هدف‌مان تغییر نگاه به فوتبال بانوان بود

 پرواضح بود که تیم ملی فوتبال بانوان ایران کار ساده‌ای در نخستین حضورش در رقابت‌های جام ملت‌های بانوان آسیا ندارد خصوصاً که با تیم‌های قدری، چون هند، چین و چین‌تایپه نیز همگروه بود؛ تیم‌هایی تا بن دندان مسلح با تدارکات بسیار، برگزاری بازی‌های دوستانه پرتعداد و سابقه و تجربه بالا از حضور در این رقابت‌ها با کسب عنوان‌های درخور توجه. با این وجود، اما گام نخست با تساوی بدون گل مقابل هند محکم و امیدوار‌کننده برداشته شد. تک‌امتیازی که اگرچه در ادامه از دست رفت، اما روزنه امیدی بود برای آینده. هرچند که شاگردان مریم ایراندوست با دو باخت سنگین و پی‌درپی به سفر خود در هند خاتمه دادند، اما به زعم سرمربی تیم ملی فوتبال بانوان ایران این تیم به هدف خود که تغییر نگاه‌ها به فوتبال بانوان بود رسید و می‌تواند در مسیر موفقیت و توسعه گام بردارد اگر با حمایت مسئولان و فراهم شدن امکانات و شرایط لازم به راهی که در پیش گرفته ادامه دهد. کسب جواز حضور در جام ملت‌های آسیا بی‌شک شاهکار فوتبال بانوان بود. اما آیا این موفقیت یک اتفاق بود یا نشان‌دهنده توانایی‌های فوتبال بانوان و گامی بلند در مسیر توسعه این رشته؟
قطعاً نخستین صعود تیم ملی فوتبال بانوان به جام ملت‌های فوتبال بانوان آسیا یک اتفاق نبود چراکه تمام رخداد‌های دنیای ورزش نشان می‌دهد که هیچ موفقیتی بدون تلاش و فقط بر اساس شانس رقم نمی‌خورد. درست همانند موفقیتی که بانوان فوتبال ایران به دست آوردند و نشان‌دهنده پتانسیل بالای دختران بود و حمایتی که شد. نتیجه‌ای که ثابت کرد اگر با توجه به پتانسیلی که وجود دارد شاهد حمایت حداکثری از ورزش بانوان باشیم قطعاً به دستاورد‌های خیره‌کننده‌ای دست خواهیم یافت. دستاورد‌هایی که اگر بخواهیم آن را شانسی قلمداد کنیم غیرمنصفانه و صدالبته ناامید‌کننده است. هدف تیم ملی از صعود به جام ملت‌های آسیا تغییر نگاه مسئولان به تیم ملی فوتبال بانوان بود تا این تغییر راهی باشد برای پیشرفت و توسعه چراکه استعداد‌های بسیاری در ایران وجود دارد که در صورت توجه و حمایت از آن‌ها می‌توان به موفقیت‌های خیره‌کننده‌ای دست یافت، اما به شرط فراهم کردن شرایط و امکانات لازم. قبل از اعزام به هند گفتید چهره‌ای متفاوت از بانوان در جام ملت‌های آسیا می‌بینید، از آنچه در این رقابت‌ها به نمایش گذاشته شد راضی بودید؟
بله. تقریباً انتظاری که داشتم برآورده شد. از بازی با هند همان چیزی را که رقم خورد انتظار داشتیم. بماند که در نیمه نخست بازی با چین نیز خواسته‌های کادر فنی تا حد زیادی به اجرا درآمد. تاکتیک تیمی دفاع و استفاده از ضدحملات بود. همان چیزی که مقابل هندی‌ها انجام شد. اما در بازی نخست سورپرایز شدیم چراکه هند میزبان بسیار فراتر از چند ماه اخیر خود ظاهر شد. می‌دانستیم که تدارک خوبی برای این رقابت‌ها دیده، اما فراتر از حد تصور ما ظاهر شد، ولی بچه‌ها به خوبی از عهده این مصاف سخت برآمده و موفق به کسب یک امتیاز شدند. در مصاف با چین و چین‌تایپه، اما کسی انتظار مساوی یا برد برابر تیم‌هایی که تجربه سال‌ها حضور در این رقابت‌ها را دارند، نداشت. آن‌هم وقتی حریفانی به این قدری مقابل دختران فوتبال ایران ایستاده‌اند و با این نگاه و منطق اگر مسائل را برای بازنگری کنار هم بگذارید می‌بینید که بچه‌ها در حد انتظار ظاهر شدند و شخصاً از عملکرد آن‌ها راضی هستم. بسیاری، اما بر این باور بودند که بضاعت تیم ملی فوتبال ایران بیش از این بوده و مریم ایراندوست می‌توانست با دعوت از بازیکنان بهتری نتایجی متفاوت از آنچه که کسب شد را رقم بزند. اگر زمان به عقب برگردد باز هم همین نفرات را با خود به جام ملت‌های آسیا می‌برید؟
ما بهترین نفراتی را که در اردو‌ها شرکت کردند انتخاب کردیم. البته نفرات بسیاری دعوت شدند، اما برخی در اردو‌های تیم ملی شرکت نکردند. اگرچه نمی‌توان از این مسئله به سادگی گذشت که عدم توجه به تیم ملی در گذشته باعث ایجاد دلسردی برخی بازیکنان شده بود، اما عده‌ای با مصدومیت دست به گریبان بودند و برخی نیز بنا به دلایل شخصی از حضور در اردو‌ها انصراف دادند و همین باعث شد شاهد حضور تمام نفراتی که به اردوی تیم ملی دعوت کرده بودیم نباشیم، اما صراحتاً می‌گویم بهترین نفراتی را که در اردو‌ها شرکت کرده بودند انتخاب کردیم. شخصاً همه بازی‌های لیگ را هم دیدم و بهترین‌ها را دعوت کردم و در نهایت هم نفراتی که تیم ملی را در مسیر کسب جواز حضور در جام ملت‌ها و این رقابت‌ها همراهی کردند انتخاب شدند. اما نمی‌توانستم بازیکنی را با خود به جام ملت‌های آسیا ببرم که در اردو‌ها حاضر نشده بود. این حق دیگران را ضایع می‌کرد. ما از کنار هیچ نامی به سادگی عبور نکردیم و حالا باید دید با توجه به حمایت‌های اخیر و نتایج کسب شده آیا هنوز هم کسی هست که حاضر به حضور در اردوی تیم ملی نباشد یا اتفاقات اخیر باعث شده تا بازیکنان با میل و رغبت در اردو‌ها شرکت کنند. یعنی از انتخاب‌های خود برای حضور در جام ملت‌های آسیا دفاع می‌کنید؟


بله. مطمئن باشید اگر به جای این بازیکنان ما ۲۳ بازیکن دیگر را هم با خود به این رقابت‌ها می‌بردیم نتیجه همین می‌شد که گرفتیم. ما قبلاً به هند باخته بودیم، اما در این رقابت‌ها به تساوی بدون گل مقابل این تیم دست یافتیم که یک پیشرفت به حساب می‌آمد. به چین‌تایپه قبلاً ۴ - صفر باخته بودیم این مرتبه ۵ - صفر باختیم که تفاوت آنچنانی نداشت. با چین هم که اصلاً قبلاً بازی نکرده بودیم. پس اگر درست کارشناسی کنید می‌بینید نتایج در حدی بوده که می‌شد انتظار داشت. اما اگر برخی دوستان بر این باورند که اگر سه، چهار بازیکن دیگر همراه تیم بودند شرایط تفاوت می‌کرد مریم ایراندوست قطعاً از اینکه بهترین نفرات در اختیار تیم ملی باشند استقبال می‌کند. همان‌طور که زهرا قنبری بعد از ر‌هایی از کمند مصدومیت و حضور در دو اردوی پایانی همراه تیم عازم هند شد و دقایقی نیز بازی کرد و توانست تأثیرگذار باشد. از نظر فنی اگر سه مصاف ایران در جام ملت‌های آسیا برابر هند، چین و چین‌تایپه را بررسی کنیم فکر می‌کنید بازیکنان مریم ایراندوست چه چیزی مقابل حریفان خود در این رقابت‌ها کم داشتند؟
در تورنمنت ازبکستان بسیاری از بازیکنان بعد از مصاف با ازبک‌ها از قدرت بالای این تیم می‌گفتند و خستگی دیداری که پشت سر گذاشته بودند، اما در بازی سوم برابر ازبکستان مساوی کردیم. آن‌هم در شرایطی که می‌توانستیم برنده باشیم و بچه‌ها نه از نظر بدنی کم آوردند و نه روحی و به مراتب از حریف برتر و سرتر بودند و این نتیجه برگزاری چند بازی تدارکاتی بود. یعنی عدم برگزاری بازی‌های تدارکاتی بعد از صعود به جام ملت‌های آسیا در نتایج رقم خورده برابر چین و چین‌تایپه تأثیر داشت؟
بله. برگزاری دیدار‌های تدارکاتی و دوستانه به شما فرصت ارزیابی می‌دهد. به زبان ساده‌تر شما وقتی درس می‌خوانید و امتحان می‌دهید متوجه اشتباهات خود می‌شوید، اما وقتی هیچ امتحانی بعد از درس خواندن‌های‌تان نباشد متوجه نمی‌شوید کجای کار ایراد دارید که بخواهید برطرفش کنید. اشتباهات و نقاط ضعف در دیدار‌های تدارکاتی است که خود را نشان می‌دهد. تیم ملی در دو تورنمنت بلاروس و ازبکستان گل‌های زیادی دریافت کرد، اما نتیجه حضور در این دو تورنمنت سنگین صعود به جام ملت‌های آسیا بود چراکه ایرادات خود را در بازی‌های دوستانه نشان داد و بازیکنان و کادر فنی این فرصت را داشتند تا با ارزیابی مشکلات درصدد برطرف کردن آن‌ها برآیند و نتیجه این شد که برای نخستین بار توانستیم در بین تیم‌هایی قرار بگیریم که به جام ملت‌های آسیا راه یافته بودند. نتیجه بازی با هند نشان از تاکتیک‌پذیری بازیکنان داشت و اشاره کردید در بازی نخست آنچه را که انتظار داشتید انجام شد. اما چرا این اتفاق در دو مصاف بعدی رخ نداد؟
بازی با هند مساوی شد. آن‌هم بدون اینکه توپی از خط دروازه ما رد شود. با این وجود، اما گفتم که در این دیدار حسابی سورپرایز شدیم. هند ۱۴ بازی تدارکاتی خوب و در سطح بالا انجام داده بود. این یعنی بالارفتن تجربه بازیکنان حریف که مانع کسب پیروزی در گام نخست شد. علاوه بر آن در نخستین بازی تک‌تک نفرات تیم تمام انرژی و توان خود را برای کسب نتیجه گذاشتند، اما گاهی در تورنمنت‌ها اتفاقاتی رخ می‌دهد که شما را از دستیابی به موفقیت دور کرده یا کار را برای کسب آن دشوار می‌کند. شکست سنگین برابر چین روحیه بازیکنان را تحت تأثیر قرار داد. از سوی دیگر در مصاف با چین‌تایپه ما چهار مهره اصلی خود را در اختیار نداشتیم. این در حالی بود که ما بعد از دو مصاف سنگین و تنها دو روز استراحت باید مقابل حریف به میدان می‌رفتیم، اما چین‌تایپه به دلیل لغو بازی‌های هند استراحتی پنج روزه داشت و ریکاوری خوبی که شرایط را برای این تیم مهیاتر می‌کرد و همه این مسائل دست به دست هم داد تا چین‌تایپه برابر ما راحت‌تر در زمین بازی کند و بچه‌ها با وجود تمام تلاشی که کردند نتوانند به نتیجه‌ای که می‌خواهند دست یابند آن‌هم در شرایطی که تا دقیقه ۹۰ برای باز کردن دروازه حریف تلاش کردند، اما بی‌تجربگی و اتفاقاتی که رقم خورد باعث شد با دو شکست سنگین به کار خود در این رقابت‌ها پایان دهیم. کسب تک‌امتیاز از هند، اما بسیار خوشحال‌کننده بود. اگرچه این امتیاز در ادامه مسیر از دست رفت، اما به نظر می‌رسد تلنگری جدی با این پیام مهم بود که حمایت از فوتبال بانوان می‌تواند نتایج قابل توجهی در پی داشته باشد.
بله. دقیقاً همین‌طور است. امتیازی که در مصاف با هند به دست آمد امید را در دل دخترها، نه فقط بازیکنان تیم ملی که همه دختر‌های فوتبالیست زنده نگه داشت که شما هم می‌توانید به گام برداشتن در این مسیر و کسب موفقیت امیدوار باشید. برای نخستین بار شاهد حمایت از تیم ملی در مسیر کسب سهمیه جام ملت‌های آسیا بودیم. تا پیش از آن ما هرگز به این شکل اردوی تدارکاتی و بازی‌های دوستانه نداشتیم. با این وجود، اما تدارکات حریفان به مراتب بیشتر و بهتر از ما بود. ضمن اینکه تیم ملی بعد از صعود به جام ملت‌ها نیز موفق به برگزاری دیدار‌های تدارکاتی نشد تا عدم برگزاری بازی دوستانه در کنار کم‌تجربگی بازیکنان یقه ما را در بازی‌های اصلی بگیرد. این در حالی است که در مصاحبه از کتایون خسرویار خواندم هند میزبان بیش از یک و نیم میلیون دلار برای کسب جواز حضور در جام جهانی از این رقابت‌ها هزینه کرده است. فیلیپین هم که ۱۰ سال قبل برای موفقیت در این رقابت‌ها برنامه‌ریزی کرده بود بعد از کسب جواز صعود برای برپایی اردوی تدارکاتی و بازی‌های دوستانه سه ماهی را در امریکا سپری کرد. روندی که نشان می‌دهد حمایت از تیم ملی تا چه اندازه می‌تواند در کسب موفقیت تأثیر داشته باشد. از سال ۱۳۸۴ که تیم ملی فوتبال بانوان تشکیل شده همواره شاهد برپایی اردو‌های تیم ملی تنها سه یا شش ماه قبل از مسابقات بوده‌ایم. اردو‌هایی که اگر تیم ملی نتیجه می‌گرفت ممکن بود ادامه داشته باشد، اما در صورت عدم نتیجه‌گیری تعطیل می‌شد. فکر می‌کنید این نوع نگاه تا چه اندازه در عدم موفقیت در راهیابی به جام ملت‌های آسیا قبل از این صعود تأثیرگذار بوده است؟
خیلی. باور عمومی که منفی باشد روی تک‌تک نفرات تیم نیز تأثیر گذاشته و مانع نتیجه‌گیری می‌شود. حالا شما هر اندازه که می‌خواهید در آن سه یا شش ماه تلاش کنید. وقتی در مقابل این تلاش چند ماهه حریفان شما سه، چهار، ۱۰ سال یا حتی بیشتر کار و تلاش کرده‌اند چطور می‌خواهید در این نبرد به موفقیت دست یابید؟ اما وقتی باور درستی وجود داشته باشد می‌توان در مسیر موفقیت گام برداشت. حتی اگر دستیابی به این موفقیت روندی طولانی را طی کند، اما دستیابی به آن غیرممکن نیست به طوری‌که در پی حمایت‌ها در این دوره از سوی فدراسیون، وزارت ورزش و حتی ریاست جمهوری نتیجه‌ای به دست آمد که فوتبال بانوان ایران از بدو تأسیس چشم‌انتظار دستیابی بدان بوده است. صعود به جام ملت‌های آسیا در پی حمایت‌های اخیر فدراسیون فوتبال از فوتبال بانوان نشان داد که ادامه این روند از سوی مسئولان می‌تواند به موفقیت‌های بعدی بینجامد. باید اندکی صبور بود و تصمیمات درست گرفت تا در نهایت به نتیجه‌ای که می‌خواهیم دست یابیم. بی‌شک، اما در صورت ادامه‌دار بودن باوری که مسئولان به فوتبال بانوان پیدا کردند می‌تواند به زودی افتخارآفرینی‌های بیشتری را رقم بزند. تیم ملی فوتبال ایران تنها تیم حاضر در جام ملت‌ها بود که کمتر از سه دهه از تأسیس آن می‌گذرد. این فاصله سنی را به عنوان سرمربی تیم ملی چطور تفسیر می‌کنید؟
بله. تیم ملی فوتبال بانوان کار خود را از سال ۸۴ آغاز کرده است حال آنکه دیگر تیم‌ها با قدمتی ۴۵ تا ۵۰ سال در این رقابت‌ها حضور داشتند. این نشان می‌دهد که ما حداقل ۳۰ سال عقب هستیم و باید تلاشی به مراتب بیشتر از دیگر تیم‌ها برای جبران این عقب‌ماندگی انجام دهیم. اما با وجود قدمت کم، فوتبال بانوان ایران در مسیر درستی قدم برداشته که ادامه آن بی‌شک نتایج خوبی را در پی دارد. با این وجود، اما نباید خیلی عجله کرد. شما همین تیم ملی فوتبال آقایان را نگاه کنید. چند سال از تأسیس آن می‌گذرد و بعد از چند سال تلاش‌های آن به ثمر رسیده است؟ مقایسه‌ای کوتاه و گذرا نشان می‌دهد که تیم ملی فوتبال بانوان شرایط چندان بدی هم ندارد، اما بی‌شک نیاز به حمایت‌هایی به مراتب بیشتر از این دارد اگر می‌خواهیم این اولین و آخرین صعود ما به جام ملت‌های آسیا نباشد و در صعود‌های بعدی نتایج بهتری کسب کنیم.
کسب دو باخت سنگین در جام ملت‌های آسیا زمزمه حضور مربی خارجی را بر سر زبان‌ها انداخته و بسیاری بر این باورند که سکان هدایت تیم ملی فوتبال بانوان برای گام برداشتن در مسیر توسعه و موفقیت باید به دست سرمربی خارجی سپرده شود. جدا از آنکه استفاده از مربیان خارجی در فوتبال دنیا امری طبیعی است برای بالا بردن سطح دانش و کیفیت تیم‌ها، فکر می‌کنید در مقطع کنونی مربیان داخلی پاسخگوی نیاز تیم ملی هستند؟
ببینید، ما اول باید جای پای‌مان را درست کنیم و ببینیم که ایراد کار از کجاست. آیا مربی ایراد دارد یا مشکل از جای دیگر آب می‌خورد؟ ما در گذشته از مربیان خارجی نیز در تیم ملی فوتبال بانوان استفاده کرده‌ایم. نیترو، هلنا کاستا و اولگا سه مربی خارجی تیم ملی فوتبال بانوان در مقاطع مختلف بودند، اما اگر قرار باشد مربی خارجی بیاوریم و امکانات لازم را نداشته باشیم، بازی و اردوی تدارکاتی فراهم نکنیم قطعاً هیچ اتفاق خاصی رخ نمی‌دهد و تنها هزینه کرده‌ایم. نه، چون سرمربی تیم ملی هستم این را بگویم؛ نه. حرف این است که تیم ملی امکاناتی را نیاز دارد که در صورت عدم فراهم کردن آن فرقی ندارد مربی داخلی بیاوریم یا خارجی. نمی‌توانیم توقع معجزه داشته باشیم. درد تیم ملی مربی داخلی یا خارجی نیست. مسئله امکاناتی است که باید برای تیم درنظر گرفته شود و یک برنامه‌ریزی درست. خدا را شکر که نگاه عزیزی‌خادم در راستای رشد و توسعه فوتبال بانوان است، اما این روند باید ادامه داشته باشد تا توسعه اتفاق بیفتد. رشد و توسعه نیز مستلزم برنامه‌ریزی درست، امکانات خوب، اردو‌های منظم، تورنمنت‌های مفید و دیدار‌های تدارکاتی با حریفان تراز اول است. این‌ها را اگر نداشته باشیم گواردیولا را هم که بیاوریم کاری از پیش نمی‌بریم. یعنی مطرح کردن بحث سرمربی خارجی در این مقطع هیچ باری از دوش تیم ملی برنمی‌دارد و فقط پاک کردن صورت مسئله است؟
خیلی دوست ندارم در خصوص گذشته صحبت کنم. فکر می‌کنم روند کار فوتبال بانوان و نتایج و اتفاقات آن مشخص است و بهتر است خیلی در مورد گذشته حرف نزنیم. فقط همین اندازه بگویم که در گذشته رسانه‌ها توجه زیادی به فوتبال بانوان نمی‌کردند و تنها به این دلیل به حضور مربیان خارجی در دهه‌ها ۸۰ و ۹۰ اشاره کردم و خواستم بگویم ما تجربه استفاده از مربیان خارجی را در دهه‌های ۸۰ و ۹۰ داشته‌ایم و در این زمینه بی‌تجربه نیستیم. اما ما چه زمان به جام ملت‌های آسیا صعود کردیم؟ سال ۱۴۰۰ این خود ثابت می‌کند مسئله نشستن سرمربی خارجی روی نیمکت تیم ملی است یا چیز دیگری. یکی از اتفاقات جالب توجه در خصوص تیمی که برای نخستین بار به جام ملت‌های آسیا راه یافت درخشش زهره کودایی گلری بود که به صورت اتفاقی و بعد از قهر مریم خواجوی، دروازه‌بان اول تیم ملی حفاظت از قفس توری تیم ملی را به عهده گرفت. انتظار چنین درخششی را از او داشتید؟
زهره کودایی سال ۸۸ که با تیم ملوان بندرانزلی قهرمان لیگ برتر شدیم دروازه‌بان تیم من بود و البته سال‌ها بازیکن تیم ملی. شناخت خوبی از او داشتم. زهره جزو سه، چهار بازیکن برتر لیگ برتر فوتبال بانوان است و فقط اندکی به باور نیاز داشت تا توانایی‌های خود را به بهترین شکل به نمایش بگذارد که این اتفاق هم با کمک مربی دروازه‌بانان تیم رخ داد. با وجود آنکه کودایی در دو تورنمنت قبلی محک نخورده بود، اما درخشش خوبی از خود به نمایش گذاشت و نگاه‌ها را به خود جلب کرد. شاید باورتان نشود، اما قبل از بازی با بنگلادش استرس زیادی داشتم، اما زهره با اطمینان خاطر گفت نگران نباشید من بهترین عملکردم را به نمایش می‌گذارم و گل نمی‌خورم و این اتفاق هم رخ داد. قبل از بازی با اردن هم نزد من آمد و گفت اگر بازی مساوی شود دو پنالتی می‌گیرم و این نشان می‌داد که او تا چه اندازه از نظر روحی دوست دارد برای تیم ملی مفید باشد و همین طور هم بود. زهره عالی بود، اما تیم ملی نباید به شخص متکی باشد. ما باید حداقل دو، سه دروازه‌بان خوب و چند مهره قابل اتکا در هر پست داشته باشیم تا در شرایط خاص بدون هیچ نگرانی امکان جایگزینی باشد. امروز اگر بخواهیم برای دستیابی به موفقیت‌های بیشتر راهی را که در آن گام برداشته‌ایم ادامه دهیم چه تدارکاتی باید برای فوتبال بانوان دیده شود؟
باید نگاه‌مان به این مسئله اصولی و بابرنامه باشد. ایجاد آکادمی‌های حرفه‌ای توسط فدراسیون فوتبال یا مسئولان هیئت‌ها در شهر‌های مختلف، سرمایه‌گذاری در بخش کلان، اجرای برنامه استعدادیابی و کار کردن روی بچه‌های ۱۰ تا ۱۴ سال برای پایه‌سازی، حمایت‌های مالی و معنوی، مهیا کردن امکانات و زیرساخت‌های لازم و ضروری و پیشبرد برنامه آموزش حداقل پنج ساله در کنار تربیت مربیان حرفه‌ای برای حضور در شهر‌های مختلف از جمله مواردی است که می‌تواند ما را در مسیر موفقیت و توسعه یاری کند. البته به حرف ساده است چراکه کار باید مداوم، اصولی و با برنامه‌ریزی دقیق باشد تا در نهایت به نتیجه‌ای که انتظار می‌رود برسد. کار ساده‌ای نیست، اما نشدنی هم نیست. دختران ایرانی استعداد‌های بی‌نظیری دارند و بسیار تاکتیک‌پذیر هستند، اما باید این استعداد‌ها را شناسایی کرد و با هدایت آن در مسیر درست، زمینه‌های کسب موفقیت را ایجاد کرد.