روزنامه آرمان ملی
1400/11/27
هدف آمريكا؛ تحريک مسكو برای حمله به اوكراين
آرمان ملی- احسان انصاری: نیروهای نظامی روسیه در مرز اوکراین مستقر شده‌اند و هر لحظه احتمال وقوع جنگ وجود دارد. آمریکا عنوان کرده از زمان حمله احتمالی روسیه به اوکراین اطلاع دارد که بیشتر یک عملیات روانی به شمار می‌رود. دلیل اصلی بحران در این منطقه از جهان نیز احتمال پیوستن اوکراین به ناتو است. اتفاقی که اگر رخ بدهد مرزهای ناتو تا مرز روسیه گسترش پیدا می‌کند و روسیه در محاصره متحدان آمریکا قرار می‌گیرد. اتفاقی که به‌هیچ عنوان خوشایند مسکو نیست. «آرمان ملی» برای بررسی و تحلیل آخرین وضعیت بحران اوکراین با حسن بهشتی پور تحلیل‌گر روابط بین‌الملل گفت‌وگو کرده است. بهشتی پور معتقد است: «این اشتباه و خسران محض است که تصور کنیم با طرفداری از موضع روسیه، می‌توانیم علیه آمریکا موضع بگیریم. اینجا بحث روســیه و غرب به‌تنهایی نیست اینجا، بحث اوکراین و روسیه است. این دو کشور، ۱۲ قرن روابط بسیار نزدیکی داشته‌اند و تا سال ۲۰۰۴، اوکراین یکی از نزدیک‌ترین متحدان روسیه محسوب می‌شد. بنابراین، ایران نباید اجازه دهد نقشه آمریکا و انگلیس که پشتیبان و محرک درگیری فعلی هستند تحقق پیدا کند.« در ادامه ماحصل این گفت‌وگو را می‌خوانید. چرا روسیه نیروهای نظامی خود را در مرز اوکراین مستقر کرده است؟ مهم‌ترین اهداف روسیه از حمله احتمالی به اوکراین چیست؟ مهم‌ترین دلیل فشار روسیه به اوکراین این است که اوکراین از حضور در ناتو منصرف شود. در شرایط کنونی روسیه از نظر اقتصادی در وضعیت مناسبی قرار ندارد. از سوی دیگر این کشور با کرونا نیز درگیر است و به همین دلیل بعید به نظر می‌رسد وارد یک جنگ شود که پیامدهای زیادی برای این کشور خواهد داشت. روسیه تنها به دنبال این اســت که اوکـــراین در تصمیم خود برای پیـــوستن به ناتو تجدیدنظر کنــد. اگر جنگی در این منطقه رخ بدهد و روسیه به اوکراین حمله کند این جنگ محـــدود نخواهد بود و این احتمال وجود دارد که یک جنگ منطقه‌ای رخ بدهد. اوکــرایــن در دوازده قرن گذشته رابطــه نزدیکی با روسیه داشتـــه است. اگر به تاریخ نگاه کنیــم متوجه می‌شویم کـــه امپــراطوری روسیه در کــیف تشکیل شد و اتحاد کــیف و مسکو باعث به وجــود آمدن امپراطوری روسیه شد. به همین دلیل نیز دو کشـــور با هم رابطه نزدیک تاریخـــی داشته‌اند. ازنظر ژئوپلیتیکی نیز مرزهای شرقی اوکراین تنها600 کیلومتر با مسکو پایتخت روسیه فاصله دارد. به همین دلیل اگر اوکراین عضو ناتو شود موشک‌ها و هواپیماهای ناتو در اوکراین مستقر می‌شوند که این تهدید امنیتی برای روسیه به شمار می‌رود. به‌همین دلیل بهترین سیاست از سوی اوکراین سیاست بی‌طرفی است. این اتفاق در جنگ سرد برای فنلاند رخ داد و این کشور در این جنگ خود را بی‌طرف اعلام کرد. فنلاند با این سیاست خود را از جنگ بین روسیه و آمریکا دور کرد و در نهایت در سال1975 به مرکز بی‌طرفی تبدیل شد و پیمان تنش‌زدایی در این کشور امضا شد.در شرایط کنونی نیز اوکراین می‌تواند با اتخاذ سیاست بی‌طرفی هم رابطه خوبی با اتحادیه اروپا و آمریکا داشته باشد هم اینکه از حساسیت‌های روسیه بکاهد. به هرحال17 درصد جمعیت43 میلیون نفری اوکراین روس تبار هستند که خواهان رابطه نزدیک با روسیه هستند. به نظر می‌رسد اگر اوکراین در شرایط کنونی سیاست بی‌طرفی اتخاذ کند می‌تواند به حل این بحران کمک کند و منطقه را از جنگی که همه‌چیز برای وقوع آن فراهم شده است نجات بدهد. آیا اوکراین در راستـــای سیاســت بی‌طرفی حرکت می‌کند؟ نشانه‌های موجـود در این زمینه چه می‌گوید؟ سفیر اوکراین در انگلیس اعــلام کرده که اگر تصمیم کیف برای عضویت در ناتو باعث به وجود آمدن این بحران شده است ما می‌توانیم این تصمیم را پس بگیریم تا این بحران کاهش پیدا کند. این می‌تواند یک نقطه آغاز برای اتخاذ سیاسی بی‌طرفی باشد. اگر اوکراین این هوشمندی را از خود نشان بدهد که در گام نخست اعلام کند از عضویت در ناتو منصرف شده و سیاست بی‌طرفی اتخاذ کند زمینه حل و کاهش این بحران را ایجاد کرده و می‌تواند گشایش‌هایی بعدی نیز اتفاق بیفتد. این اتفاق می‌تواند اوکراین را از تجزیه شدن نجات بدهد. به‌هر حال دو استان شرقی اوکراینکه اکثریت آنها روس تبار هستند و در سال2014 جدایی خود را اعلام کردند ممکن است به‌عنوان یک کشور خود را معرفی کنند. در چنین شرایطی با وضعیت پیچیده‌تری مواجه خواهیم بود که شرایط را سخت‌تر خواهد کرد. به همین دلیل منطقی‌تر این است که اوکراین به سمت اتخاذ یک سیاست بی‌طرفی حرکت کند که نشانه‌های آن نیز وجود دارد. رئیس‌جمهوری اوکراین به‌تازگی خطاب به آمریکا عنوان کرد که شما در حال هل دادن ما به سمت جنگ هستید و ما علاقه‌مند به جنگ نیستیم. این در حالی است که در دوماه گذشته فرار سرمایه به‌صورت قابل‌توجهی در اوکراین افزایش پیدا کرده است. از سوی دیگر نیروهای متخصص و نخبگان اوکراین از ترس وقــوع جنگ در حال مهاجرت از این کشور هستند. این وضعیــت برای کشوری مانند اوکراین یک خسران به شمار می‌رود. آمریکا اعلام کرد که از زمان حمله روسیه به اوکراین اطلاع دارد و زمان آن را در اختیار متحدانش قــرار داده اســت. آیا در واقع آمریکا از زمان حمله احتمالی اطلاع دارد؟ هدف آمریکا از بین این مطلب چیست؟ آمــریکا تلاش می‌کنــد با عملیات روانی روسیه را به جنگ علیــه اوکراین ترغیب کند. آمریکا به‌خوبی به این نکته آگاهی دارد که اگر روسیه به اوکراین حمله کند خرابی‌های زیادی در اوکراین شکل خواهد گرفت و درنتیجه اوکراین وابستگی بیشتری به غرب و آمریکا پیدا خواهد کرد. از سوی دیگر روسیه را درگیر جنگی خواهد کرد که میلیاردها دلار هزینه برای این کشور خواهد داشت. آمریکا می‌داند که اگر جنگی رخ بدهد خسارت‌های زیادی به اقتصاد روسیه در شرایط نامناسب کنونی وارد خواهد کرد. از سوی دیگر آمریکا به دنبال این است که مرزهای ناتو را گسترش بدهند و با نزدیک شدن به مرزهای غربی روسیه حلقه محاصره این کشور را تنگ‌تر کنند. آمریکا بی‌تمایل نیست که روسیه درگیر یک جنگ ناخواسته شود تا بتوانند برنامه‌های جدیدی را علیه روسیه طراحی کنند. ازجمله اینکه تحریم‌های جدیدی را علیه روسیه طراحی کنند. آمریکا از ابتدا مخالف انتقال گاز از روسیه به سمت کشورهای اروپایی بودند. به همین دلیل تلاش می‌کنند در بحران کنونی دوباره این موضوع را مطرح کنند تا مانع از این کار شوند. به همین دلیل نیز آمریکا از نظر رسانه‌ای و عملیات روانی تلاش زیادی می‌کنند تا روسیه را در باتلاق اوکراین غرق کنند. من امیدوارم مسئولان روسیه به اندازه‌ای عاقل باشند که وارد باتلاقی که آمریکایی‌ها برای آنها طراحی کرده‌اند نشوند. رویکرد کشورهای اروپایی در این زمینه چیست؟ آیا این کشورها نیز از رویکردی پیروی می‌کنند که آمریکا دنبال می‌کند؟ آلمان و فرانسه چنین رویکردی ندارند و خود را در این ماجرا ذینفع می‌دانند. این دو کشور به‌خوبی به این نکته آگاهی دارند که نزدیک به40 درصد گاز اروپا از روسیه وارد میشود و در صورت جنگ و قطع شدن گاز در اتحادیه اروپا بحران گاز و انرژی ایجاد میشود. به همین دلیل آلمان و فرانسه به دنبال این هستند که از وقوع یک جنگ جلوگیری کنند. با این‌وجود انگلیس به دلیل اینکه در این ماجرا ذینفع نیست و به گاز روسیه نیز وابسته نیز با آمریکا همراهی می‌کند. به همین دلیل نیز امکانات رسانه‌ای خود را بسیج کرده‌اند که به جنگ در اوکراین دامن بزنند. درصورتی‌که روسیه به اوکراین حمله کند دامنه این جنگ به چه میزان خواهد بود و چه کشورهایی را وارد جنگ خواهد کرد؟ آمریکا عنوان می‌کند درصورتی‌که جنگ اتفاق بیفتد این جنگ محدود است. اما به نظر نمی‌رسد اگر جنگی صورت بگیرد دامنه محدودی داشته باشد. لهستان کشور همسایه اوکراین است و به همین دلیل اگر جنگی در این منطقه رخ بدهد احتمال اینکه مهاجران اوکراینی راهی لهستان و دیگر کشورهای اروپایی شرقی شوند وجود دارد. از سوی دیگر بحران انرژی در اروپا نیز اجتناب‌ناپذیر است. در روزهای اخیر و درحالی‌که هنوز جنــگ نشـــده شاهد سقوط سهام و کاهش قیمت نفت هستیم. این در حالی است که اگر جنگ شود این وضعیت تشدید خواهد شد و همه طرفین ضــرر خواهنـد کرد. این جنـــگ به ســـود هیچ‌کس به‌جـــز آمریکایی‌ها نیست که در حال ماجراجویی هستند و در این ماجراجویی منافع خود را دنبال می‌کنند. آمــریکا با اینکه از نظـــر جغرافیـایی فاصله زیادی با محل جنگ دارد اما تلاش زیادی می‌کند که به روسیه فشار وارد کند. در چنین شرایط احتمال تقابل آمریکا و روسیه وجود ندارد. آمریکایی‌ها به‌صراحت عنوان کرده‌اند که اگر این کشور وارد جنگ با روسیه شود در عمل جنگ جهانی سوم رخ می‌دهد و کشورهای زیادی وارد جنگ خواهند شد. آمریکا اعلام کرده تنها به دنبال تحریم اقتصادی روسیه است و هدف دیگری را در این زمینه دنبال نخواهد کرد. با توجه به همزمانی مذاکرات ویــن با بحران اوکراین و گمانه‌زنی‌هایی که دربــاره ایران و اوکراین مطرح میشود ایران بایـد نسبت به این بحران چه موضعی اتخاذ کند؟ در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در ۴۳ سال گذشته، مقاطع حساسی وجود داشــته که جمهوری اسلامی ایران باید تکلیف خود را با آن بحران منطقه‌ای که به هر دلیل به وجود آمده است، روشن می‌کرد. یکی از موارد، زمانی بود که پس از تجاوزعراق به کویــت، آمریکا در۲۶ دی ۱۳۶۹ به عراق حمله کرد. در آنجا، موضع ایران بســیار اهمیت داشــت. ایران با اتخاذ موضع بی‌طرفی در آن زمان توانست یک تصمیم مهم تاریخی را به ثبت برساند که کاملا به نفع ایران تمام شد. در آن زمان ایران هم تجاوز عــراق به کویت را محکوم کرد و هم با لشکرکشی آمریکا مخالفت کرد و وارد همکاری با آمریکا نشد. اتخاذ این سیاســت بی‌طرفی، به منافع ملی و امنیت ملی ایران بســیار کمک کرد. در مقاطع مشابه دیگر هم بوده که تصمیمات ایران، فوق‌العاده مهم بوده که مسیر حرکت جمهوری اسلامی ایران را برای آینده تعیین کرده است. در مقطع کنونی هم، به نظر می‌رسد خیلی مهم اســت که ایران سیاســت «بی‌طرفی فعال» یا «بی‌طرفی مثبت»را در پیش بگیرد. بی‌طرفی فعال به این معناست که جمهوری اسلامی ایران نمی‌تواند و نباید نسبت به تحولات بین‌المللی منطقه‌ای تأثیرگذار، بی‌تفاوت باشد و خنثی عمل کند بلکه لازم است به‌نوعی موازنه مثبت در روابط خود با اوکراین و روسیه برقرار سازد. درســت اســت که ما با اوکراین بر سر مســاله هواپیمای مسافربری که به‌صورت غیرعمدی مورد حمله قرار گرفت، اختلاف‌های اساســی داریم؛ اما این مسأله نباید بهانه‌ای شود برای اینکه فراموش کنیم که ما می‌توانیم روابط بسیار خوبی با اوکراین داشته باشیم. درعین‌حال، نباید به خاطر روابط نزدیکی که با روسیه داریم، روابط با اوکراین را قربانی رابطه خوب با روسیه کنیم. نکته مهم‌تر این اســت که اگر باب شود کشوری مانند روسیه، به خاطر اختلاف‌هایی که با کشــور همسایه خود دارد، دست به اقدام نظامی بزند؛ این موضع حتما اشــکال دارد و نباید جمهوری اسلامی ایران از این حرکت روسیه حمایت کند. نباید اجازه داد قدرت‌های بزرگ اقدام‌های نظامی را به یک‌رویه حقوقی برای اعمال سیاست‌های خود تبدیل کنند. البته، تحلیل شخصی من این است که مادامی‌که اوکراین عضو ناتو نشده؛ به‌هیچ‌وجه، روسیه به اوکراین حمله نظامی نخواهد کرد. چون اولا روسیه در موقعیتی نیست که به چنین ریسک خطـــرناکی دسـت بزند و ثانیا با آنکه وارد شدن روسیه به اوکراین برای ارتـش روسیه کار دشواری نیست؛ ولی بیرون آمدن از این باتلاق اوکراین بسیار برای این کشور دشوار خواهد بود. به‌خصوص در این وضعیت بد اقتصادی و شرایط کرونایی که در روسیه حاکم شده است. سیاست بی‌طرفــی مثبـــت چــه دستاوردهایی برای ایران دارد؟ ما می‌توانیم از سیاست مخالفت با جنگ‌افروزی آمریکا در منطقه و دعوت از دو طــرف به خویشتن‌داری و در پیش گرفتن راه‌حل‌های دیپلماتیک، تبعیت کنیم. ما نباید فکر کنیم که چون روسیه صد هزار نیرو در مرز اوکراین پیاده کرده حتما قصد حمله به اوکراین را دارد. به نظر می‌رسد روسیه این لشکرکشی را انجام داده تا بازدارندگی به وجود بیاورد؛ یعنی، طرف مقابل بداند که مخالفت روســیه با عضویت اوکراین در ناتو جدی اســت. روسیه با لشکرکشی به مرزهایش با اوکراین می‌خواهد نشان دهد که دیگر شــرایط مانند دهه ۱۹۹۰ نیست که کل کشورهای بلوک شرق سابق به ناتو پیوسـتند و خود روسیه هم، به طرح مشارکت برای صلح ناتو پیوست و هیچ مخالفتی نکرد. اما الان، اوکراین برای روسیه در واقع، خط حائل امنیتی بین روســیه و غرب است. مسکو می‌داند که اگر اوکراین عضو ناتو شود، در واقع، استقرار نیروهای نظامی ناتو در مرزهای غرب روسیه، این کشور را ضربه‌پذیرتر می‌کند. در هر صورت روسیه مجبور است نظام امنیتی خود را در غرب این کشور بازآفرینی کند. این اشتباه و خسران محض است که تصور کنیم با طرفداری از موضع روسیه، می‌توانیم علیه آمریکا موضع بگیریم. اینجا بحث روســیه و غرب به‌تنهایی نیست اینجا، بحث اوکراین و روسیه است. این دو کشور، ۱۲ قرن روابط بسیار نزدیکی داشته‌اند و تا سال ۲۰۰۴، اوکراین یکی از نزدیک‌ترین متحدان روسیه محسوب می‌شد. بنابراین، ایران نباید اجازه دهد نقشه آمریکا و انگلیس که پشتیبان و محرک درگیری فعلی هستند تحقق پیدا کند. باید توجه داشت اگر جنگی در منطقه شروع شود، طرف‌های اصلی که خسارت عمده می‌بینند، روسیه، اوکراین و مردم شــرق اروپا هستند. در چنین شرایطی است که باید تأکید کنیم حمایت از راه‌حل دیپلماسی و حمایت نکردن از موضع روســیه یا موضع اوکراین و اتخاذ سیاست بی‌طرفی فعال، می‌تواند به ایران کمک کند تا در این مقطع تاریخی، نقش مثبتی را ایفا کند.
سایر اخبار این روزنامه
مصرف كننده قرباني مافياي گوشت
هدف آمريكا؛ تحريک مسكو برای حمله به اوكراين
مذاكرات وين زيرسايه سفرهای بنت به منطقه
«بـوف كـور» نياز ادبيات داستاني بود
بازشدن «گره مرخصی» برای برخی زندانيان
واكنش‌های تازه به فايل صوتی؛ غيرشفاف - كلی
کمبود دارو، سُرم و آنتی‌بیوتیک در پیک اُمیکرون
«انقلابیون شنبه» نگران شدند!
سرقت اموال مردم فقیر!
هزار مدیر در اضطراب بیکاری
عمل و عکس‌العمل
اقتصاد را از حالت انتظار خارج کنیم
جنگ اوکراین، تنها جنگ آینده نخواهد بود
