امداد هوایی بودجه ندارد
فاطمه عسگری‌نیا| بعد از زلزله بم بود که کمبود ناوگان امدادهوایی جمعیت هلال‌احمر کشور، بیش از هر زمان دیگری به چشم آمد. آن سال هلال‌احمر تنها 5 فروند بالگرد امدادی در اختیار داشت. تاکید بر ضرورت تقویت ناوگان امدادهوایی جمعیت هلال‌احمر باعث شد تا امروز 19 فروند دیگر به بالگردهای جمعیت هلال‌احمر افزوده شود. با افزایش تعداد بالگردهای امدادی درست است هم به کیفیت، هم به کمیت ماموریتهای امدادی جمعیت افزوده شد اما محرومیت ناوگان امدادی هوایی از ردیف بودجه اعتبارات خاص و ویژه باعث شد تا همواره نگهداری این ناوگان با دغدغه‌های بسیاری همراه باشد.
امروز 5 فروند از این ناوگان به علت مشکلات سخت‌افزاری از چرخه خدمات امدادی خارج شده و امکان بهره‌مندی از آنها در حوادث نیست. تحریمها و نوسانات قیمت ارز هم در کنار محرومیت اعتباری به این دغدغه‌ها دامن زده است و باعث شده تا نه‌تنها توسعه این ناوگان دیگر ممکن نباشد بلکه تعمیرونگهداری ناوگان نیز به‌راحتی میسر نباشد. سال‌های سال است موضوع ضرورت تخصیص ردیف اعتباری ویژه به ناوگان امدادهوایی هلال‌احمر مورد تاکید روسا و کارشناسان این جمعیت در نشست مشترک با دولتمردان و نمایندگان مجلس شورای اسلامی قرار می‌گیرد اما هرسال به سال بعد موکول می‌شود و این تاخیر خسارات زیادی به سرمایه ارزشمند ناوگان امدادهوایی جمعیت هلال‌احمر به‌عنوان تنها جمعیت ملی برخوردار از این امکان در دنیا می‌زند.
جمعیت هلال‌احمر ایران تنها جمعیت ملی در دنیاست که ناوگان امدادهوایی مستقل دارد. همین مسأله باعث شده است تا هنگام بروز حوادث و بلایای طبیعی و بهره‌گیری از امکانات این ناوگان، هم سرعت امدادرسانی به حادثه‌دیدگان زیاد شود هم کیفیت کار امدادگران بیشتر. بالگردهایی که همین 6 ماهه گذشته در کلکسیون حوادث و بلایای طبیعی که در گوشه‌وکنار کشور رخ داد کارنامه درخشانی از خود به جای گذاشتند. فرقی نمی‌کند سیل است یا زلزله، بارش برف‌وبوران راه‌های روستایی را بسته است یا دسترسی به مناطق صعب‌العبور کوهستانی از راه‌های زمینی ممکن نیست، کافی است زنگ امداد جمعیت هلال‌احمر در ناوگان امدادهوایی جمعیت هلال‌احمر به صدا درآید. آن‌وقت است که بالگردهای امدادی از آسمان به یاری حادثه‌دیدگان می‌روند.
ناوگانی که نقش بسزایی در نجات جان انسان‌ها و سرعت کمک‌رسانی به مناطق حادثه‌دیده را دارند حالا سال‌هاست چشم‌به‌راه تعریف ردیف بودجه‌ای ثابت‌وپایدار برای حفظ داشته‌هایش است. قانونی که می‌تواند طایفه 24 فروندی میل‌وبل، بالگردهای تیم ناوگان امدادهوایی هلال‌احمر را بار دیگر صحیح‌وسالم کنار هم جمع کند چراکه بنابراعلام مرکز امدادهوایی جمعیت هلال‌احمر از 24 فروند بالگرد جمعیت هلال‌احمر 5 فروند زمینگیرند. تحریمها و عدم تامین اعتبارات لازم برای اورهال کردن این بالگردها بازگشت آنها به چرخه امدادونجات را سخت کرده است.
مهدی ولی‌پور، رئیس سازمان امدادونجات جمعیت هلال‌احمر در گفت‌وگو با «شهروند» با بیان اینکه جمعیت هلال‌احمر برای تکالیفی که براساس قانون مدیریت بحران کشور و قانون اساسنامه جمعیت هلال‌احمر در پاسخ بر حوادث‌وسوانح برعهده دارد توسعه شبکه امدادونجات، استفاده از تجهیزات، امکانات‌ولجستیک مناسب برای ارایه خدمات‌وآموزش تخصصی‌وعمومی برای تامین نیروهای ماهر و متخصص موردنیاز را در دستور کار خود قرار داده است: «یکی از مهم‌ترین بخش‌های موردتوجه ما در حوزه لجستیک، ناوگان امدادهوایی جمعیت هلال‌احمر است که هم در تسریع عملیات امدادونجات موثر است هم در تسریع انتقال مصدومان ناشی از حوادث‌وسوانح، اعزام نیروهای امدادی به مناطق آسیب‌دیده، انتقال اقلام امدادی به نقاط آسیب‌دیده در سوانح‌وحوادث و در برخی مواقع جست‌جو و ارزیابی مناطق آسیب‌دیده از حوادث و سوانح نقش بسزایی دارد.»
اعتباری دیده نشد
او به تجربه تلخ امدادونجات در زلزله بم اشاره می‌کند و معتقد است کمبود ناوگان امدادهوایی در این حادثه سرعت امدادرسانی ما در منطقه را به‌شدت کاهش داد: «آن زمان جمعیت 5 بالگرد داشت و نیاز به امدادرسانی هوایی آنقدر زیاد بود که بعدها به‌عنوان یکی از چالش‌های اساسی حوزه امدادونجات در حوادث بزرگ مطرح که در نهایت منجر به تقویت این ناوگان شد.»
ناوگان امدادهوایی در دهه‌های 80 و 90 تقویت شد اما حفظ‌ونگهداری این ناوگان مورد غفلت کسانی شد که طی این سال‌ها دستی بر آتش بودجه کشور داشتند: «حفظ‌ونگهداری ناوگان امدادهوایی جمعیت هلال‌احمر به نرخ امروز سالانه نیازمند اعتباری معادل 200 میلیاردتومان است این در حالی است که ما هیچ ردیف بودجه‌ای خاصی برای این کار نداریم. همین فقدان باعث شده تا ناوگان امدادهوایی ما در طول این سال‌ها مستهلک و تعدادی از بالگردها هم از رده خارج شوند.»
ولی‌پور با بیان اینکه جمعیت هلال‌احمر ایران تنها جمعیت ملی بهره‌مند از ناوگان امدادهوایی مستقل در زمان بحران است، می‌گوید: «اگر ردیف اعتباری ویژه‌ای برای این ناوگان تعریف شود و ما بتوانیم نسبت به اورهال کردن ناوگان امدادونجات اقدام کنیم علاوه بر اینکه امکان افزایش سرعت امدادرسانی‌ها در حوادث بیشتر می‌شود و کیفیت خدمات امدادی هم به‌طور چشمگیری افزایش می‌یابد ما می‌توانیم نسبت به توسعه این ناوگان با فناوری‌های روز دنیا و به‌کارگیری پهبادها در عملیات‌های امدادونجات نیز اقدام کنیم.»
هر پرواز بین 100 تا 300 میلیون تومان هزینه دارد
رئیس سازمان امدادونجات جمعیت هلال‌احمر در ادامه با تاکید بر نقش امدادهوایی در ماموریتهای امدادی بر این نکته یادآور می‌شود هریک از امکانات و تجهیزات ناوگان زمینی، امدادهوایی و نیروهای عمل‌کننده مانند یک زنجیره در کنار هم فعالیت دارند و نبود هریک از این موارد، روند امدادرسانی را با خلل همراه می‌کند: «در طول دو سال اخیر ما شاهد وقوع سوانح و بلایای طبیعی بسیار در کشور بودیم که امدادهوایی نقش مهمی در کیفیت‌بخشی به امدادرسانی‌ها داشته است. در سیلاب‌وکولاک اخیر 3 فروند از بالگردهای ما در منطقه حاضر بودند و با کمک‌رسانی به 3 هزار روستا و مناطق محاصره در سیل سرعت امدادرسانی را افزایش دادند به‌طوریکه اگر ناوگان امدادهوایی وجود نداشت به‌جای یک هفته امدادرسانی باید ماه‌ها کار امدادرسانی در مناطق سیل‌زده ادامه می‌یافت.»
درست است در این ماموریت‌ها امدادهوایی به فریاد حادثه‌دیدگان رسید اما جمعیت هلال‌احمر برای هر ماموریت هزینه‌ای گزاف را پرداخت کرد: «در هر پرواز بستگی به نوع بالگرد هزینه‌ای متفاوت به جمعیت هلال‌احمر در ماموریتهای امدادهوایی تحمیل می‌شود. برای مثال پرواز هر ساعت یک بالگرد میل حدود 100 میلیون‌تومان و گاها این هزینه بین 250 تا 300 میلیون‌تومان هم افزایش می‌یابد.»
به گفته ولی‌پور در حال حاضر در حدود نیمی از استان‌های کشور پایگاه امدادهوایی فعال است و تمام 31 استان کشور به‌وقت نیاز می‌توانند از این امکانات بهره‌مند شوند: «ما معتقدیم نیازی به توسعه پایگاه‌های مستقل امدادهوایی در تمامی استان‌های کشور نیست چراکه وجود همین پایگاه‌ها به هزینه‌های نگهداری ناوگان می‌افزاید.»
ولی‌پور در پایان با تاکید بر ضرورت تخصیص ردیف اعتباری ویژه برای ناوگان امدادهوایی جمعیت هلال‌احمر ایران می‌گوید: «ایران یکی از 8 کشور اول بلاخیز دنیاست و تقویت ناوگان امدادی می‌تواند امنیت‌خاطر بیشتری را ایجاد کند. خوشبختانه در طول سال‌های گذشته سرمایه ارزشمندی در حوزه ناوگان امدادهوایی جمعیت ایجاد شده و غفلت از آن می‌تواند جبران‌ناپذیر باشد. باید بستری فراهم شود تا با تکیه بر اعتبارات ویژه بتوانیم هر سال اورهال این ناوگان در دستور کار ما قرار گیرد.»
