«اوکراینیزه» کردن اروپا به سبک پوتین و بایدن!

آفتاب یزد - رضا بردستانی: تنش در مرز اوکراین و روسیه علی‌رغم ماه‌ها به درازا کشیدن، بدون آن که حتی گلوله‌ای شلیک شود، اندک اندک فروکش می‌کند، تنشی که به نظر می‌رسد برای آن نقطه‌ی پایانی نمی‌توان متصور بود چه اوکراینی‌ها خود را برنده‌ی این رویارویی نابرابر بدانند و چه غربی‌ها روسیه را مجبور به عقب‌نشینی جا بزنند!
> روزشمار بحران اوکراین
- تصاویر ماهواره‌ای نشان از نیروهای روسی در مرز با اوکراین حکایت دارد، کی‌یف می‌گوید مسکو ۱۰۰ هزار سرباز را همراه با تانک و سایر تجهیزات نظامی در پشت مرزهایش بسیج کرده است. (آذر۱۴۰۰)
- جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا به روسیه هشدار داد که اگر این کشور به اوکراین حمله کند، غرب تحریم‌های اقتصادی گسترده علیه این کشور در نظر خواهد گرفت. (۱۶ آذرماه ۱۴۰۰)


- روسیه خواسته‌های امنیتی خود را به غرب ارائه می‌کند، از جمله اینکه ناتو باید تمام فعالیت‌های نظامی‌اش در شرق اروپا و اوکراین را متوقف می‌کند و این ائتلاف نظامی و امنیتی نباید هرگز اوکراین یا دیگر کشورهای شوروی سابق را به عنوان عضو بپذیرد. (۲۶آذرماه ۱۴۰۰)
- جو بایدن به ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین اطمینان داد که اگر روسیه به اوکراین حمله کند، ایالات متحده «قاطعانه پاسخ خواهد داد.» (۱۳ دی ماه۱۴۰۰)
- مقامات ایالات متحده و روسیه برای گفتگوهای دیپلماتیک در ژنو ملاقات کردند، اما اختلافات حل نشده باقی ماند، زیرا مسکو درخواست‌های امنیتی خود را تکرار می‌کند و واشنگتن نیز در پاسخ می‌گوید که نمی‌تواند بپذیرد. (۲۰ دی ماه۱۴۰۰)
- ناتو نیروهایش را در حالت آماده باش قرار داده و حضور نظامی خود در شرق اروپا را با کشتی‌های جنگی و جت‌های جنگنده تقویت می‌کند. برخی از کشورهای غربی شروع به تخلیه کارکنان غیرضروری سفارت‌های خود از کی‌یف می‌کنند. آمریکا ۸۵۰۰ سرباز را در حالت آماده باش قرار داده است. (۴ بهمن۱۴۰۰)
- واشنگتن پاسخی کتبی به درخواست‌های امنیتی روسیه ارائه می‌کند و تعهد به سیاست «درهای باز» ناتو را تکرار می‌کند، چیزی که به معنای حمایت آمریکا از عضویت اوکراین و دیگر کشورها به پیمان ناتو است. واشنگتن در عین حال از «ارزیابی اصولی و عمل‌گرایانه» نگرانی‌های مسکو می‌گوید. (۶بهمن ۱۴۰۰)
- بایدن درباره حمله احتمالی روسیه در ماه فوریه هشدار داد. چین از روسیه حمایت می‌کند و به ایالات متحده می‌گوید که «نگرانی‌های امنیتی مشروع» مسکو باید جدی گرفته شود. (۷بهمن۱۴۰۰)
- ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه می‌گوید که به خواسته‌های امنیتی اصلی روسیه رسیدگی نشده است، اما مسکو آماده ادامه گفت‌وگوهاست. ولودیمیر زلنسکی رئیس‌جمهور اوکراین به غرب هشدار داد که از ایجاد «وحشت» که بر اقتصاد کشورش تاثیر منفی می‌گذارد، خودداری کند. (۸بهمن۱۴۰۰)
- ایالات متحده و روسیه در نشست غیرعلنی شورای امنیت سازمان ملل متحد بر سر بحران اوکراین با یکدیگر جدال کردند. لیندا توماس گرینفیلد، سفیر ایالات متحده در سازمان ملل متحد خطاب به اعضای شورا گفت که تهاجم روسیه به اوکراین امنیت جهانی را تهدید خواهد کرد. واسیلی نبنزیا نماینده روسیه در سازمان ملل متحد نیز واشنگتن و متحدانش را متهم کرد که با وجود انکار مکرر تهاجم برنامه ریزی شده از سوی مسکو، تهدید جنگ را بر طبل می‌زنند. او خطاب به غربی‌ها گفت: «مباحث در مورد تهدید جنگ به خودی خود تحریک‌آمیز است. شما تقریباً طلب جنگ می‌کنید. شما می‌خواهید این اتفاق بیفتد.» (۱۱ بهمن۱۴۰۰)
- پوتین هرگونه برنامه ریزی برای تهاجم به اوکراین را رد می‌کند و آمریکا را به نادیده گرفتن خواسته‌های امنیتی کشورش متهم می‌کند. او گفت: «روشن است که نگرانی‌های اساسی روسیه نادیده گرفته شده است.» (۱۲بهمن۱۴۰۰)
- به گفته مقامات آمریکایی که نخواستند نامشان افشا شود، روسیه ۷۰ درصد از تجهیزات نظامی مورد نیاز خود را برای تهاجم تمام عیار به اوکراین آماده کرده است. (۱۷ بهمن۱۴۰۰)
- امانوئل ماکرون رئیس‌جمهور فرانسه برای گفتگو با پوتین به مسکو سفر کرد. او به خبرنگاران گفت که روسیه بحران اوکراین را تشدید نخواهد کرد. با این حال کرملین توافق ماکرون و پوتین برای کاهش تنش بحران را رد کرد. دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین گفت: «در شرایط کنونی، مسکو و پاریس نمی‌توانند به توافقی دست یابند». (۱۹ بهمن۱۴۰۰)
- لیز تراس وزیر امور خارجه بریتانیا و سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه، مذاکرات بی‌ثمری داشتند. لاوروف در یک کنفرانس مطبوعاتی این دیدار را «مکالمه‌ای بین یک فرد لال و یک ناشنوا» توصیف کرد. تراس به روسیه هشدار داد که در صورت حمله به اوکراین، غرب این کشور را در تحریم‌های شدید قرار خواهد داد، او همچنین ادعاهای لاوروف را در مورد اینکه افزایش نیروها و تسلیحات روس در مرز اوکراین کسی را تهدید نمی‌کند، به چالش کشید. (۲۱ بهمن۱۴۰۰)
- جیک سالیوان مشاور امنیت ملی بایدن می‌گوید که اطلاعات آمریکا نشان می‌دهد که تهاجم روسیه می‌تواند ظرف چند روز و تا قبل از پایان بازی‌های المپیک پکن در ۲۰ فوریه آغاز شود. پنتاگون دستور داد ۳ هزار نیروی اضافی آمریکایی به لهستان اعزام شوند، آمریکا می‌خواهد به متحدان خود اطمینان خاطر دهد. در همین حال، تعدادی از کشورها از شهروندان خود خواستند که اوکراین را ترک کنند. (۲۲ بهمن۱۴۰۰)
- بایدن و پوتین از طریق ویدئو کنفرانس گفتگو کردند. رئیس جمهور آمریکا گفت که حمله روسیه به اوکراین باعث «رنج گسترده انسانی» خواهد شد و غرب به دیپلماسی برای پایان دادن به بحران متعهد است اما «به همان اندازه برای سناریوهای دیگر آماده است». پوتین در این تماس شکایت کرد که ایالات متحده و ناتو به خواسته‌های روسیه مبنی بر منع پیوستن اوکراین به ناتو و عقب نشینی از اروپای شرقی پاسخ قانع کننده‌ای نداده اند. (۲۳ بهمن ۱۴۰۰)
> «اوکراینیزه» کردن اروپا به سبک پوتین
هر آن چه که آبخازیا و اوستیای جنوبی را از گرجستان و کریمه را از اوکراین جدا کرد در مسیر تکرار است زیرا، نمایندگان پارلمان روسیه به درخواستی رای دادند که از ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور این کشور می‌خواهد تا استقلال مناطق جدایی‌طلب طرفدار روسیه در شرق اوکراین را به رسمیت بشناسد. این دو منطقه که هم اکنون به طور خودمختار در دست جدایی‌طلبان روس اداره می‌شوند، هشت سال است که با ارتش اوکراین می‌جنگند. ویاچسلاو ولودین، رئیس مجلس دومای روسیه گفت که درخواست از رئیس جمهور روسیه در مورد لزوم به رسمیت شناختن «جمهوری خلق دونتسک» و «جمهوری خلق لوگانسک» بی‌درنگ به وی ارسال خواهد شد. وی تصریح کرد که این متن در جلسه عمومی دوما به تصویب رسید تا این دو سرزمین به «دو دولت و دو کشور مستقل» تبدیل شوند. دیمیتری پسکوف سخنگوی کرملین در پاسخ به پرسش خبرنگاران، اطمینان داد که در حال حاضر «هیچ تصمیم رسمی» اتخاذ نشده است اما تاکید کرد که «درخواست نمایندگان منعکس کننده نظر مردم روسیه است». به رسمیت شناختن این سرزمین‌ها به عنوان دو کشور مستقل مهر پایانی است بر روند صلح در شرق اوکراین و توافقنامه‌های مینسک که با میانجیگری فرانسه و آلمان امضا
شده بودند.
دمیترو کولبا وزیر امور خارجه اوکراین، در واکنش به این موضوع گفت: «در صورتی که روسیه این دو منطقه جدایی طلب را به رسمیت بشناسد، به معنی آن است که روسیه عملاً و با تمام عواقب ناشی از آن، از توافقات مینسک خارج شده است. این چیزی است که ما قبلاً نسبت به آن هشدار داده بودیم.» مسکو ماه‌ها است که اوکراین را متهم می‌کند که سعی دارد تا توافق‌های مینسک را از مسیر خارج کند. روسیه پیش از این نیز دو منطقه آبخازیا و اوستیای جنوبی را از گرجستان جدا کرد و آن‌ها را به عنوان کشورهای مستقل به رسمیت شناخت.
> اروپای نامتحد و لبخند رضایت کاخ سفید!
تحلیلگرانی که طی ماه ها، بر دو گانه‌ی «حمله» و «عدم حمله» ی نظامی روسیه تاکید داشتند در کنار تمامی تحلیل‌ها و تفسیر‌ها بر چند موضوع به تفاهم رسیده بودند:
- تمام اروپا به عنوان پیکره‌ای واحد حاضر نیست خود را وارد مناقشه‌ای کند که یک سوی آن روسیه است و سوی دیگر آن کشوری که عملاً نیمه مستقل و متاثر از تفکرات روسی!
- آمریکا از اروپا برای حمایت قاطع از اوکراین در صورت حمله‌ی احتمالی روسیه، چک سفید امضا می‌خواهد موضوعی که اتحادیه‌ی اروپایی عملا به آن روی خوش نشان نمی‌دهد. خواسته‌ای که حداقل برای فرانسه و آلمان، از یک سو و شرق اروپا از سویی دیگر و حتی اوکراین به عنوان محور تنش چندان معنای قابل فهمی ندارد.
- فرانسوی‌ها که به تازگی از بابت «آکواس» رو دستِ وحشتناکی از آمریکا و انگلستان خوردند در مواجهه با دیگر قراردادهای نظامی در منطقه‌ی خلیج فارس نیز شاهد کارشکنی پسرعموهای آنگلوساکسون بودند به همین دلیل تلاش کردند خود به تنهایی با پوتین و مسکو وارد گفت و گو شوند.
- آلمان‌ها که میلیاردها دلار صرف ساخت دو خط لوله‌ی گازی کرده‌اند نیز چندان تمایلی به رویارویی با روسیه ندارند کشوری که، به بهترین و ارزان‌ترین شکل ممکن انرژی گازی آلمان را تامین می‌کند.
- کشورهای شرق اروپا از جمله مجارستان با توجه به نزدیکی به روسیه، تشخیص می‌دهند در کنار روسیه و پوتین باشند تا در مقابل کرملین.
- اوکراین که به خوبی دریافته با جنگ و جدال رسانه‌ای نمی‌توان در جنگ احتمالی با روسیه به پیروزی رسید به طرف‌های به ظاهر حامی غربی خود هشدار می‌دهد که تهدیدها به گونه‌ای نباشد که اقتصاد اوکراین دچار شکست شود!
- آمریکا با روسیه وارد یک جنگ برد- برد می‌شود یعنی چه مسکو به اوکراین حمله کند و چه نکند، کاخ سفید حداقل در ایجاد شکاف در منطقه‌ی اروپا به آن چه می‌خواسته دست پیدا کرده ضمن آن که بایدن به عنوان رئیس جمهوری که طی یک سال گذشته از زمان روی کار آمدن توفیق چندانی نداشته، لابد با به راه انداختن یک جدال رسانه‌ای تمام عیار، فرصتی را فراهم می‌کند تا در مقابل تمامی منتقدانی که پوتین را از بایدن قوی‌تر می‌دانند، شاخ و شانه کشیدن‌هایی که پوتین را مجبور به انصراف از حمله به اوکراین کرد را تحویل دهد در مقابل اما پوتین نیز موفق می‌شود با توسل به شکاف به وجود آمده در بین اروپایی‌ها و نیز تزلزلی که در حکمرانی زلنسکی به وجود آمده با زیرکی، حداقل بخش‌های شرقی اوکراین را تحت فرمان خود درآورد ضمن آن که از این جا به بعد، پیوستن اوکراین به ناتو نیز حتی برای اعضای ناتو دیگر جذابیتی
نخواهد داشت.