امریکا از ابزار تحریم دست برنمی دارد

گروه سیاسی/ نشست اخیر علی باقری، رئیس هیأت دیپلماتیک ایران در مذاکرات وین با نمایندگان مجلس در شرایطی برگزار شد که به گفته سخنگوی کمیسیون امنیت، مجموعه شرایط و قرائن از مهیا شدن مقدمات برای دستیابی به توافق برد-برد حکایت می‌کند.
به گزارش ایرنا، محمود عباس‌زاده مشکینی به جلسه عصر سه‌شنبه کمیسیون امنیت با رئیس تیم مذاکره با اعضای 1+4 در وین اشاره کرد و گفت: «ایشان روند مذاکرات را مثبت ارزیابی کرد و به حسن نیت و جدیت جمهوری اسلامی ایران اشاره کرده و تأکید کرد تیم مذاکره کننده دولت سیزدهم تاکنون هیچ گفت‌وگوی مستقیمی با امریکایی‌ها نداشته‌اند.»
مشکینی با بیان اینکه با وجود مثبت و روبه جلو بودن روند مذاکرات، هنوز مسائل مهمی باقی مانده است که باید بر سر آن مذاکره و توافق شود، افزود: «البته حق جمهوری اسلامی ایران است که  تمام تحریم‌ها لغو شود ولی تا به امروز حریف، لغو بخشی از تحریم‌ها را پذیرفته است.»
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی این را هم مورد تأکید قرار داد: «مجموعه قرائن و شواهد و واقعیت‌ها از جمله برگه‌هایی که جمهوری اسلامی ایران در دست دارد، نشان می‌دهد شرایط برای یک توافق خوب و برد-برد آماده است به شرط اینکه غربی‌ها هم حسن نیت و جدیت داشته باشند.»


نیویورک تایمز: متن تفاهم آماده است
همزمان با ابراز خوشبینی سخنگوی کمیسیون امنیت مجلس نسبت به شرایط جاری جهت رسیدن به تفاهم احتمالی در وین، روزنامه امریکایی نیویورک تایمز نیز در گزارش اخیر خود به نوعی بر خبرهای مثبت از مذاکرات ایران و 1+4 صحه گذاشت و به نقل از یک مقام ارشد امریکایی خبر داد که متن تفاهم تقریباً آماده شده است و تنها تصمیم‌گیری پیرامون تفاهمات صورت گرفته، سرنوشت مذاکرات را مشخص خواهد کرد. به گفته این مقام دیپلماتیک، مذاکرات بر سر احیای توافق ۲۰۱۵ در مرحله آخر است و اینکه همه طرف‌ها باید به بازگشت به پایبندی کامل به این توافق متعهد شوند. به گفته او توافق جدید هم همانند توافق اصلی، برنامه موشکی ایران را محدود نخواهد کرد.
خبرهای مربوط به تحولات جاری پیرامون مذاکرات وین، اگر چه بر مثبت بودن فضا جهت رسیدن به توافق متمرکز است اما چنان که سخنگوی کمیسیون امنیت اشاره کرده، موضوع تحریم‌ها همچنان محل اختلاف است و اگر امریکا بپذیرد که همه تحریم‌های برجامی و غیر برجامی را رفع کند، گفت‌وگوها می‌تواند بخش مهمی از راه را در کوتاه مدت بپیماید. شاید اگر موضوع تحریم‌ها و روندی که امریکا در اجرای سیاست فشار علیه ایران طی کرد رخ نداده بود، برای نجات این توافق به تکرار روزها بحث و مجادله‌های طولانی نیازی نبود.
ضمانت، تنها شرط
کشورهای مذاکره کننده برجام در حالی بعد از خروج یکجانبه امریکا از برجام بار دیگر پشت میز مذاکره نشستند که با واقعیت عهدشکنی واشنگتن و تحریم‌های یکجانبه این کشور روبه‌رو بودند؛ واقعیتی که اینک غرب را در موضع طرف خواستار دستیابی زودتر به راه حل قرار داده است. موضوع اختلافی ایران و کشورهای 1+4 پیرامون تحریم‌ها به اقداماتی بازمی‌گردد که دولت امریکا پس از خروج یکجانبه از برجام علیه ایران در دستور کار قرار داد. «دونالد ترامپ»، رئیس جمهور پیشین امریکا پس از خروج از توافق با یک فرمان اجرایی همه تحریم‌های هسته‌ای را بازگرداند و علاوه بر آن، تحریم‌های جدیدی را به بهانه‌های دیگر فارغ از موضوع فعالیت هسته‌ای ایران در دستور کار قرار داد. امریکا از رهاورد این تحریم‌ها کوشید همه بخش‌های حیاتی اقتصادی ایران را وارد یک دوره رکود کند و ریسک ناشی از همکاری اقتصادی با کشورمان را بالا ببرد. در چنین شرایطی ایران در دور جدید مذاکرات برای احیای برجام با اعلام اینکه تنها رفع تحریم‌های برجام نمی‌تواند گره از کلاف پیچیده برجام باز کند به صراحت خواستار آن شد که واشنگتن برای بازگشت به عقب باید به رفع همه تحریم‌ها از جمله تحریم‌های فرابرجامی هم بیندیشد.
 از این رو در شرایط کنونی که رسانه‌های امریکایی از فضای مثبت برای رسیدن به توافق سخن به میان آورده‌اند، تنها در صورتی می‌توان نسبت به این نتیجه خوشبین بود و تحقق یک توافق مبتنی بر روند برد-برد را پیش‌بینی کرد که کشورهای طرف توافق به نقطه آغاز اجرای این توافق بازگردند که از جمله ثمرات روشن آن می‌تواند فروش آزادانه نفت، دسترسی و نقل و انتقال آزادانه درآمدهای ارزی و نفتی، عادی شدن روابط اقتصادی و کارگزاری بانکی، آزاد شدن و نقل و انتقال بی‌قید و شرط پول‌های بلوکه شده ایران و امکان سرمایه‌گذاری خارجی و تجارت آزادانه با همه کشورها باشد.
 امریکا و اصرار بر ابزار تحریم
این موضعگیری «باب منندز»، رئیس دموکرات کمیته روابط خارجی سنای امریکا که روز گذشته در جلسه کنگره از دولت «بایدن» خواسته که تحریم‌ علیه ایران و شرکت‌هایی را که با این کشور تعامل دارند، تشدید کند، نشان می‌دهد که چرا موضوع ضمانت بخشیدن به تفاهم احتمالی در وین در صدر اولویت‌های تهران قرار دارد. رئیس کمیته روابط خارجی سنای امریکا در سخنرانی خود از افزایش واردات نفت ایران از سوی چین ابراز نارضایتی کرد و گفت: «چین در حال خریداری نفت ایران است. پکن در سال گذشته، ۳۵۰ تا ۶۵۰ هزار بشکه نفت خام در روز از ایران خریداری کرده که معادل انتقال ۱۰ میلیارد دلار به ایران می‌شود که این در تناقض با تحریم‌های فعلی است.» او سپس با ابراز مخالفت با ادامه مذاکرات وین، از دولت «بایدن» خواست برای مقابله با برنامه هسته‌ای و موشکی و فعالیت‌های ایران در منطقه، سیاست‌ جدیدی را در پیش بگیرد و اجرای تحریم‌ها علیه ایران و شرکت‌هایی را که با این کشور تعامل دارند تشدید کند.
مخالف‌خوانی اسرائیلی‌ها
در حالی که به نظر می‌رسد موضع مذاکراتی ایران برآمده از وحدت نظر همه نهادهای اجرایی کشور است اما در واشنگتن نسبت به برجام موانع سیاسی پیچیده‌ای وجود دارد. موانعی که زیر سایه نقش‌آفرینی رسانه‌های بزرگ در هدایت افکار عمومی و لابی‌های صهیونیستی و تمایل شماری از قانونگذاران کنگره به ادامه سیاست تحریم می‌تواند هزینه‌های گزافی را به تفاهم وین تحمیل کند. خاصه آنکه مقام‌های رژیم صهیونیستی اخیراً و همزمان با قوت گرفتن خبرها مبنی بر توافق در مذاکرات جاری صراحتاً اعلام کرده‌اند که خود را پایبند به توافق احتمالی نمی‌دانند.
کمی بعد از چنین موضعی نیز «آنتونی بلینکن»، وزیر امور خارجه امریکا در گفت‌وگوی تلفنی روز گذشته خود با همتای صهیونیستی‌اش گفت که روابط دوجانبه واشنگتن و تل‌آویو در برابر ایران و روسیه مهم است. شاید از این رو لازم است مقام‌های امریکایی با در نظر گرفتن دشواری‌های داخلی خود راه‌حلی برای این موانع بیندیشند و یافتن چنین راه‌حل‌هایی جز از طریق تمرکز بر موضوع تضمین در مذاکرات وین امکانپذیر نیست.
در چنین شرایطی می‌توان گفت چنانچه بازگشت هیأت‌ها به وین، با پاسخ درستی به حقوق طبیعی و خواسته‌های برحق ایران باشد، می‌توان به تحقق توافقی قابل اتکا و پایدار امیدوار بود.