روزنامه جوان
1400/12/04
«شورا» بازی در سینما
در حالی که طرح احیای «شورای عالی سینما» به ریاست رئیس‌جمهور به دلایل متعددی با شکست مواجه شده است، وزارت ارشاد سعی دارد این بار «شورای سینما» را در سطح معاون اول رئیس‌جمهور ایجاد کند. علاقه خاص دولت‌ها برای گسترش دیوانسالاری و پیچیده کردن روابط اداری و تصمیم‌گیری تا به حال به نتیجه مطلوبی نرسیده است، اما نظام اداری سنتی هر چه بیشتر تلاش می‌کند خود را در قالب شورا‌های بدون کارکرد بازتولید کند.بر اساس آمار موجود، در ایران بیش از ۱۰۴ شورا در موضوعات و عناوین مختلف وجود دارد که همگی از عنوان «عالی» استفاده می‌کنند. مثل «شورای عالی خرما»، «شورای عالی آمار»، «شورای عالی ورزش» و شورای عالی سینما! البته برخی از این شورا‌ها جنبه کارکردی مهمی دارند، مانند «شورای عالی امنیت ملی» که عملکردشان برای کشور اهمیت حیاتی دارد. در مقابل شورا‌هایی هستند که لفظ عالی دارند و ریاست آن‌ها هم با رئیس‌جمهور است، ولی کارایی و کارکرد آن‌ها مشخص نیست. باز هم در اینجا باید به نام شورای عالی سینما اشاره کرد.
تولد شورای عالی سینما
داستان ایجاد شورای عالی سینما به سال ۱۳۸۸ بازمی‌گردد. در آن سال جواد شمقدری، مشاور هنری رئیس‌جمهور وقت که در سال‌های ۸۴ و ۸۸ فیلم‌های تبلیغاتی احمدی‌نژاد را تولید کرده بود، پیشنهاد ایجاد شورای عالی سینما را داد. شمقدری در دولت اول احمدی‌نژاد با صفارهرندی، وزیر وقت ارشاد اختلاف نظر شدیدی داشت. او در دولت دوم برای اینکه رابطه مستحکم خود با رئیس‌جمهور را به نمایش بگذارد و صرفاً در حد یک مشاور با رئیس کابینه در ارتباط نباشد، دو پیشنهاد مهم را اجرایی کرد؛ ایجاد سازمان سینمایی و ایجاد شورای موسوم به «شورای عالی سینما». شمقدری ریاست شورای عالی سینما را برای رئیس‌جمهور کنار گذاشت و خود به عنوان نفر دوم شورا مطرح شد. اولین جلسه این شورا نیز در دی ماه ۱۳۸۹ برگزار شد. جلسات شورا در دولت دهم با حضور رئیس‌جمهور وقت و گلچینی از هنرمندان همسو با او برپا می‌شد.
برای شورای عالی سینما مانند همه شورا‌های عالی، وظایف دهن‌پرکن در قالب طرح‌های کلی نگاشته شده بود. به عنوان مثال تصویب سیاست‌های کلان سینمای ایران، تعیین سازوکار‌های لازم برای اعمال مدیریت هماهنگ منابع و امکانات ملی در عرصه سینما، تصویب برنامه‌های حمایت از تولید آثار فاخر سینمایی و تصویب شیوه‌های حمایت از توسعه شهرک‌ها، پردیس‌ها و فضا‌های سینمایی از جمله این وظایف بود، البته این شورا کارکرد‌هایی هم داشت، به عنوان نمونه، شورای عالی سینما مصوبه‌ای داشت مبنی خانه‌دار کردن بیش از ۳ هزار و ۵۰۰ نفر از اهالی سینما یا اختصاص یک بودجه دلاری برای سازمان سینمایی که هیچ کدام از این طرح‌ها و مصوبات از نوشته‌های روی کاغذ فراتر نرفت.
مرگ شورای عالی سینما
پس از پایان دولت دهم و روی کارآمدن دولت یازدهم، حجت‌الله ایوبی، رئیس جدید سازمان سینمایی توجه چندانی به رونق داشتن شورای عالی سینما نشان نمی‌داد. حسن روحانی نیز اگرچه با هنرمندان دیدار‌هایی داشت، ولی علاقه‌ای به حضور در شورای عالی سینما نداشت. وی حتی به جلسات شورای عالی انقلاب فرهنگی که یکی از مهم‌ترین شورا‌های مرتبط با فرهنگ کشور است، نمی‌رفت! همین مسئله باعث شد به سرعت شورای عالی سینما با افول مواجه شود. ایوبی هم این شورا را مانند یک دندان لق از دهان بیرون انداخت. به اعتقاد وی شورای عالی سینما یک فرزند ناقص‌الخلقه بود و برای همین در سال ۹۵ انحلال رسمی آن را پس از ماه‌ها تعطیلی اعلام کرد.
پس از اعلام رسمی انحلال شورای عالی سینما، شمقدری در مصاحبه‌ای نیتش را از راه‌اندازی شورای عالی سینما مبارزه با شاه‌نشینان سینما عنوان کرد و گفت: «آن زمان برای اینکه از شر این شاه‌نشینان رها شویم (به این معنا که از شاه‌نشینی فاصله بگیرند نه اینکه از سینما خارج شوند) و برای ایجاد عدالت در ایجاد فرصت‌ها در سینما، نیازمند تشکیل شورای عالی سینما بودیم. زمانی که این پیشنهاد را ارائه کردم، طرح مورد استقبال قرار گرفت و در نهایت شورای عالی سینما شکل گرفت.» در دولت دوازدهم کسی سراغ راه‌اندازی مجدد شورای عالی سینما نرفت.
شورا باشد، اما عالی نباشد!
با روی کار آمدن دولت سیزدهم، محمد خزاعی، رئیس جدید سازمان سینمایی از راه‌اندازی مجدد شورای عالی سینما و حضور رئیس‌جمهور در جلسات آن خبر داد. این خبر با واکنش مثبت رسانه‌ها از جمله «جوان» روبه‌رو شد و این تصور پیش آمد که راه‌اندازی مجدد شورای عالی سینما می‌تواند برخلاف روند گذشته باعث ایجاد تحول شود. بر اساس اعلام رئیس سازمان سینمایی، قرار بود اولین جلسه شورای عالی سینما در آذرماه با حضور رئیس‌جمهور برگزار شد. این جلسه، اما برگزار نشد. محمدمهدی اسماعیلی در دی‌ماه، این تأخیر را ناشی از مشکلات قانونی دانست. وزیر ارشاد، اما در نهایت اعلام کرد به طور کلی قید حضور رئیس دولت را در شورای عالی سینما زده‌اند و برای اینکه دیگر درگیر حضور و عدم‌حضور رئیس‌جمهور نباشند، قید «عالی» از نام شورا حذف و به جای آن «شورای سینما» با حضور معاون اول رئیس‌جمهور تشکیل شود.
معاون اول رئیس‌جمهور (رئیس)، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی (نایب رئیس)، دو نفر از وزرا به انتخاب معاون اول رئیس‌جمهور، رئیس سازمان امور سینمایی و سمعی- بصری (دبیر)، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، رئیس سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و رئیس سازمان تبلیغات اسلامی، هفت نفر از سینماگران و نمایندگان اصناف و تشکل‌های حوزه سینما به انتخاب وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی که حداقل دو نفر از آن‌ها از بانوان خواهند بود، رئیس مرکز مدیریت حوزه علمیه قم و رئیس یکی از دانشگاه‌های دولتی هنر به انتخاب وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از جمله اعضای «شورای سینما» خواهند بود.
تجربه شکست‌خورده شورای عالی سینما نشان داد بدون پشتوانه قانونی نمی‌توان ساختاری مشورتی ایجاد کرد. شورایی که بازوی اجرایی نداشته باشد، صرفاً به محافل دورهمی تبدیل میشود. در سینما نیز شورایی که با حضور رئیس‌جمهور توانایی تخصیص بودجه و حتی ساخت چند واحد مسکونی را نداشت، اکنون با حضور معاون رئیس‌جمهور کاری از پیش نخواهد برد و حضورش صرفاً کمکی برای ارضای حس دیوانسالاری دولتی است.
چرا در این ۲۰ سال به دنبال حضور رؤسای جمهور یا افراد تراز اول در شورا‌های سینمایی بوده‌ایم، آن هم در حالی که شاید این افراد حتی یک بار در عمرشان به سینما هم نرفته باشند؟!
سایر اخبار این روزنامه
دولتی که توی دهن خبرنگارمی‌زد رفت!
جنگ شناختی علیه انقلاب اسلامی قدمتی ۴۰ ساله دارد
نباید از روایت حقیقی واقعه گلستان هفتم غفلت شود
خلبانان ارتش در آسمان بدرقه مردم
غرب در واکسن و دارو آپارتاید دارد
مجرمان ذکر شده در فایل صوتی چند سال است زندانند
رئیسی: گاز طبیعی شکل‌دهنده آینده انرژی جهان است
تکلیف تورم‌زا به بانک‌ها نکنید
«شورا» بازی در سینما
دو راهی سخت اوکراین مقابل روسیه
فرزند زمانه خود و حاضر در صحنه‌های انقلاب بود
