حسن ساسانی» مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای اصفهان در گفت‌و‌گو با «ایران» تصریح کرد: افزایش قابل ملاحظه بارش‌ها و دو برابر شدن ارتفاع برف در کوهرنگ نسبت به سال گذشته به‌عنوان شاخص تأمین آب زاینده‌رود از یک سو و از سوی دیگر به پشتوانه پیش‌بینی سازمان هواشناسی مبنی بر نرمال بودن بارش‌ها در زمستان و بهار (شش ماه دوم سال آبی) شرایطی را رقم زد که این ریسک را بپذیریم که بخشی از ذخیره آب سد زاینده‌رود را برای کشت غلات اراضی شرق اصفهان رها‌سازی کنیم.


وی با اشاره به اینکه تا کنون تنها 14 درصد حجم مخزن سد زاینده‌رود پر شده است، افزود: در حال حاضر سد زاینده‌رود معادل 165 میلیون مترمکعب آب دارد و این در حالی است که حجم سد در روز مشابه سال قبل 185 میلیون مترمکعب بوده است. حجم نهایی مخزن سد زاینده‌رود معادل یک میلیارد و 250 میلیون مترمکعب است.
به گفته ساسانی از اول سال آبی جاری (یکم مهر ماه) تا ساعت 8 صبح دیروز (سه‌شنبه) میزان بارش در اصفهان 667 میلیمتر بوده که این میزان در سال گذشته در حد 458 میلیمتر بوده است که نشان‌دهنده افزایش 46 درصدی بارش‌ها است، البته میزان بارش‌ها در اصفهان هنوز 3 درصد از میانگین بلند مدت در همین بازه زمانی که 688 میلیمتر بوده عقب‌تر است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای اصفهان اما خبر خوبی از افزایش برف کوهرنگ به‌عنوان شاخص زاینده‌رود داد. وی تصریح کرد: در سال گذشته در همین موقع ارتفاع برف در زاینده رود تنها 45 سانتیمتر بوده که در روز گذشته با 100 درصد افزایش به 90 سانتیمتر رسیده است.
وی با اشاره به اینکه زمین‌های کشاورزی شرق اصفهان در 2 سال گذشته هیچ آبی دریافت نکرده بودند، تأکید کرد: میزان آبی که قادر به رها‌سازی آن هستیم تنها کفاف آبیاری 25 درصد اراضی را می‌ دهد و بناست برای کشت غلات اختصاص یابد.البته چگونگی تقسیم آب برای اراضی به صنف کشاورزان و جهاد کشاورزی اصفهان سپرده شده است.
به گفته وی، از دیروز دوازدهم بهمن ماه خروجی آب از سد زاینده‌رود به‌مدت 12 روز افزایش یافته و طبق برنامه‌ریزی 9 روزه قرار است برای کشت پاییزه کشاورزان شرق اصفهان آب در شبکه‌های آبیاری جریان یابد.
وی افزود: میزان حجم آب ورودی به این سد حدود 12 و خروجی آن حدود 11.5مترمکعب بر ثانیه است که به مرور افزایش می‌یابد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای اصفهان با اشاره به صورتجلسه دوم آذرماه کشاورزان شرق با استاندار اصفهان خاطرنشان کرد: طبق این صورتجلسه زمان توزیع آب با توافق کشاورزان و پس از تحقق بارش‌ها در بهمن ماه اعلام شده بود. وی با تأکید بر جلسه کمیته سازگاری با کم آبی استان تصریح کرد: رها‌سازی آب از سد زاینده‌رود با رعایت خط قرمز آب شرب به میزان ذخیره 120 میلیون متر مکعب آب در مخزن سد زاینده‌رود انجام خواهد شد.
کشاورزان خواستار اجرای کامل تفاهمنامه آذرماه هستند
در همین حال «حسین محمد رضایی» عضو هیأت مدیره نظام کشاورزی استان اصفهان هم در واکنش به رهاسازی آب برای اراضی شرق اصفهان به «ایران» گفت: در دو سال گذشته کشاورزان در شرق زاینده‌رود که به سمت تالاب گاوخونی است حتی یک قطره آب برای زمین‌هایشان نگرفته بودند.
وی افزود: این میزان آب تنها شاید بتواند 25 تا 30 درصد اراضی تشنه این منطقه را سیراب بکند ولی باز هم از هیچ بهتر است ولی واقعاً منصفانه نیست که باز هم بسیاری از کشاورزان از حداقل آب بی‌نصیب بمانند.
در این مدت به کشاورزان این منطقه که آبی برای کشت زمین‌هایشان داده نمی‌شد پول ناچیزی برای نکاشتن داده شد که علی‌الحساب بود و به هیچ عنوان جوابگوی دخل و خرج کشاورزان را نمی‌دهد.
محمد رضایی خاطرنشان کرد: انتظار ما از شخص استاندار این است که همه مفاد تفاهمنامه اجرایی شود.
تلاش برای ساماندهی مسیر زاینده‌رود برای رها‌سازی آب
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان نیز یکی از الزامات ویژه رهاسازی آب را ساماندهی مسیر‌ رودخانه مطرح کرد و گفت: پیش از آنکه درباره حجم آب رهاسازی و خط قرمز آب شرب تصمیم‌گیری شود باید خواسته اصلی کشاورزان یعنی ساماندهی مسیر برای رساندن آب به مزارع اجرا شود، یعنی اگر قرار باشد با در نظر گرفتن ۱۲۰ میلیون مترمکعب خط قرمز شرب، آب توزیع شود خواسته کشاورزان این بود که این حجم را در دریچه‌ها تحویل دهند یا اینکه ساماندهی بستر‌رودخانه عملیاتی شود.
مهرداد مرادمند  افزود: باید از قطره قطره آب در این حوضه بهینه استفاده شود و به همین دلیل یکی از الزامات این میزان رهاسازی و رساندن آب به سر مزارع ساماندهی مسیر است، اگر این موضوع رعایت نشود، ما را به بیراهه می‌برد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان شفاف‌سازی برداشت آب را زمانبر دانست و بیان کرد: در کنار پیگیری‌های شرکت آب و فاضلاب و آب منطقه‌ای برای تعیین سهم برداشت هر بخش، موضوعی که در کوتاه مدت باید مورد توجه قرار گیرد این است که  فرصت زمانی محدودی برای تصمیم‌گیری داریم و اگر شرکت آب منطقه‌ای روی ساماندهی زاینده‌رود کار کند، خیال حقابه داران از پرت مسیر راحت می‌شود و می‌توانیم سراغ زمان و حجم رهاسازی آب برویم.
مرادمند با اشاره به پیگیری‌های کشاورزان در شهرستان‌ها برای رهاسازی آب، افزود: اصلی‌ترین موضوع این است که این حجم قرار است به چه طریقی رها و بین حقابه داران توزیع شود.
احیای زاینده‌رود زمانبر است
معاون استاندار اصفهان نیز با بیان اینکه هیچ ابایی از بیان این موضوع نداریم که احیای زاینده‌رود، سریع به جواب نمی‌رسد، گفت: هنر ما این بوده که برای اجرای مصوباتی که در این زمینه وجود دارد، هماهنگی بین دستگاه‌های اجرایی ایجاد کردیم که هنوز در اندازه مطلوب نیست و باید بهبود یابد. امیدواریم با حضور کشاورزان و همه ذی‌نفعان، راهکارهای اجرایی مشخص و مصوب شود تا بتوانیم براساس آن پیش برویم. کشاورزان به استانداری اعلام کردند که فقط به ما بگویید چه زمانی آب در‌رودخانه جاری می‌شود. هنوز جواب این پرسش را نداریم و باید روی این موضوع کار کنیم.