روزنامه آرمان ملی
1400/11/18
شفافیت مالی موسسه‌های خیریه
نبی‌اله عشقی ثانی تحلیلگر مسائل اجتماعی اکنون دیرزمانی است که موسسه خیریه یا سازمان مردم‌نهاد که به اختصار آن را سمن می‌گویند در جامعه جای خود را باز و خیلی توسعه پیدا کرده است، اگرچه خیریه‌ها در ایران سابقه‌ای حدود صد ساله دارند. موسسه خیریه یک تشکیلات غیردولتی است که در کشور ما با مجوز دولت تشکیل میشود، برخی آمارها تعداد خیریه‌های رسمی را بیش از 20هزار می‌دانند، خیریه یک نهاد مدنی است یعنی خصوصی نیست غیرانتفاعی است به این معنی که موسسین و اعضای هیات‌مدیره آن نباید از آن انتفاعی ببرند. غیرسیاسی است پس یک موسسه خیریه مجاز به انجام فعالیت سیاسی و تبلیغ انتخاباتی برای هیچ کاندیدایی نیست. در دنیای امروز تعداد موسسه‌های خیریه هر کشور را نشانه توسعه‌یافتگی دانسته وآن را از مهم‌ترین سرمایه‌های اجتماعی می‌دانند، در برخی از کشورها تشکیل موسسه‌های مردم‌نهاد خیلی راحت است والزامی در گرفتن مجوز فعالیت وثبت آن وجود ندارد. اما در ایران هر موسسه‌ای که بخواهد به‌طور قانونی و رسمی فعالیت کند، باید مجوز لازم را کسب کند و صلاحیت موسسین آن به تایید مراجع ذیصلاح برسد وهر دو سال یک باراین فرایند باید تکرار شود که از جمله دشواری‌های تاسیس خیریه در کشور است. در کشور سه دستگاه بهزیستی، وزارت کشور و نیروی انتظامی هریک به استناد قانون، مصوبه دولت یا بخشنامه‌ای خود را متولی این حوزه می‌دانند و ضوابطی برای این تولی‌گری تعیین کرده‌اند که چندان هم با یکدیگر تفاوتی ندارند. این وضعیت در همه دولت‌ها به همین شکل مطرح بوده وهیچ دولتی هم اقدام موثری برای سازمان دادن این موضوع بعمل نیاورده است، در مجالس مختلف هم موضوع ضرورت هماهنگی و سازماندهی وتعیین متولی واحد برای خیریه‌ها مطرح شده ولیکن منجر به نتیجه‌ای نشده است. ویژگی مشترک همه این موسسه‌ها در داشتن اساسنامه، هیات امنا، هیات‌مدیره، بازرس و مدیرعامل است. موسسه‌های خیریه بستگی به نوع مجوز فعالیت‌شان ممکن است در سطح یک شهرستان یا استان یا در سطح ملی فعالیت کنند وفاقد یک استاندارد خدمت‌رسانی هستند، حجم وکیفیت خدمات آنان بستگی به میزان جذب منابع مالی آنها دارد. خیریه‌ها اگرچه از اصطلاحاتی مثل حمایت، تحت پوشش، خودکفایی، توانمندسازی استفاده می‌کنند اما این به معنی وجود یک استاندارد واحد و همگانی نیست. البته خدمات خیریه‌ها برای مردم فرودست جامعه بسیار تعیین‌کننده و راهگشاست و تاثیر تعیین‌کننده‌ای برای حمایت از فقرا و دادن امید به زندگی و بعضا توانمندسازی نیازمندان دارد. خیریه‌ها فاقد بودجه دولتی هستند، منابع مالی خیریه‌ها از محل کمک‌های نیکوکاران، خیرین، مشارکت مردمی، جمع‌آوری صدقات، نذورات وکفارات تامین میشود، این موسسه‌ها موظف هستند منابع حاصله را فقط برای حمایت از جامعه هدف و موضوع فعالیت مذکور در اساسنامه خود هزینه کنند. سازمان امور مالیاتی بر فعالیت‌های مالی این موسسه‌ها نظارت می‌کند. در بخشنامه سازمان امور مالیاتی شرط برخورداری خیریه‌ها از معافیت مالیاتی را داشتن واژه خیریه در نام موسسه، غیرانتفاعی بودن وعدم برخورداری هیات‌مدیره از درآمدهای موسسه، همچنین دادن اظهارنامه مالیاتی وتایید هزینه‌ها توسط ناظر منصوب شده می‌داند. ضمن آنکه خیریه‌ها موظف هستند هر سه ماه یک مرتبه اسناد مالی خود را به تایید ناظر برسانند. ملاحظه میشود که عملکرد خیریه‌ها توسط هیات امنا، هیات‌مدیره، بازرسان، ماموران دولت، ناظرین سازمان امور مالیاتی تحت نظارت وکنترل مالی هستند و به لحاظ شفافیت عملکرد مالی در بالاترین سطح نظارتی فعالیت می‌کنند.
سایر اخبار این روزنامه
قتل‌هاي ناموسي؛ - زنان همچنان قرباني
«تحمل جامعه» كم و «خشونت» زیاد شده است
مشاوره براي ايرانيان خارج از كشور با كدام رويكرد؟
برجام؛ ايران دنبال توافق دائم- اروپا ميانجي تازه
تهران و واشنگتن تصميم بر توافق دارند
حقــوق كارگـران چالش ديگر دولت رئيسي
«باهم بودن» و «هم افزايي» مساله اصلي امروز ماست
قرنطينه خانگي، اُميكرون را زمينگير مي‌كند
معلمان را در‌یابید
شفافیت مالی موسسه‌های خیریه
منطقه وآرایش‌های جدید نظامی
اراده طرفین برای مصالحه
زنانی که در خانه محاکمه و کشته می‌شوند
نرم تورم از ترکیه تا آمریکا
