تبعات برنج 90هزار تومانی

تکلیف ارز ۴۲۰۰ تومانی و مذاکرات هسته‌ای اگر روشن نشود، برداشته شدنِ یک سویه تمامی تحریم‌های نفتی و بانکی نیز
هیچ کمکی به اقتصادی که دچار «رکود تورمی» است نخواهد کرد!
آفتاب یزد - رضا بردستانی: وقتی در آبان ۱۴۰۰ نوشتیم: «نباید خود را به غفلت زد، اقتصادی که وابسته به نفت است و زیر فشار سنگین تحریم، اگر قرار باشد همه‌ی کالاها و خدمات را با همان ارز رایج بازار که همچنان حوالی ۲۷ هزار تومان پرسه می‌زند تهیه و تامین کرد آن وقت پرایدِ ۵۰۰میلیون تومانی و برنج 9۰هزارتومانی و دلار ۸۰هزارتومانی؛ دمِ دست‌ترین رخدادهایی است که می‌توان به چشم دید.»، این طرف و آن طرف تیتر زدند: «پیش‌بینی ترسناک از نرخ احتمالی دلار و پراید ۵۰۰ میلیونی!» یعنی در همان یادداشت، همه به اصطلاح زوم کردند روی پراید ۵۰۰میلیونی و دلار ۸۰ هزارتومانی، ولی هیچ کس به برنج 90 هزارتومانی، حتی فکر هم نکرد.
> از آبان تا بهمن؛ دو و نیم برابر شدن قیمت برنج


دروغ نبود!
برخی رسانه‌ها در مواجهه با آن تحلیل، همان تحلیلی که خودمان هم معترفیم در آن یادداشت، به اصطلاح غلوّ کردیم یعنی روغن پیاز ماجرا را اندکی داغ کردیم که دولت در مواجهه با مسئله‌ای به نام حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی، بی‌گدار به آب نزند مسئله‌ای که هنوز، سر روی بالش نگذاشته و نه مجلس حرف آخر را می‌زند نه دولت؛ با این عنوان که: «پراید ۵۰۰ میلیونی و دلار ۸۰ هزار تومانی دروغ است» نوشتند: «بررسی‌های کارشناسی اقتصاددانان مستقل نشان می‌دهد که ادعای رسانه‌های سیاسی درباره پراید ۵۰۰ میلیون تومانی و دلار ۸۰ هزار تومانی واقعیت ندارد و شواهد فنی چنین ادعایی را تایید نمی‌کند. اگرچه تعلل دولت رئیسی در حذف دلار ۴۲۰۰ تومانی باعث شده است تا نرخ ارز میل به بالا رفتن و نوسانات بی‌پایان ۴ سال اخیر را حفظ کند، اما بانک مرکزی با آزمون و خطا در حال کنترل رشد نقدینگی است و این مساله را از دولت آغاز کرده است که در صورت تسری به نظام بانکی به نتیجه مطلوب خواهد رسید. اینکه چرا دلار به ۸۰ هزار تومان نمی‌رسد معنای روشنی دارد. اگر قیمت دلار فعلی را هم دقیق فرض کنیم و بپذیریم که نرخ ۲۳ هزار تومان برای دلار اصلی بازار عددی منطقی است، برای رسیدن قیمت دلار به ۸۰ هزار تومان باید نقدینگی به ۱۴۰۰۰ هزار میلیارد تومان برسد که با نرخ رشد سالانه ۱۱۰۰ هزار میلیارد تومان کنونی، به بیش از ۹ سال زمان نیاز دارد و به دولت پانزدهم منتقل می‌شود. بنابراین، رسیدن قیمت دلار به ۸۰ هزار تومان در ۸ سال آینده شدنی نیست و پراید هم که دیگر تولید نمی‌شود و بحث کردن بر سر قیمت آن بی‌معنی است.» این رسانه‌ها البته آن هشدار را نوعی شانتاژ معنا کردند و محقق شدنِ دلار ۸۰ هزارتومانی و پراید ۵۰۰ میلیون تومانی را دروغ دانستند اما حرفی از برنج و قیمت احتمالی آن به میان نیاوردند!
این در حالی است که وقتی از دلار ۸۰ هزار تومانی نوشتیم، دلار ۲۷ هزار و چند صد تومان بود و روزی که از پراید ۵۰۰ میلیون تومانی نوشتیم، پراید هنوز از مرز ۱۵۰ میلیون تومان عبور نکرده بود و روزی که از برنج 90 هزارتومانی نوشتیم، برنج حوالی ۴۰ هزار تومان بود اما قبول داریم آن عدد و رقم‌ها بیشتر از آن که جنبه‌ی تحلیلی و پیش بینی داشته باشد جنبه هشداری داشت یعنی دادن شوک به جامعه برای پرداختن به موضوعی که اگر محقق شود لابد چهارستونِ معیشت تمامی اقشار
- اعم از دارا و ندار - خواهد لرزید!
> نرخ واقعی دلار چند است؛ ۲۰ و چند هزارتومان؟!
همشهری در مطلبی با عنوان: «تویوتا کرولای ۲۰۲۲ با دنا هم قیمت شد!» می‌نویسد: «تویوتا کرولای ۲۰۲۲ ژاپنی هر رنگی که دوست دارید، تحویل فوری، با دنا پلاس خشک از سعادت آباد هم قیمت شده است. لازم به ذکر است ایران خودرو و سایپا هم زیان‌ده هستند!» از همین مطلب می‌توان به این نتیجه رسید که نرخ واقعی دلار نه ۲۴ و ۲۷ و ۳۰ بلکه نرخ واقعی دلار - البته در بازار خودرو - چیزی حدود ۶۰ تا ۸۵ هزار تومان است چرا؟! به این دلیل که وقتی قیمت‌های جهانی با قیمت‌های روز همان خودروها در ایران مقایسه می‌شود آنوقت نه به دلار ۳۰ هزار تومانی که به دلارِ ۶۰ تا ۸۵ هزارتومانی خواهیم رسید.
یکی از کارشناسان بازار خودرو می‌گوید: «دولت می‌تواند با آزادسازی واردات خودرو نه تنها بازار خودرو را به آرامش برساند و صنعت خودروسازی را به مسیر توسعه و پیشرفت هدایت کند که می‌تواند دست سایپا و ایران خودرو را برای همیشه از خزانه کوتاه کند در این میانه سالانه چندصدمیلیون دلار درآمد ارزی نیز نصیب دولت خواهد شد که هزینه کردِ آن در زیرساخت‌های جاده‌ای بهترین پیشنهاد است.»
این فعال بازار خودرو معتقد است: «این که می‌گویند دلار ۲۷ یا ۳۰ هزارتومان است را باور نکنید نرخ دلار را اگر می‌خواهید به صورت واقعی محاسبه کنید کافی است یک دستگاه اتومبیل مدل ۲۰۲۲ را در داخل و خارج کشور مقایسه کنید تا متوجه شوید دلار ۲۰ و چند هزار تومان است یا ۶۰ و چند تا ۸۰ و چند هزار تومان.»
این کارشناس اقتصادی که نخواست نامش فاش شود می‌گوید: «این که دولت‌ها با نرخ ارز بازی می‌کنند هنر نیست زیر فاصله‌ی نرخ واقعی و غیر واقعی ارز یعنی عددی بین ۴۰ تا ۶۰ هزارتومان را می‌توان در کف بازار دید که نه نرخ برنج که نرخ آدامس و چیپس هم می‌گوید نرخ دلارِ واقعی چند است.»
و در نهایت تاکید می‌کند: «دولت‌ها همواره با دخالت بی‌دلیل در پایین نگه داشتن نرخ ارز، سکه، برخی اقلام مصرفی و حتی خدماتی هم به خودشان ظلم می‌کنند هم به مردم زیرا، کنترل دستوری برخی نرخ‌ها در بازه‌های زمانیِ پیش بینی نشده به قدری سخت می‌شود که دولت ترجیح می‌دهد مسئله به آشوب خیابانی تبدیل شود اما کوتاه نیاید.»
وی برای این ادعای خود نرخ بنزین و دیگر حامل‌های انرژی را مثال می‌زند و می‌گوید: «دولت احمدی نژاد با مسئله‌ای به نام «یارانه» تمامی دولت‌های پس از خود را «گروگان» گرفت یعنی ذهنیتی ایجاد کرد که این یارانه اگر قطع شود به منزله‌ی چپاول حق مردم است در حالی که اگر همین امروز هم خواسته باشند همان یارانه‌ی موسوم به احمدی نژادی را به صورت واقعی بپردازند قطعا سهم هر ایرانی بین ۸۰۰ تا
یک میلیون ۲۰۰ هزار تومان خواهد بود اما هم دولت
هم مجلس از آن جایی که از تبعات اجتماعی
این تصمیم بزرگ هراس دارند تن به هر ذلتی می‌دهند تا آن یارانه حذف نشود در مقابل مردم نیز تن به هر گرانی غیرمنطقی می‌دهند تا این ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومان به قوت خود باقی بماند. »
وی در پایان تاکید می‌کند: «ثابت نگه داشتن بی‌دلیل نرخ بنزین، دیگر حامل‌های انرژی، ارز، سکه و برخی از اقلام خوراکی، خدماتی و غیره مملکت را به لبه‌ی پرتگاه ورشکستگی اقتصادی هُل می‌دهد اما یا کسی متوجه نیست یا هست و برایش مهم نیست یا اگر برایش مهم است چاره‌ای جز طی همین راه پیش رو ندارد!»
> نرخ دلار را صرافی‌ها تعیین می‌کنند یا دلالان؟!
بر اساس آن چه برخی کارشناسان اقتصادی و فعالان باتجربه بازار می‌گویند این که روی تابلو صرافی‌ها دلار فلان هزار تومان باشد اما نرخ خانه در تهران و گران‌ترین جاهای واشنگتن و نیویورک همخوانی نداشته باشد، این که صرافی‌ها دلار را مثلا حوالی بیست و چند هزارتومان عرضه کنند اما قیمت برخی خودروهای مونتاژی و به اصطلاح داخلی از برخی خودروهای کم سوخت و بسیار باکیفیت خارجی، گران‌تر باشد آنگاه می‌توان به درستی نرخ دلار را در بستر زندگی روزانه‌ی مردم ایران محاسبه کرد. بر اساس آنچه این روزها در بازارهای جهانی مشاهده می‌کنیم، بازار نفت و گاز و انرژی نه تنها پررونق شده که مشتری‌های دست به نقدی هم دارد اما گرفتار شدن در باتلاق مذاکرات هسته‌ای در کنار بلاتکلیفی دولت و مجلس در اخذ بسیاری از تصمیمات، ایران را از میلیاردها دلار درآمدهای ارزی در همین شرایط تحریمی نیز محروم کرده است.
> عرض و طول میز کاخ کرملین مهم‌تر است
یا کوچک شدن سفره‌ی مردم؟!
این روزها که برخی زیر فشار سنگین گرانی‌ها و تورم، نای ایستادن ندارند، همچنان بازار متر و سانتی متر میز گفت و گوی رئیسی و پوتین داغ داغ است گویی؛ این مسئله مهم‌ترین مسئله قرن است، در این میان برخی به اصطلاح حامیان و انقلابیونی که از پاپ کاتولیک‌تر شده‌اند نیز بر این آتش بنزین می‌ریزند و در رسانه‌های خود و تریبون‌هایی که در اختیار دارند جز این که مردم را ناامید و عصبانی کنند هنری دیگر برای بروز ندارند در حالی که رسیدن نرخ برنج به 90 هزار تومان آن چنان بلایی بر سر قشر ضعیف جامعه آورده که اگر چاره‌ای اندیشیده نشود باید منتظر تنش‌هایی غیر قابل کنترل‌تر از همیشه بود.