شما عامل مهاجرتيد؛ نه خارجي‌ها

آرمان ملي- حميد شجاعي: بسياري بر اين باورند که بهبود شرايط و اوضاع زماني اتفاق خواهد افتاد که در گام اول مشکلات و ضعف‌ها پذيرفته شود و در ادامه مسئولان امر در صدد اصلاح آنها برآيند و شرايط و امکانات به نحوي بهبود يابد که به وضع مطلوب برسد. اين در حالي است که اخيرا غلامعلي حداد عادل در مراسم قدرداني از استعدادهاي درخشان آنها را به نرفتن از ايران و ماندن در کشور ترغيب کرده و خواسته که نخبگان نقش دکتر حسابي را براي کشور ايفا کنند. البته اينکه حداد عادل به عنوان چهره‌اي که دامادي آمريکايي دارد از عدم مهاجرت صحبت مي‌کند و تناقض اين دو مساله به جاي خود اما پرسش اينجاست که اساسا چه امکاناتي براي نخبگان واستعدادهاي درخشان در کشور فراهم است که به‌خاطر آن بخواهند در کشور بمانند و با همين امکانات به فعاليت خود ادامه دهند. به نظر مي‌رسد برخي مسئولان ابتدا بايد نگاهي به وضعيت امکاناتي و محدوديت‌هاي عارض بيندازند و سپس در خصوص رفتن يا نرفتن و ايفاي نقش دکتر حسابي در جامعه اظهار نظر کنند. هر چند که دکتر حسابي نيز براي تحصيلات خارج از ايران را مناسب‌تر ديد و پس از پايان به ايران بازگشت.
بهبود شرايط و امکانات
نگاهي به شرايط جامعه در حوزه‌هاي مختلف و نوع نگاه مردم به اوضاع نشان مي‌دهد که وضعيت از چه قراري است و بايد در چه چارچوب و شرايطي با مردم سخن گفت. امروز مردم به‌واسطه تحريم و عملکرد نه چندان موفق مسئولان امر در شرايط بغرنج اقتصادي به سر مي‌برند و از آنجايي هم که با رصد مسائل و تغييرات در جامعه به افق پيش‌رو نيز با ديده ترديد مي‌نگرند چندان آينده مشخص و روشني براي خود نمي‌بينند. اين در حالي است که حوزه‌‌هايي مثل فضاي مجازي، برخي آزادي‌هاي اجتماعي، چالش‌هاي بوروکراسي اداري، اشتغال و موانع کسب و کار و... از مسائلي است که امروزه باعث شده مردم و به ويژه نخبگان با مشکلات عديده‌اي روبه‌رو باشند و بسياري از آنها به شرط فراهم بودن شرايط مالي و اقتصادي؛ مهاجرت را يکي از گزينه‌هاي خود قرار دهند. جالب توجه اينکه همواره از زبان مسئولان شنيده مي‌شود که بايد به نخبگان بها داد و از آنها در مدارج مختلف استفاده کرد و مهم‌تر از همه اينکه از موج مهاجرت نخبگان جلوگيري نمود. اما با اين حال نگاهي کوتاه و گذرا به امکانات و موانع پيش روي دانشجويان و نخبگان به وضوح نشان مي‌دهد که چرا رفتن از ايران يکي از گزينه‌هاي مدنظر نسل جوان و نخبه کشور است. بوروکراسي پيچيده و در هم تنيده، موانع ايجاد کسب و کار و عدم حمايت از پروژه‌هاي تحقيقاتي نخبگان از دلايلي است که موجبات دلسردي اين قشر از جامعه را فراهم مي‌آورد که بخواهند آينده خود را در جاي ديگري دنبال کنند. چنانکه طبق اطلاعات منتشر شده در سالنامه مهاجرتي ايران در سال 1400، تعداد دانشجويان ايراني خارج از کشور بين سال‌هاي 2000 تا 2018 حدود 3. 2 برابر افزايش يافته است. لذا شايد به جرات بتوان گفت که براي نخبگان و دانشجويان برتر کشور تنها کارمهمي که صورت مي‌گيرد يک مراسم و تقدير و تشکر است اما اصل موضوع که پشتيباني و حمايت از کار و فعاليت آنها باشد مغفول مي‌ماند. در نتيجه اين پرسش پيش مي‌آيد که اساسا چه خدماتي ارائه مي‌دهيم که انتظار داريم جوانان و نخبگان قيد رفتن را بزنند و با همين امکانات و شرايط در کشور بمانند. قدر مسلم با ايجاد محدوديت در حوزه‌هاي مختلف نمي‌توان انتظار داشت که جامعه همين‌طور در اين شرايط بماند و نارضايتي خود را بروز ندهد. در حالي که تغييرات در حوز‌‌هاي مختلف در دنيا به سرعت در حال انجام است و هر از چندي شاهد پديده‌ها و پديدارهاي گوناگون هستيم و پلتفرم‌هاي جديدي وارد بازار مي‌شوند عده‌اي در داخل به دنبال طرحي براي صيانت از فضاي مجازي هستند که مبادا فضاي مجازي نگاه جوانان و نخبگان را از کشور بازگرداند و آنها را هوايي کند. حال اينکه فضاي مجازي جداي از ساير کارکردهاي خود که ارتباطات و اطلاع‌رساني را عهده‌دار شده و خود را به رسانه‌‌هاي رسمي تحميل کرده بازتاب دهنده عملکردها است. بار منفي فضاي مجازي در جاي خود محفوظ اما همه چيز را هم نمي‌توان به بار منفي آن مرتبط کرد. لذا به جاي تخريب و ايراد گرفتن از فضاي مجازي بهتر است شرايط و امکانات را به نحو شايسته و بايسته درست کنيم تا اگر هم فضاي مجازي جوانان را به خارج ترغيب کرد؛ جوانان و نخبگان اين نکته را در ياد داشته باشند که همه امکانات و شرايط براي پيشرفت و کار در داخل فراهم است و نيازي به خارج رفتن نيست. قدر مسلم اگر شرايط و موقعيت مناسب و متناسب با ظرفيت‌ها فراهم باشد هيچ‌کس براي يافتن چيزي بيشتر يا بهتر جلاي وطن نخواهد کرد.
نقش دکتر حسابي را ايفا کنيد


يک فعال سياسي اصولگرا در مراسم تقدير از تلاش‌هاي علمي دانش‌آموزان مدارس استعدادهاي درخشان، برگزيده در سطح ملي و جهاني و فعاليت‌هاي پژوهش محور خطاب به نخبگان اظهار کرد: همه شما در معرض خطر وسوسه دشمن هستيد و با استعدادي که داريد به شما خواهند گفت براي چه مي‌خواهيد در کشورتان بمانيد؟ غلامعلي حداد عادل گفت: به شما خواهند گفت کشور شما گرفتاري دارد، پارتي بازي دارد و کسي قدر شما را نمي‌داند، خواهند گفت کشور شما عقب مانده است و ما همه چيز فراهم، بياييد آمريکا و اروپا، رشد و پرورش پيدا مي‌کنيد. فضاي مجازي هم متمرکز شده که نسل جوان ايران را از اين کشور و انقلاب بدزدد و شماها بايد تصميم بگيريد و اين لحظه تاريخي براي زندگي شما است. وي با بيان اينکه نمي‌گويم کشور ما به اوج ترقي رسيده است، بيان کرد: اين کشور ما است و بايد خودمان بسازيم. اگر برويم جايي که مشکل نداريم، پس چه کسي ايران را بسازد و مسائل را حل کند؟. رئيس فرهنگستان زبان و ادب فارسي با يادآوري تلاش‌هاي دکتر حسابي در حوزه و رشته‌ي فيزيک ادامه داد: شما بايد براي آينده کشور، همين نقش دکتر حسابي را ايفا کنيد. براي کشور کار کنيد و اگر کسي بگويد چون در کشور مشکل است به کشوري ديگر مثل آمريکا مي‌روم، اين امر مثل اين است که کليد اتاق را در خانه گم کنيم و در خيابان زير نور چراغ برق دنبال کليد بگرديم؛ چراکه خيابان روشن و اتاق تاريک است. وقتي در خيابان کليد را گم نکردي، آن تاريکي اتاق شما را به نتيجه مي‌رساند. گم گشته شما داخل کشور است و قدر اين را بدانيد.