روزنامه شرق

قیمت‌های دروغین

قیمت‌های دروغین حسین حقگو- کارشناس اقتصادی  كاش همان قانون هدفمندی یارانه‌های سال 1388 را اجرا می‌كردیم تا امروز به چه كنم، چه كنم دچار نشویم. قانونی كه طبق آن قرار بود طی پنج سال قیمت بنزین به 90 درصد فوب خلیج فارس برسد و درآمدهای حاصل‌شده در این مدت صرف كمك به اقشار مختلف جامعه و اجرا نظام جامع تأمین اجتماعی و بهینه‌سازی مصرف انرژی در واحدهای تولیدی و خدماتی و اجرای طرح‌های عمرانی و... شود. همچنین مقرر بود یارانه گندم، برنج، روغن، شیر، شكر و... نیز هدفمند شود. راهی درست كه با عدم پیمودن آن به همان راه‌هایی كاذب و امتحان‌پس‌داده و گستردن شبكه «سركوب قیمت‌ها» پناه آوردیم. واقع آن است كه انسان ایرانی دهه‌هاست با یك مسئله بزرگ زندگی می‌‌كند؛ «قیمت‌های دروغین»! هیچ چیز سر جای خودش نیست و ارزش واقعی خود را ندارد و همه قیمت‌ها و قیمت‌گذاری‌ها كاذب است. مسئله‌های بزرگ‌تر البته جلوی دید هستند و موضوع جدال‌ها و تنش‌های بسیار. مهم‌ترین آنها قیمت دروغین بنزین است؛ دروغی كه دو سال قبل یكی از دردناك‌ترین و تأسف‌بارترین حوادث تاریخ معاصر كشورمان را در آبان‌ رقم زد. اما دروغ‌های ریز و درشت دیگر هم فراوان هستند؛ از قیمت‌های دروغین آب، برق و گاز تا دلار و یورو و نرخ سود بانكی و... و البته دستمزد و حقوق. علاقه سیاست‌گذار به استیلا و روانه‌كردن حجم عظیم یارانه‌ها به تمام ساختار اقتصادی (البته سیاسی و اجتماعی) كشور عملا جسم و جان مردم ساكن این سرزمین غنی را به فقر و ناتوانی دچار كرده است. متأسفانه به واسطه آن، قیمت‌های مخدوش، هیچ چیز سر جای خودش نیست. نمی‌‌دانیم آیا آن چیزی كه خود مصرف می‌كنیم یا به خارج صادر می‌كنیم، حاصل كار و فعالیت فكری و فیزیكی ما مردم است یا ناشی از یارانه‌های پیدا و پنهان؟! آن‌قدر در این عرصه در ابهام فرورفته‌ایم كه به بدیهی‌ترین توانایی‌های خود هم شك می‌كنیم و به نفی خود و خودویرانگری می‌رسیم؛ اینكه ما چیزی نیستیم نه تولید داریم و نه صادراتی و نه صنعتی و... . حتی به آنجا می‌رسیم كه تصور می‌كنیم «نیروی انسانی» هم برای بهبود وضعیت نداریم! این همه نا‌امیدی و نفی خود را در درجه اول باید در آن «قیمت‌های دروغین» یافت. «قیمت» خورشید اقتصاد است و بدون این خورشید، درك «آرزوهای نامحدود و منابع محدود» ناممكن است و جز تیرگی و تاریكی چیز دیگری حاكم بر سرنوشت بازارها نخواهد بود. این «قیمت» است كه «آزادی»، «فاعلیت» و حق «انتخاب» را برای كسب‌وكار و معیشت مردم به ارمغان می‌آورد و در را بر خلاقیت و نوآوری آدمی می‌گشاید. مبنای «قیمت» اما «اطلاعات» است و اطلاعات در بازار و معادله عرضه و تقاضا تعیین می‌شود و نه در احكام، دستورات و بخش‌نامه‌های دولت‌ها و دستگاه‌های اداری. 
آنچه دستگاه‌های بوروكراتیك «قیمت‌ساز» و سركوب‌كننده قیمت‌های واقعی تولید می‌كنند، نه ارزش و اعتبار كالاها و خدمات بلكه «دروغ‌»‌های كوچك و بزرگی است كه در قالب شبكه‌ای درهم‌تنیده آن دروغ بزرگ یعنی «نامحدودی منابع» و «هر‌چه می‌خواهی می‌توانی مصرف كنی» را به خورد جامعه می‌دهد؛ دروغی كه ریشه در ناكارآمدی دولت‌ها در تراز‌كردن دخل‌و‌خرج‌شان دارد و اكنون با مصرف بی‌رویه و اضمحلال منابع از‌‌جمله، كار را به بحران عظیم محیط‌زیستی در كشورمان كشانده است؛ درحالی‌كه درك محدودیت منابع كه در قالب «قیمت» متجلی می‌شود، حوزه انتخاب آحاد اقتصادی را نیز محدود و آنها را در جهت انتخاب «بهینه» سوق می‌دهد. چند‌وقتی است كه طرح توزیع یارانه بنزین بین تمامی مردم در مرحله بررسی‌های آزمایشی و تصمیم‌گیری قرار دارد؛ چیزی كه سعی دارد بد را جایگزین بدتر كند و به‌جای 60 لیتر بنزین هزارو 500 تومانی به صاحبان خودرو، 15 یا 20 لیتر بنزین هزارو 500 تومانی به همه مردم را قالب كند و همه از مواهب قیمت دروغین بهره‌مند شویم. یك گام به پیش و دو گام به پس! همه آلوده شویم و دیگر شاید وجدان بیدار و صدای اعتراضی برنخیزد؛ چراكه همه آنگاه از این قیمت دروغین نفع می‌بریم و جزئی و بازیگری در این نمایش هستیم؛ نمایش بده‌بستان سهمیه ماهانه بنزین، همچون معتادان؛ خریداران و فروشندگان كوپن سهمیه‌ای تریاك گذشتگانمان در همین سرزمین. همچنین است طرح «درج قیمت تولیدكننده» بر روی كالاها كه به طنز بیشتر شبیه است (نگاه شود به آزادسازی قیمت‌ها یا بازگشت دن‌كیشوتیسم- شرق- 9/30) و دو روز قبل با مخالفت شدید تشكل‌های بزرگ صنعتی مواجه شده است (خبرگزاری مهر – 11/17). باور كنیم یك راه بیشتر نداریم و آن پایان‌دادن به یك دروغ بزرگ است؛ قیمت‌های دستوری و آزادسازی در روندی تدریجی و به روشی علمی و آزمون پس‌داده در جهان!
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
فرصت‌هاي ترامپيزم (اعتماد)وزیر کار:یارانه ثروتمندان به تدریج حذف می‌شود (شهروند) انتقال پایتخت؟ شوخی می‌کنید؟! (جوان) با دورزدن قانون مجلس به اروپا برای تحریم‌ها پاداش ندهید! (کيهان)
سایر اخبار این روزنامه
‌‌مخالفت هاشمی با تبدیل نظام ریاستی به پارلمانی بازگشت حساس به وین تلاش گروه ضدبرجام برای اخراج موسویان از پرینستون قمار بزرگ مكرون مراقبت کنید مسئولان از ارزش‌های اسلامی فاصله نگیرند اخلال‌ در بازار یا حذف دست‌های اضافی؟ قوانین ایران در مقابل زن‌کشی بازدارنده نیست مهدی طارمی در موقعیت خطرناک گشایش نخستین کرسی یونسکو در زمینه علوم زمین در کشور امکان داشتن پارلمان ‌ برای ایرانیان خارج وجود ندارد عوام، ساده و سطحی‌پسندند ‌چالش‌های سیاست خارجی قیمت‌های دروغین چرا روابط عمومی ایرانی؟ تصویر جنایت و توقیف رکنا (۱)