نفوذ تجاری به آسیای میانه

مرجان اسلامی‌فر
 خبرنگار
 توسعه روابط اقتصادی با کشورهای همسایه در دولت سیزدهم رنگ و بوی دیگری به خود گرفته است. دولت سیزدهم اعتقاد دارد که اگر بتوان با کشورهای همسایه به دستاوردهای خوبی در زمینه صادرات و سرمایه‌گذاری مشترک برسیم، دیگر تحریم‌ها هیچ اثری بر اقتصاد ایران نخواهد داشت. طی سال‌های گذشته اقتصاد ایران به برجام گره خورده و به بن‌بست رسیده بود اما چند ماهی است که معادلات اقتصادی در کشورمان تغییر کرده و مذاکرات با کشورهای همسایه بدون امضای برجام آغاز شده است. به اذعان فعالان اقتصادی از مهرماه سال‌جاری، رفت و آمد کشورهای همسایه به ایران بیشتر شده است. حالا دو کشور ازبکستان و قزاقستان وارد مرحله جدیدی از گفت‌و‌گو و همکاری‌ها شده‌اند، شنیده‌ها حکایت از آن دارد که طی هفته جاری با امضای تفاهمنامه‌های چندجانبه، تغییر اساسی در همکاری بین دو کشور قزاقستان و ازبکستان خواهیم داشت.
کمیسیون مشترک با هدف تعامل تجاری


امیرعابدی، رئیس اتاق مشترک ایران و قزاقستان درباره برگزاری کمیسیون مشترک دو کشور و اهدافی که این کمیسیون دارد به «ایران» گفت: هفدهمین کمیسیون مشترک ایران و قزاقستان در هفته جاری و به‌مدت سه روز برگزار می‌شود و فعالان اقتصادی به‌صورت بی‌تو بی‌‌(بازاریابی تجارت به تجارت) می‌توانند درباره روند همکاری‌ها با یکدیگر صحبت و مذاکره کنند.
او با تأکید بر اینکه همکاری با کشورهای همسایه در اولویت بوده است و همواره توسعه همکاری‌های اقتصادی و تجاری با قزاقستان در دستور کار قرار گرفته است، تصریح کرد: از آنجا که ایران و قزاقستان مشترکات فرهنگی و اقتصادی زیادی دارند، می‌توانند سطح همکاری و تعاملات خود را افزایش دهند و در این راستا اتاق مشترک ایران و قزاقستان برای توسعه مبادلات پیگیری‌های لازم را انجام می‌دهد.
رفت و آمدها با قزاق‌ها از مهرماه
رئیس اتاق مشترک ایران و قزاقستان با بیان اینکه از مهرماه سال‌جاری رفت و آمدها با قزاقستان بیشتر شده و این امر نویدبخش توسعه روابط است، گفت: یکی از اهدافی که دنبال می‌شود تسهیل در روادید است، خوشبختانه صدور روادید با کشور قزاقستان به روش‌های سابق بازگشته است اما سعی ما این است که این امر تسهیل بیشتری پیدا کند تا فعالان اقتصادی با شرایط سهل‌تری به قزاقستان رفت و آمد داشته باشند و در این میان قرار است تعداد پروازها بین دو کشور نیز افزایش پیدا کند.
او افزود: در هفدهمین کمیسیون مشترک ایران و قزاقستان به‌دنبال دستیابی به تفاهم جامع مراودات اقتصادی در حوزه‌های حمل و نقل، سرمایه‌گذاری مشترک، محیط‌ زیست، استاندارد، کشاورزی، انرژی، خدمات گردشگری و خدمات فنی و مهندسی هستیم. در حوزه خدمات فنی و مهندسی شرکت‌های ایرانی فعالیت گسترده‌ای در قزاقستان دارند. از آنجا که در این کمیسیون مشترک وزیر تجارت و معاونان وزرای اقتصادی قزاقستان حضور دارند(میزبان وزیر جهاد کشاورزی کشورمان است) می‌توان به تفاهم‌های مناسبی در توسعه همکاری‌ها دست یافت.
برگزاری نمایشگاه اختصاصی ایران در قزاقستان
عابدی با تأکید بر اینکه در راستای توسعه همکاری‌ها قرار است اولین نمایشگاه اختصاصی ایران اوایل تابستان 1401 در آلماتی قزاقستان برگزار شود، گفت: در این نمایشگاه پتانسیل و توانمندی شرکت‌های ایرانی به نمایش گذاشته خواهد شد تا شرکت‌های قزاق از نزدیک با توانمندی‌های جمهوری اسلامی ایران آشنا شوند.
او با بیان اینکه در 10 ماهه سال‌جاری ایران 147 میلیون دلار کالا به قزاقستان صادر شده و در مقابل 50 میلیون دلار واردات داشته ایم، افزود: بیش از 200 میلیون دلار پروژه در حوزه‌های کشاورزی، احداث گلخانه، سدسازی، انتقال آب، انتقال انرژی، راه‌سازی و ابنیه توسط شرکت‌های ایرانی در قزاقستان در حال انجام است. در این میان تعداد زیادی از شرکت‌های کوچک معدنی نیز در این کشور در حال فعالیت هستند.
قزاقستان متقاضی کدام کالای ایرانی است؟
بررسی اطلاعات ۹ ماهه ۱۴۰۰ گمرک جمهوری اسلامی ایران نشان می‌دهد که میزان کل صادرات به قزاقستان در مدت مذکور، از نظر وزنی ۳۶۰.۳ هزارتن است و ارزشی معادل بر ۱۳۲.۶ میلیون دارد. این در حالی است که میزان کل واردات برابر ۳۷.۹ میلیون دلار بوده، بنابراین کل تجارت با قزاقستان برابر ۴۷۷.۹ هزارتن و معادل ۱۷۰.۵ میلیون دلار بوده است.
محصولات کشاورزی و غذایی، انواع سنگ‌های معدنی و ساختمانی و وسایل خانگی از مهم‌ترین اقلام صادراتی به قزاقستان هستند. همچنین در میان عمده کالا‌های صادراتی به قزاقستان، نام برخی محصولات از قبیل میوه و خشکبار، مواد و محصولات معدنی، سنگ و سرامیک و موارد دیگر بیشتر به چشم می‌خورد.
277 میلیون دلار کالا به ازبکستان صادر شد
موسی آقایی، رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و ازبکستان درباره کمیسیون مشترکی که قرار است در هفته جاری با ازبکستان برگزار شود، به «ایران» گفت: بزودی چهاردهمین کمیسیون مشترک ایران و ازبکستان در تهران برگزار خواهد شد و بعد از آن پانزدهمین کمیسیون مشترک در ازبکستان برپا خواهد شد، این امر نشان می‌دهد که دو کشور برای توسعه همکاری‌ها مصمم هستند.
او ادامه داد: در چهاردهمین کمیسیون مشترک ایران و ازبکستان، قرار است تفاهمنامه‌هایی بین طرفین که ماه‌های پیش درباره آن کارهای کارشناسی و بررسی‌های تخصصی صورت گرفته است، امضا شود. این تفاهمنامه‌ها محورهای متنوعی چون گردشگری، کشاورزی، خدمات فنی و مهندسی، صادرات محصولات بهداشتی و ساختمان دارد.
رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و ازبکستان با بیان اینکه همکاری تجاری و اقتصادی ایران و ازبکستان رو به افزایش است و برای سال آتی عددهای خوبی ثبت خواهد شد، تصریح کرد: در 8 ماهه سال‌جاری، بیش از 277 میلیون دلار کالا به ازبکستان صادر شده و در این میان 148 میلیون دلار کالا از ازبکستان وارد ایران شده است. او با بیان اینکه اتاق مشترک ایران و ازبکستان تازه تأسیس است و با گسترش فعالیت‌های این مجموعه، همکاری‌های تجاری دو کشور رشد صعودی خواهد کرد، گفت: تجار و فعالان اقتصادی ایران می‌توانند در صادرات کالاهایی نظیر پتروشیمی، مواد اولیه ساختمان، فولاد، آسفالت، ایجاد کارخانه سنگ، گردشگری، محصولات کشاورزی و کود شیمیایی و بخصوص خدمات فنی و مهندسی با ازبکستان همکاری گسترده‌ای داشته باشند.
از ترکیه جلو خواهیم زد
رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و ازبکستان با تأکید بر اینکه ازبکستان بازار بسیار بزرگی دارد که طی این سال‌ها بخوبی از آن بهره‌مند نشده‌ایم، تصریح کرد: ازبکستان در آسیای میانه جزو پرجمعیت ترین‌ها محسوب می‌شود از همین رو می‌توان با برنامه‌ریزی درست و هدفمند وارد این بازار شد. در حال حاضر کشور ترکیه رقیب جدی ما است که قطعاً با صادرات کالاهای کیفی و اقتصادی می‌توان این رقیب را پشت سر گذاشت.
او ادامه داد: براساس آخرین اطلاعات اخذ شده، ایران، چهاردهمین شریک تجاری ازبکستان است لذا با افزایش صادرات کالا می‌توان این رتبه را ارتقا داد، کشورمان به جهت موقعیتی که دارد با قیمت ارزان‌تر می‌تواند کالاهای مورد نیاز ازبکستان را تأمین کند.
ازبکستان؛ کشور هدف صادراتی ایران
پیش از این نیز محمدرضا کریم‌‌‌‌‌‌‌‌زاده، مدیرکل دفتر اروپا و امریکای سازمان توسعه تجارت ایران گفته بود: با توجه به بر‌گزاری اجلاس ایران و ازبکستان از امروز(اول اسفند)، کمیته‌‌‌‌‌‌‌‌های کارشناسی میان بخش‌های مرتبط دو کشور به‌منظور تدوین پیش‌‌‌‌‌‌‌‌نویس سند یادداشت تفاهم کمیسیون مشترک در حوزه‌‌‌‌‌‌‌‌های اقتصادی، سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌گذاری، گمرکی، حمل‌ونقل، انرژی، بهداشت، علمی و فناوری، فرهنگی و گردشگری و کشاورزی تشکیل شد و مذاکرات ثمربخشی صورت گرفته است.
او با بیان اینکه تقویت پیوند بخش‌های خصوصی دو کشور اهمیت بسزایی دارد، تصریح کرد: ازبکستان به‌عنوان یکی از کشورهای مهم و هدف صادراتی ایران بوده و صادرات به این کشور در‌ ماه‌های اخیر، روند رو به رشدی داشته است. ازبکستان در جایگاه دوم مقاصد صادراتی ایران در بین کشورهای CIS درسال‌جاری قرار دارد.
ازبک‌ها به‌دنبال سرمایه‌گذاران کشت فراسرزمینی
براساس آمارهای موجود حجم مبادلات تجاری ایران و ازبکستان در 9 ماهه سال‌جاری به رقم ۴۰۷ میلیون دلار رسید که از این رقم ۳۱۰ میلیون دلار صادرات ایران به ازبکستان و ۹۷ میلیون دلار واردات ایران از این کشور بود. بررسی‌های آماری در این زمینه حاکی از افزایش تدریجی حجم تجارت بین دو کشور است.
در این میان عبدالله‌ یوف، سفیر ازبکستان در ایران از شرکت‌های ازبک خواست برای حضور در ایران و بهره‌گیری از ظرفیت‌های موجود برنامه‌ریزی کنند و اظهار داشته بود: ازبکستان از حضور شرکت‌های ایرانی در حوزه کشت پنبه، کشت فراسرزمینی و صنایع تبدیلی استقبال می‌کند.
در حال حاضر روند تجارت ایران و ازبکستان سیر صعودی دارد و پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال ۲۰۲۲ سطح مناسبات تجاری بین دو کشور به مرز ۲ میلیارد دلار برسد.