روزنامه آرمان ملی
1400/12/02
سفررئیسی به قطر؛ نشانه توافق قطعي
علی بیگدلی تحلیلگر مسائل بین‌الملل باید سفر روز دوشنبه رئیس‌جمهور به قطر را در یک پکیج و بسته تحرکات دیپلماتیک هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران در خصوص احیای برجام دید. یعنی حضور باقری کنی به عنوان مذاکره کننده ارشد در وین به موازات سفر حسین امیرعبداللهیان به آلمان برای شرکت در کنفرانس امنیتی مونیخ و همچنین حضور رئیس‌جمهور ایران در قطر باید در یک بسته کلی تحرکات دیپلماتیک هسته‌ای نگریسته شود. به نظر می‌رسد توافق اصلی انجام شده و در این بین تنها برخی پیش شرط‌ها، مسائل جزئی و حواشی مطرح است که می‌توانند روی اصل توافق سایه بیندازند. لذا در کنار رایزنی‌های باقری‌کنی در وین، دولت سیزدهم از طریق دیپلماسی موازی توسط وزیر امور خارجه در آلمان و یا رئیس‌جمهور با سفر به قطر در تلاشند که پیش شرط‌ها و حواشی را به سرانجام برسانند که موتور توافق هرچه زودتر روشن شود. بنابراین این بسته تحرکات دیپلماتیک هسته‌ای دولت سیزدهم در آستانه توافق یک حرکت موازی و مکمل مذاکرات وین برای احیای برجام است تا لغو تحریم‌ها بدون مانع و در کمترین زمان انجام شود. برخی مسائل فرابرجامی هم وجود دارند که سایه سنگینی بر توافق داشته و خواهند داشت که قطعا برای عملیاتی شدن توافق و آغاز رسمی آن باید این نقاط اختلافی و حواشی موجود هر چه زودتر حل و فصل شوند. پس بدیهی است که همه چیز در وین تعیین تکلیف نخواهد شد. چون باقری‌کنی ذیل مذاکرات وین صرفا روی احیای برجام و پرونده فعالیت‌های هسته‌ای تمرکز دارد، اما در این بین برخی حواشی فرابرجامی هم وجود دارند که اگر به آن رسیدگی نشود و آنها را مدیریت نکنیم قطعا می‌توانند مسیر مذاکرات و توافق احتمالی را به بن‌بست بکشانند. قطر از یک طرف به دنبال میانجیگری در تنش تهران و واشنگتن است، چراکه به هر حال تداوم و تشدید این تنش بر مناسبات منطقه‌ای در ابعاد مختلف از اقتصادی و تجاری گرفته تا سیاسی، دیپلماتیک و حتی شرایط دفاعی، نظامی و امنیتی خاورمیانه اثر مخرب دارد. بنابراین قطر برای حفظ منافع خود هم که شده سعی می‌کند در این تنش بین ایران و ایالات متحده نقش یک میانجیگر را بازی کند که تخاصم کنونی مدیریت شود و فروکش کند. از یک طرف چون قطعا توافق زودهنگام در وین می‌تواند موتور محرکه‌ای برای افزایش امنیت منطقه‌ای باشد، چراکه در این بین کشورهای حاشیه خلیج فارس بیش از سایر بازیگران خاورمیانه به دنبال آن هستند که این توافق احتمالی در وین هرچه زودتر حاصل شود تا نگرانی آنها درخصوص پرونده فعالیت‌های هسته‌ای ایران رفع شود. بنابراین از این منظر قطر به عنوان تسهیل‌کننده سیاسی و دیپلماتیک برای حصول هرچه زودتر توافق در وین عمل می‌کند. از طرف دیگر با توجه به سفرهای انجام شده توسط امیر قطر و انجام گفت‌وگوهای تمیم بن حمد آل‌ثانی با جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا نشان می‌دهد که دوحه در عین حال می‌تواند نماینده ایالات متحده در مذاکرات غیرمستقیم با طرف ایرانی باشد. اساسا رئیس‌جمهور ایران هم با همین هدف به قطر سفر می‌کند تا از مواضع آمریکا و دولت بایدن برای انجام مذاکرات و حصول توافق آگاه شود. به بیان دیگر دوحه اکنون پیش شرط‌ها و مواضع آمریکا را به تهران خواهد رساند. البته از آن طرف این نکته را هم باید یادآور شد که بی‌شک رئیس‌جمهور ایران هم مواضع و نکات خود و همچنین تذکرات و پیش‌شرط‌های رهبری را هم در این سفر به امیر قطر به عنوان نماینده آمریکا گوشزد خواهد کرد تا آن را به کاخ سفید مخابره کند. به دلیل عملکرد دولت سید ابراهیم رئیسی و تیم مذاکره‌کننده در پیشبرد یک شیوه صحیح، واقع‌بینانه و منطقی در مذاکرات عملا ایران به نقطه‌ای رسیده که مجبور شده برای توازن بخشی و حصول توافق امتیازات بسیاری بدهد. همان‌گونه که در پاسخ به سوالات قبلی اشاره کردم طی روزها و هفته‌های اخیر متاسفانه برخی مسائل و حواشی به متن مذاکرات وین اضافه شده است تا جایی که اکنون این حواشی اصل مذاکرات را تحت‌الشعاع قرار داده است. اگر به خاطر داشته باشید در گفت‌وگوی قبلی با شما گفتم زمانی‌که دولت رئیسی با دو بسته پیشنهادی و مطرح کردن انتظارات بیش از حد خود شرایط مذاکرات را به هم زد و توازن شکل گرفته به هم خورد اکنون ناچار است برای پیشبرد مذاکرات و ایجاد توازن مجدد دست به عقب نشینی از مواضع خود بزند. همین امر سبب شد تا عملا اروپایی‌ها و به خصوص آمریکا خواسته‌های خود را بر تهران تحمیل کنند. همان زمان من بارها هشدار دادم این شیوه مذاکره و آن دو بسته پیشنهادی در آینده تبعات بسیار مخربی برای ما در پی خواهد داشت که امروز شاهد آن تبعات هستیم به گونه‌ای که ایالات متحده آمریکا و رابرت مالی پیش شرط حقوق بشری در خصوص آزادی زندانیان آمریکایی را برای احیای برجام و لغو تحریم‌ها مطرح می‌کنند. در نتیجه مذاکرات به نفع اروپا و آمریکا در جریان است. اگر به قول شما وزیر امور خارجه دولت سید ابراهیم رئیسی در جریان کنفرانس امنیتی مونیخ گفته که تهران حاضر به تبادل فوری زندانیان است بی‌شک از موضع قدرت و نشان از حصول توافق نیست، بلکه دولت رئیسی اکنون برای پیشبرد مذاکرات مجبور است پی در پی امتیازاتی را به طرف‌های غربی و به خصوص آمریکایی‌ها بدهد و این نتیجه شیوه غلط در مذاکرات است. چون چهارم بهمن ماه بود که سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه بیان داشت که تهران آماده گفت‌وگو و مذاکره بر سر تبادل زندانیان است، اما اکنون شخص وزیر امور خارجه در کنفرانس امنیتی مونیخ می‌گوید مذاکره نیاز نیست، بلکه تهران آماده تبادل فوری زندانیان است. این نشان می‌دهد که دولت رئیسی تا چه اندازه حاضر به دادن امتیاز است که این توافق هرچه زودتر حاصل شود.
سایر اخبار این روزنامه
ايران- قطر؛ از ميدان هاي گازي تا ميدان فوتبال
برويد سمت رابطه اقتصادی با آمريكا
اگر دختر هاشمي نبودم؛ متهم نمي‌شدم
رویای رتبه‌بندی در انتظار تایید شورای نگهبان
یاسین، امین و صالحه را ببین، محمدعلی را نبین!
نه پای رفتن داریم؛ نه نای ماندن
بودجه 1401 به چار میخ کشیده شد
دلواپسان مجلس: براي توافق عجله نكنيد!
تنبيه واكسن گريزها؛ لغو پروانه٥ هزار راننده تاكسي
سفررئیسی به قطر؛ نشانه توافق قطعي
نزدیکتر از همیشه به توافق
«تضمین» در سیاست بین‌الملل
توافق «خیلی دور خیلی نزدیک»
