روزنامه جوان
1400/11/27
غفلت از فرهنگ در ۴ دهه اخیر منشأ همه خسارت‌هاست
غفلت از فرهنگ در چهار دهه اخیر منشأ تمام خسارت‌هاست، این را دکتر مهدی گلشنی، چهره ماندگار فیزیک و استاد بازنشسته دانشگاه صنعتی شریف می‌گوید. از نگاه وی توجه نکردن به ظرفیت‌ها و عدم شایسته‌سالاری موجب شد از غرب کپی‌برداری کنیم و غرب فرهنگ ما را مورد تخریب قرار دهد و فرهنگ خود را جایگزین کند و دانشگاه‌ها را برای نفوذ انتخاب کردند. حاکمیت افراد بی‌دین در بالاترین سطوح دانشگاهی موجب شد الگو‌های تقلبی را برای پیشرفت علم بر ما حاکم کنند. از سوی دیگر ضعف هویت ملی و دینی و تخریب اخلاق باعث شده است در دانشگاه‌ها و مدارس ما اصلاً فرهنگ اسلامی حاکم نباشد و جوانان به دنبال راهی برای مهاجرت تحصیلی باشند. این در حالی است که در امریکا در ۳۰ سال گذشته به دین برگشته و انجمن بین‌المللی علم و دین را تأسیس کرده و از همه کشور‌ها و ادیان دعوت به عمل آورده و دانشمندان رشته‌های مختلف و عالمان دینی ادیان مختلف را در کنار هم جمع کردند تا به تبادل‌نظر بپردازند. سومین سالگرد صدور بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی فرصتی برای تأمل دوباره در این بیانیه و تبیین علم و پژوهش اقتدارآفرین در گام دوم انقلاب، ضرورت‌ها و راهبردهاست؛ موضوعی که دکتر مهدی گلشنی، چهره ماندگار فیزیک، استاد بازنشسته دانشگاه صنعتی شریف و عضو سابق شورای عالی انقلاب فرهنگی و محمدسعید جبل‌عاملی، عضو شورای عالی مرکز الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت در نشستی به تبیین آن پرداختند. ۴ دهه غفلت از فرهنگمهدی گلشنی، چهره ماندگار فیزیک در این نشست با تأکید بر اینکه علم و پژوهش اقتدارآفرین موضوع بسیار بجایی است، گفت: «در چهار دهه اخیر در حوزه فرهنگ غفلت شد و من آن را منشأ تمام خسارات می‌بینم. کشور ما از نظر ظرفیت‌های انسانی و طبیعی کم‌نظیر است، ولی این ظرفیت‌ها با غفلت دست‌اندرکاران بی‌استفاده مانده است. یکی از علت‌های اصلی استفاده نکردن درست از ظرفیت‌ها عدم رعایت شایسته‌سالاری است.»
از نگاه وی به دلیل عدم توجه به ظرفیت‌ها، مشغول کپی‌برداری از غرب بوده و هیچ وقت سراغ سرمشق‌نویسی نرفته‌ایم.
گلشنی افزود: «غرب تلاش کرد فرهنگ ما را عوض کند و متأسفانه خیلی هم موفق عمل کرده است. مشکل اصلی‌مان این است که فرهنگ متعالی اسلام در محیط ما حاکم نبوده است. در دانشگاه‌ها و مدارس ما اصلاً فرهنگ اسلامی حاکم نیست و جوانان به دنبال راهی برای مهاجرت تحصیلی هستند.»
این چهره ماندگار با اشاره به دیپلماسی علمی تأکید کرد: «غربی‌ها به این نتیجه رسیدند که فرهنگ ما را مورد تخریب قرار دهند و فرهنگ خود را جایگزین کنند و دانشگاه‌ها را برای نفوذ انتخاب کردند. وقتی افراد بی‌دین در بالاترین سطوح دانشگاهی حاکم باشند، الگو‌های تقلبی برای پیشرفت علم را بر ما حاکم می‌کنند. بار‌ها این افراد را به مناظره تلویزیونی دعوت کردم که معیار‌هایی نظیر مقاله‌محوری را به چالش بکشم. این رویکرد‌های اشتباه باعث شدند توصیه‌های مقام معظم رهبری، نظیر کار در جهت رفع نیاز‌های کشور عملی نشوند. منظور من این نیست که از علم غربی‌ها استفاده نکنیم. پیامبر اسلام (ص) فرمودند: «برای طلب علم حتی به چین سفر کنیم، ولی ما باید مثل چین یا ژاپن حواس خود را جمع کنیم.» چالش ضعف هویت ملی و دینی
به گفته این استاد پیشکسوت، ضعف هویت ملی و دینی یکی از مشکلات ماست. به اساتید برجسته خودمان به اندازه اساتید متوسط خارجی بها نمی‌دهیم. طبق بخشنامه وزارت علوم اگر یک پژوهشگر ایرانی یک مقاله مشترک با یک خارجی بنویسد، امتیاز بالاتری از همکاران ایرانی خود دریافت می‌کند!
گلشنی با تأکید بر اهمیت اخلاق افزود: «اخلاق در دانشگاه‌ها، دبیرستان‌ها و پژوهشگاه‌های ما تبخیر شده است. چندین عالم بزرگ در همین چند سال اخیر هشدار دادند که اخلاق در جامعه رو به زوال است. اخلاق تأثیر چشمگیری در پیشرفت علم دارد. حسادت و عدم تحمل همدیگر از آفات مخرب زوال اخلاق در دانشگاه‌هاست.»
وی با تأکید بر اهمیت انتقادناپذیری مسئولان با انتقاد از اینکه در علم فقط به آمار و ارقام توجه کرده‌ایم، تصریح کرد: «مثلاً تعداد دانشگاه، دانشجو و مقاله را ملاک قرار می‌دهیم. توجهی به اینکه مقالات چه نیاز‌هایی را رفع کرده‌اند یا چه نوآوری‌هایی داشته‌اند، نداریم.»
از نگاه این استاد پیشکسوت، مشکل علمی مهم ما این است که نه‌تن‌ها پژوهش‌ها در راستای رفع نیاز‌های جامعه نیست، بلکه در جهت نوآوری در علم هم قدم بر‌نمی‌داریم. استادی که اختراعاتی انجام دهد که موانع کشور را رفع کند، ولی مقاله منتشر نکند، ارتقای سالانه دریافت نمی‌کند. بازگشت به دین در امریکا
به گفته گلشنی در امریکا در ۳۰ سال گذشته به دین برگشته و انجمن بین‌المللی علم و دین را تأسیس کرده و از همه کشور‌ها و ادیان دعوت به عمل آورده و دانشمندان رشته‌های مختلف و عالمان دینی ادیان مختلف را در کنار هم جمع کردند تا به تبادل‌نظر بپردازند، اما متأسفانه نه حوزه و نه دانشگاه انعکاسی از این اتفاقات نداشتند. وی تأکید کرد: «علوم انسانی است که بقیه علوم را ارتقا می‌دهد. دانشگاه MIT رشته‌های مشترک بین علوم انسانی و مهندسی و علوم پایه تعریف کرده، ولی در کشور ما خبری از این قبیل اتفاقات نیست.»
گلشنی به نقل از رئیس آکادمی علوم کره‌جنوبی، رمز موفقیت این کشور را اینگونه بیان کرد: «رئیس‌جمهور کره‌جنوبی تعدادی از نخبگان را جمع کرد تا اولویت‌های کشور را تدوین کنند. با پیگیری آن اولویت‌ها، کشور کره به توسعه رسید. نکته‌ای که چندان در کشور ما مورد توجه قرار نگرفت و باعث شده در زمینه شایسته‌سالاری ضعیف عمل کنیم و محکوم به تحمل خسارات آن شویم. تا خودباوری و خوداتکایی در ما به وجود نیاید جامعه اسلامی ما اعتلا پیدا نمی‌کند. رسانه‌ها باید در جهت اصلاح فرهنگ کار کنند. اگر فرهنگ جامعه اصلاح شود، همه امور اصلاح میشود.» غفلت از ظرفیت سرمایه انسانی تحصیلکرده و جوان
در ادامه این نشست محمدسعید جبل عاملی، عضو شورای عالی مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت با اشاره به اهمیت اسناد بالادستی گفت: «اسناد بالادستی مرتبط با علم و فناوری به لحاظ جامعیت در کشور بی‌نظیر است. حاکمیت اصول و ارزش‌های اسلامی و آرمان‌های انقلاب اسلامی در اهداف سیاستگذاری‌ها و برنامه‌ها می‌تواند نقش مهمی در پیشبرد اهداف کلان پژوهشی کشور داشته باشد.»
عضو شورای عالی مرکز الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت ادامه داد: «اگر بخواهیم تحلیلی از وضعیت موجود از دو منظر ظرفیت‌ها و فرصت‌ها انجام دهیم، می‌توانیم به سرمایه انسانی تحصیلکرده و جوان به عنوان اولین و مهم‌ترین ظرفیت کشور که کمتر مورد توجه قرار گرفته است، اشاره کنیم.»
جبل‌عاملی ضعف در بهره‌گیری از ظرفیت‌های دانشگاهی در پژوهش‌های کاربردی و رفع نیاز‌های جامعه، ضعف ساختاری در ارتباط دانشگاه، جامعه و نیاز‌های جامعه، همچنین شبکه‌ای نبودن تحقیقات در کشور را از موانع پیشرفت پژوهش دانست.
از نگاه وی باور نداشتن و پایبند نبودن به چشم‌انداز و اسناد بالادستی کشور و ضعف تفکر راهبری در رویکرد‌های علمی فکر وابسته و نگاه به بیرون و عدم باور به توانمندی‌های داخلی در کنار رویکرد تشریفاتی در حوزه علم و فناوری باعث به وجود آمدن چالش‌های زیادی در مسیر پژوهش میشود.
عضو شورای عالی مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در پایان گفت: «ارتباط دانشگاه با نیاز‌های جامعه همچنین تأسیس پژوهشگاه‌های دانشگاهی و آموزش و پژوهش در جهت حل مسئله در قالب قرارگاه جهادی علم و فناوری می‌تواند به سیاستگذاری و برنامه‌ریزی و هم‌راستا کردن ظرفیت‌ها و ایجاد انسجام و یکپارچگی کمک کند.»
سایر اخبار این روزنامه
صدای فسادناپذیری نگهبان انقلاب
صدای فسادناپذیری نگهبان انقلاب
با سوتک «فایل صوتی» شیپور می‌زنند!
غفلت از فرهنگ در ۴ دهه اخیر منشأ همه خسارت‌هاست
گلدسته طلایی استادکاران ایرانی در حرم امام علی (ع)
عروج شهادت‌گونه سردار جانباز مهدوی‌نژاد
عدالت و نا برابری اقتصادی
اروپا در برزخ اوکراین
وین به «هسته سخت» رسید
داعش خلأ امریکا را پر می‌کند!
آخرین سوسوی شهاب
باز وعده خصوصی‌سازی
آلزایمر مدیریتی
چون زورمداری امریکا را در ایران دیده‌ام به هر قیمتی پای انقلاب می‌ایستم!
شرح پریشانی در فراق «سرباز»
