ترک میدان طراحی شده


آفتاب یزد- می‌گل هشترودی:دوشنبه شب اتفاق جالبی در
صدا و سیما رخ داد. این رسانه بعد از مدت‌ها مجبور شد تریبون یکی از برنامه‌هایش را در اختیار دو اصلاح‌طلب قرار دهد تا به اتهاماتی
که علیه آنها وارد شده بود پاسخ دهند؛ اما مهمانان برنامه در واکنش به رفتار مجری برنامه و در اعتراض به آنچه بی‌عدالتی برنامه می‌خواندند، در میانه پخش زنده برنامه را ترک کردند.شروع ماجرا از این قرار بود که شبکه افق بعد از وارد کردن اتهاماتی به معاونت زنان ریاست جمهوری در زمان حسن روحانی، زمانی را به پاسخ معاونت وقت اختصاص داد. شهیندخت مولاوردی معاون زنان ریاست جمهوری و زهرا شجاعی مشاور امور زنان رئیس جمهور در دولت اصلاحات برای این منظور در برنامه جهان آرا حاضر شدند تا پاسخ کارشناسی که آن‌ها را متهم به تلاش برای به رسمیت شناختن روسپی‌گری کرده بود را بدهند؛ اما روند برنامه به گونه‌ای پیش رفت که مولاوردی و شجاعی ترجیح دادند برنامه را ترک کنند.امیرحسین ثابتی مجری برنامه جهان آرا ۴۵ دقیقه بعد از شروع برنامه اعلام کرد قرار است کارشناسانی که در برنامه قبلی اتهاماتی را به مولاوردی وارد کرده بودند به صورت تلفنی روی آنتن زنده بیاورد. این اقدام برنامه با اعتراض مهمانان همراه شد. استدلال شجاعی و مولاوردی این بود که در برنامه قبلی اجازه پاسخ زنده به آن‌ها داده نشده و متعاقبا انتظار می‌رود در این برنامه هم وقت مهمانان برای شنیدن پاسخ طرف مقابل گرفته نشود. اما اعتراض آن‌ها مثمر ثمر واقع نشد و فاطمه شجاعی کارشناس هفته قبل بار دیگر روی خط آورده شد و چند دقیقه صحبت کرد. میهمانان برنامه معتقد بودند که این کارشناس هفته پیش صحبت کرده و الان از وقت آنها استفاده می‌کند و اگر قرار است آنها دعوت شوند اما کارشناس تلفنی صحبت کند، چرا اصلا آنها دعوت شده‌اند؟ زهرا شجاعی این اقدام برنامه جهان آرا را مصداق تضییع حق‌الناس دانسته بود.
در این بین امیرحسین ثابتی مجری برنامه جهان آرای شبکه افق، مولاوردی و شجاعی را به عدم تحمل منتقد متهم کرد و خطاب به میهمانان گفت جریانی که شعارش گفتگوی تمدن‌هاست موفق نشده با مخالف خودش گفتگو کند.


این برنامه و نحوه برخورد مولاوردی و شجاعی واکنش‌های بسیاری را در پی داشت و حالا برخی خروج آن دو نفر از صحنه را اشتباهی بزرگ قلمداد میکنند. با این حال باید دید در چنین شرایطی، خروج از برنامه عاقلانه‌ترین رفتار بوده یا حضور و ادامه برنامه؟
>ماجرای یک دعوت
روز یکشنبه هفته گذشته برنامه جهان آرا به مناسبت روز زن گفتگویی میان دو کارشناس برگزار کرد و در آن از برگزاری یک نشست در زمان ریاست جمهوری حسن روحانی با محوریت «زنان روسپی» انتقاد کرد. کارشناس برنامه صداوسیما، دولت اصلاحات و معاونت زنان دولت حسن روحانی را به تلاش برای جا انداختن روسپیگری به عنوان یک شغل متهم کرد. این کارشناس مدعی شد دولت روحانی به دنبال این بوده که از بیت المال مسلمین استفاده کنند تا زنان تن‌فروش به رسمیت شناخته شوند و بتوانند خدمات جنسی بدهند.
پس از آن شهیندخت مولاوردی چنین اظهاراتی را کذب خواند و گفت اتهامات علیه این نشست تخصصی که به حمایت از روسپی‎گری تعبیر شده، کذب است. عنوان این نشست «نشست تخصصی سلامت زنان و رفتار‌های پرخطر با تاکید بر ایدز» بوده است. در این نشست خانم دکتر محرز یکی از کارشناسان حاضر بود، اما این‌ها عنوان نشست را هم تغییر دادند و مدعی شدند می‌خواستیم کارت سلامت به زنان روسپی بدهیم.پس از این ماجرا، دوشنبه شب خانم‌ها مولاوردی و شجاعی به برنامه جهان آرا دعوت شدند.
زهرا شجاعی رئیس مرکز امور مشارکت زنان دولت اصلاحات در این برنامه گفت:« شورای فرهنگ اجتماعی زنان، متولی سیاست‌گذاری در حوزه زنان است و قطعا باید عملکرد این شورا در برنامه جهان آرا مورد بررسی قرار می‌گرفت.لازم است کارشناسان جوان اگر می‌خواهند آتش به اختیار باشند، آداب نقد را هم بدانند.»
وی در ادامه گفت: «کارشناسان باید ماموریت هر یک از نهاد‌ها را بدانند و درک کنند چه کسی سیاست‌گذاری می‌کند، چه کسی برنامه‌ریزی و چه کسی اجرا نباید به بهانه نقد، واژه‌های دیگری جای عبارت «بهداشت جنسی» گذاشت.مسئله قضائی هم خواهد شد، چون قصد دارم از اتهام زنندگانی که در برنامه قبلی جهان آرا حضور داشتند شکایت کنم؛ آزادی بیان حد و حدودی دارد و اتهامی که زده شد، در فقه اسلامی مجازات دارد.»
شهیندخت مولاوردی معاون امور زنان و خانواده دولت روحانی هم گفت: «در هیچ کدام از نقدها، هیچ ردپایی از شورای فرهنگ اجتماعی زنان دیده نمی‌شود، شورایی اقماری که اعضایش معمولا ثابت هستند، ولی هیچ وقت گزارشی از عملکرد آن ارائه نمی‌شودبه خصوص بودجه‌هایی که معلوم نیست کجا هزینه می‌شود.به نظر من، آنچه در برنامه قبلی جهان آرا رخ داده، سیاه نمایی مطلق بود، همان اتهامی که همیشه به ما می‌زدند.»
>رفتار غیر حرفه‌ای در رسانه ملی
در خلال برنامه و پس از اظهارات زهرا شجاعی و شهیندخت مولاوردی، فاطمه شجاعی (کارشناسی که در برنامه قبل صحبت‌ها را مطرح کرده بود) پشت خط تلفنی برنامه آمد که اعتراض مولاوردی و شجاعی را در پی داشت. وقتی زهرا شجاعی از مجری پرسید چرا در برنامه قبلی که به ما تهمت زدید، ما را برای پاسخگویی دعوت نکردند روی خط؟ مجری پاسخ داد: فکر کردیم آن ساعت شب شما خواب باشید! زهرا شجاعی در ادامه گفت که ما نمی‌خواهیم وقتی که به ما اختصاص داده شده است را در اختیار دیگری بگذاریم، این کار حق الناس است. اما مجری با اصرار می‌گوید که ما وقت زیاد داریم و از مهمان تلفنی برنامه می‌خواهد که توضیحاتش را ارائه بدهد! در پی اظهارات مهمان تلفنی، زهرا شجاعی و شهیندخت مولاوردی به نشانه اعتراض، برنامه را ترک کردند. اما امیرحسین ثابتی مجری برنامه که نزدیک به جبهه پایداری است با لحنی خاص به مولاوردی می‌گوید:«شما در فضای مجازی «منتقدان» را بلاک می‌کنید اینجا هم استودیو را ترک می‌کنید،شما دیگر شعار گفت‌وگو ندهید!»
در پی این ماجرا تهیه‌کننده جهان‌آرا درباره اطلاع‌رسانی روند برنامه به مولاوردی و شجاعی توضیحاتی ارائه داد و در توئیتی نوشت:« به عنوان تهیه‌کننده برنامه جهان آرا قبل از شروع برنامه روال گفتگو را با خانم‌ها شجاعی و مولاوردی هماهنگ کردم و گفتم در فراخور بحث امکان گفتگوی تلفنی با کارشناسان را داریم. اعتراضی نکردند. اما پس از ارتباط تلفنی با منتقدان فرار را بر قرار ترجیح دادن.»
>توضیحات مهمان برنامه
البته مهمانان برنامه نظری غیر از این داشتند. شهیندخت مولاوردی در گفت‌وگو با ایلنا، در این باره گفت: «ما مطرح کرده بودیم که حاضر به مناظره نیستیم چرا که به ما اتهاماتی وارد شده و این وقت باید تماما در اختیار ما برای پاسخ به این اتهامات باشد و بتوانیم دفاعیات‌مان را ارائه کنیم. در ابتدا از من به تنهایی دعوت کردند تا حضور پیدا کنم من اعلام کردم که بیانیه مشترک ما سه نفره بوده و نامه‌ای هم که ما به دفتر رئیس سازمان ارسال کردیم با امضای
سه نفرمان است و در خواست کردیم تا هماهنگی برای حضور سه نفر
ما صورت گیرد که بهانه کردند که دکور برنامه جا ندارد. ما حدود 45 دقیقه قبل از شروع برنامه در شبکه افق بودیم و صحبت‌هایی داشتیم با سازندگان برنامه و روال برنامه را سوال کردیم که به چه نحوی است. حتی پرسیدیم که مهمان تلفنی هم دارند آن‌ها گفتند روال برنامه این است که بعضا مهمان‌هایی را به صورت تلفنی دعوت می‌کنیم ولی در ادامه صحبت‌شان اشاره نکردند که در این برنامه نیز چنین روالی را دارند.»مولاوردی تاکید کرد: «اگر در همان ابتدا و قبل از شروع برنامه به ما می‌گفتند که مهمان تلفنی هم داریم و این خانم قرار است بیاید ما قطعا وارد برنامه نمی‌شدیم شاید اگر مهمان دیگری هم بود و این‌ها مطرح می‌کردند ما می‌گفتیم حرفهای جدید دارند و می‌خواهند ارائه دهند اما چون این خانم را روی خط آوردند و ما احساس کردیم که کارشان غیر حرفه‌ای و بی‌اخلاقی محض است در این شرایط با آقای مجری وارد بحث شدیم و اعتراض کردیم و منتظر شدیم که تماس تلفنی را قطع کنند و چون این کار را نکرد و ادامه داد و وقت ما را تماما گرفت و بعد از آن نیزیک خانم دیگر را پشت خط آوردند و نصف بیشتر برنامه رفت و ما هم دیدیم که به زمان پایان برنامه نزدیک می‌شویم و زمانی برای ما باقی نمانده که اگر در اختیار ما قرار بگیرد بخواهیم پاسخ اتهامات واهی این افراد را بدهیم بنابراین در یک لحظه با خانم شجاعی هماهنگ کردیم و هر دو از جایمان بلند شدیم و برنامه را ترک کردیم.»
وی ادامه داد: «در حال حاضر نیز روی صفحه برنامه جهان‌آرا برنامه شب گذشته سانسور شده است و فقط زمانی که ما از برنامه خارج شدیم و صحبت‌های دو مهمان تلفنی منتشر شده است و حتی همین چند دقیقه صحبت‌های ما را هم تحمل نکردند اما دم از گفتگو و تحمل منتقد می‌زنند.»
>واکنش‌ها به ترک برنامه
این اتفاق واکنش‌های زیادی در شبکه‌های اجتماعی داشت؛ گروهی از کاربران شبکه‌های اجتماعی از این حرکت و بی‌اعتبار خواندن صدا و سیما تقدیر کردند و برخی هم نوشتند اصلاح‌طلبی واقعی یعنی خانم مولاوردی و شجاعی که در زمین طراحی شده شبکه افق بازی نکردند. با این حال همه مخاطبان همین نظر را نداشتند و افراد بسیاری هم بودند که ابراز ناامیدی کردند زیرا انتظار داشتند مهمانان بتوانند از فرصتی که بعد از سال‌ها به جریان فکری آن‌ها داده شده بیشترین استفاده را کنند و جانب‌داری صدا و سیما را به مخاطبان نشان بدهند و اتفاقا از چالش به وجود آمده، فرصت بسازند و به گونه‌ای صحبت کنند که مخاطبان متوجه شوند تریبون‌های عمومی کشور چگونه در دست عده‌ای خاص است.با این حال باید دید در چنین شرایطی عاقلانه‌ترین رفتار نسبت به برخورد صدا و سیما و مجری برنامه جهان آرا چه می‌توانست باشد؟
>چاره‌ای جز ترک برنامه نداشتند
فاطمه راکعی، دبیرکل جمعیت زنان مسلمان نواندیش و فعال سیاسی در این رابطه به آفتاب یزد گفت:« به نظر من خانم مولاوردی و شجاعی هیچ چاره‌ای نداشتند جز اینکه صحنه را ترک کنند. برای اینکه اگر نگوییم این برنامه مهندسی شده و از پیش طراحی شده بوده است، ولی برخوردی که در آن با مهمانان برنامه صورت گرفت کاملا غیر اخلاقی بود. چون اصلا نباید اجازه داده می‌شد که در این برنامه کارشناسان قبلی اتهاماتشان را دوباره مطرح کنند. این برنامه برای دفاع از تهمت‌هایی بوده که به خانم مولاوردی و شجاعی زده شده و این مهمانان حضور پیدا کرده بودند تا از عملکرد خودشان دفاع کنند و به اکاذیبی که نسبت به آن‌ها مطرح شده پاسخگو باشند.»
وی تصریح کرد:« کسانی که به این نحوه برخورد خانم مولاوردی و شجاعی ایراد می‌گیرند این را در نظر نمی‌گیرند که وقتی در برنامه‌ای مجددا اکاذیب قبلی مطرح می‌شود، به جای اینکه مهمانان وقت کافی داشته باشند تا با پاسخ‌های سنجیده و منطقی شبهات را برطرف سازند، مجبور هستند درگیر مجادله و بحث با افراد شوند و تا بخواهند به مواردی که با جهت‌گیری خاص مطرح می‌شود پاسخ بدهند، وقت برنامه تمام می‌شود و نمی‌توانند حرف هایشان را صریح، شفاف و روشن بیان کنند و از خودشان دفاع کنند در صورتی که آن برنامه دقیقا برای همین موضوع تخصیص داده شده بود. نهایتا من هم اگر به جای خانم مولاوردی و شجاعی بودم هیچ گریزی نداشتم جز اینکه برنامه را ترک کنم که لااقل بینندگان شاهد باشند رفتار درستی صورت نگرفته است. اگر خانم مولاوردی و شجاعی درگیر مجادله می‌شدند هیچ کاری انجام نداده بودند، حالا با ترک برنامه زنده لا اقل اعتراضشان را نشان داده اند.»
>من هم اگر بودم برنامه را ترک می‌کردم
محمد صادق جوادی حصار، فعال سیاسی نیز در این رابطه به آفتاب یزد گفت:« اگر مجری یا برگزار‌کننده برنامه از قبل به مهمانان اطلاع نداده بود که میخواهند این کارشناس را به برنامه دعوت کنند، دو مهمان حق اعتراض داشته و می‌توانند برنامه را ترک کنند.»
وی تصریح کرد:« اگر به مهمانان گفته شده بود و این برنامه حکم مناظره داشت ماجرا فرق می‌کرد. اما وقتی به آنها گفته نشده، وقت مربوط به مهمانان برنامه بوده است و نباید به شخص دیگری اختصاص پیدا می‌کرد. وقتی در برنامه قبل کارشناس‌ها یک طرفه صحبت کرده‌اند در این برنامه نیز باید وقت تمام و کمال در اختیار مهمانان قرار می‌گرفت تا از خودشان و اتهاماتی که به آنها زده شده دفاع کنند. اگر در برنامه قبلی فردی از این جناح حضور داشت که از اتهامات وارده دفاع کند، در این برنامه نیز این امکان وجود داشت تا کارشناسی از جناح دیگر روی خط بیاید و ادعاهای خود را مطرح کند. چون برنامه مناظره نبوده و یکطرفه باید صحبت می‌کردند، بنابراین مهمانان حق داشتند اگر خلاف آن اتفاق افتاد برنامه را ترک کنند و این موضوع از نظر حقوقی، حق آن‌ها است.»
این فعال سیاسی افزود:« از نظر اخلاقی ممکن است برخی بگویند که باید پاسخ مخالف داده شود، این موضوع به شرطی که شرایط تعادلی و مساوی وجود داشته باشد اشکالی ندارد. اما در برنامه جهان آرا شرایط مساوی نبود. بنابراین من هم اگر باشم برنامه را ترک می‌کنم به ویژه زمانی که مجری جانبدارانه عمل کند و بی‌طرف نباشد.»