4 هزار ایرانی، محبوس در پناهگاه‌های اوکراین! دانشجویان و اتباع ایرانی باید

آرمان ملی- وحید استرون: جنگ میان روسیه و اوکراین و حمله نظامی این کشور به شهرهای اوکراین در شرایطی آغاز شد که حدود چهار هزار ایرانی ساکن در اوکراین، جانشان در معرض خطر است و در زمان تنظیم این گزارش آنها در پناهگاه‌ها و زیرزمین‌های شهرهای اوکراین، از ترس موشک‌های روسی، لحظات سختی را پشت سر می‌گذارند. در شرایطی که از هفته‌های پیش اکثر کشورهای جهان از هموطنانشان خواستند که هرچه سریع‌تر خاک اوکراین را ترک کنند و با پروازهای اختصاصی به کشورشان بازگردند، سکوت و تاخیر دستگاه دیپلماسی ایران، حالا جان ایرانیان ساکن اوکراین را در معرض خطر قرار داده است. پس از چند ساعت از پرواز هواپیماهای روسیه بر فراز شهرهای اوکراین و آغاز موشک‌باران شهرها، دستگاه دیپلماسی از هموطنان ایرانی خواست هرچه سریع‌تر و به‌هر شکلی که می‌توانند خاک این کشــور را ترک کنند! این اتفاق در سالروز شیوع کرونا در کشور چین و شهر ووهان رخ می‌دهد و دو سال پیش نیز، که کرونا در شهر ووهان به شدت شیوع پیدا کرد، صدها دانشجو و شهروند ایرانی مقیم این شهر، هفته‌ها در انتظار یک پرواز از تهران به کشور چین بودند و حتی روزها بدون غذا و در شرایط سخت و از ترس ابتلا به کرونا، در خانه‌ها و خوابگاه‌های دانشجویی حبس شده بودند. تا اینکه در روز 6 اسفند 98، هواپیمایی از تهران به این شهر پرواز کرد و دانشجویان و شهروندان ایرانی را به ایران منتقل نمود. حالا پس از دو سال، دوباره تاریخ تکرار می‌شود، اما با این تفاوت که دیگر در خانه ماندن نمی‌تواند ضامن جان شهروندان ایرانی باشد و در میان نگرانی خانواده‌های ایرانی که فرزندانشان در اوکراین حضور دارند، هر لحظه ممکن است در آتش جنگ این دو کشور همسایه، چندین خانواده در ایران عزادار شوند. در ویدئویی که یکی از دانشجویان ایران در شبکه‌های اجتماعی منتشر کرده و از مردم می‌خواهد که این ویدئو را بازنشر کنند تا مسئولان فکری به‌حال آنها نمایند، در یکی از پناهگاه‌های شهر کی‌یف می‌گوید: «باید مسئولان وزارت امور خارجه فکری به‌حال حجم زیادی از دانشجویان کنند. ما در یک پناهگاه‌ از دوره شوروی سابق حضور داریم و اصلا وضعیت خوبی نداریم» در این ویدئو تعداد زیادی از دانشجویان ایرانی دیده می‌شود، این دانشجوی ایرانی در ادامه صحبت‌هایش می‌گوید: «تنها راه خروج ما زمینی به مرز لهستان ببرند، و از آنجا یک ویزای یک روزه گرفته شود و به فرودگاه ببرند و به کشور ایران بازگردیم.» 
  هر طور می‌توانید از اوکراین فرار کنید! 
اما با این اتفاقات، سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه اعلام کرد که «در تلاش هستیم با چند پرواز اختصاصی اتباع ایرانی‌ را از برخی مناطق اوکراین خارج کنیم.» پس از چندین ساعت و افزایش فرار بیش از 100 هزار اوکراینی از شهرهای این کشور، و کشته شدن بیش از 150 اوکراینی در حملات ارتش روسیه، سفارت جمهوری اسلامی ایران در اوکراین اعلام کرد: «تمامی ایرانیان مقیم از هر امکانی برای خروج از اوکراین اقدام کنند.» در  این اطلاعیه خطاب به هموطنان مقیم اوکراین توصیه شده است که «در صورت فراهم نبودن شرایط خروج از اوکراین، در نقاط امن و پناهگاه‌های معرفی شده از سوی مسئولان شهری و استانی مستقر شوند و به اماکن نظامی و حساس نزدیک نشوند.» 
  رایزنی با وزیرخارجه مجارستان 


در این شرایط وزیر امور خارجه کشورمان و پیتر سیارتو وزیر امور خارجه مجارستان روز گذشته در خصوص بحران اوکراین و همکاری برای تسهیل بازگشت ایرانیان مقیم اوکراین به کشورمان گفت‌وگو و تبادل نظر کردند، در بخشی از این صحبت امیر عبداللهیان از همتای مجارستانی خود خواستار کمک‌های انسان دوستانه این کشور برای تسهیل روند انتقال ایرانیان مقیم اوکراین از طریق خاک مجارستان به کشورمان شد. امیر عبداللهیان یادآور شد شهروندان ایرانی از جمله دانشجویان، خانواده دیپلمات‌ها و سایر ایرانیان مقیم اوکراین، خواهان ورود به مرزهای لهستان و مجارستان برای بازگشت به کشورمان هستند. وزیر امورخارجه مجارستان در پاسخ تاکید کرد: «دستورات لازم برای پذیرش ایرانیان بدون نیاز به ویزا در خاک مجارستان و فراهم آوردن تسهیلات فوری برای بازگشت آنان به کشورمان را صادر خواهد کرد.» این درحالی است که یکی از دانشجویان ساکن در اوکراین در ویدئویی می‌گوید: «سفارت ایران پاسخگوی ما نیست!» ساعتی پس از انتشار این خبر، سخنگوی وزارت امور خارجه اعلام کرد: «سفارت کشورمان در کی‌یف در تماس مداوم با کلیه اتباع ایرانی به‌ویژه دانشجویان بوده و به صورت تلفنی و حضوری به‌ سوالات و درخواست‌های ایرانیان عزیز پاسخ خواهد گفت. توجه به پاسخگویی به خانواده های نگران ایرانیان از جمله دانشجویان ما از وظایف دیگر بوده است. هماهنگی و اتخاذ تمهیداتی با هواپیمای جمهوری اسلامی ایران برای تخلیه اتباع کشورمان از دیگر اقدامات مهم در آغاز این بحران بوده است که در صورت امکان انجام‌ پرواز و صدور مجوز از طرف دولت اوکراین و اطمینان از امنیت پرواز به سرعت انجام‌ می شود.» 
  چرا پس از بحران؟‌ 
این گفته‌ها و اظهارنظرهـــا در شرایطی بیان می‌شود که ممکن است امروز (شنبه) تعدادی از شهروندان به ایران بازگردانده شوند، اما بازهم به یاد آن جمله معروف می‌افتیم که مسئولان ما با موضوع پیشگیری از بحران بیگانه هستند و همواره پس از بحران به‌فکر راه چاره می‌افتند. اما چرا ایران اینقدر دیر به‌یاد خروج اتباع خود از خاک اوکراین افتاد. در این رابطه حشمت ا... فلاحت پیشه، رئيس سابق کمیسیون امنیت ملی مجلس، به «آرمان ملی» می‌گوید: «وزارت امورخارجه به‌وسیله سفارتخانه‌ها، باید امنیت شهروندان و اتباع این کشورها را تامین نمایند و دستگاه‌ دیپلماسی ایران باید هرچه سریع‌تر از شهروندان ایرانی محافظت می‌کرد. ایران می‌توانست مانند بسیاری از کشورها در دو مقطع زمانی، اقدام به خروج اتباعشان می‌کردند، اما متاسفانه تعلل آنها زمینه نگرانی هزاران خانواده در ایران را فراهم نموده است. حالا نیز تدبیر آنها برای حفظ جان شهروندان ایرانی، تلفن 24 ساعته برای و خط مستقیم برای برقراری ارتباط با سفارتخانه است! جالب‌تر از اینکه یک روز قبل از حمله نظامی به خاک اوکراین، سفارت  ایران در کی‌یف در کانال تلگرامی خود یک پرسشنامه‌ای را قرار می‌دهد و از دانشجویان و شهروندان ایرانی این سوال را می‌پرسد که «شما چه تدابیر و پیشنهادی در زمان جنگ دارید؟!» ‌وی در ادامه می افزاید: «روز پنج شنبه نیز با شروع جنگ اعلام می‌شود که ایرانیان و دانشجویان هر امکانی برای خروج از اوکراین دارند، اقدام نمایند.! سوال اینجاست که چگونه می‌توان از کشور اوکراین خارج شد؟ وقتی پروازها بسته است و سیل مردم اوکراین در حال فرار هستند، شرایط آنها سخت‌تر می‌شود. کشورهایی نظیر قزاقستان و چین برای باقی ماننده اتباع خود در خاک اوکراین، شهروندان آنها از مسیر لهستان خودشان را به کشورشان می‌رسانند. در صورتی‌که نباید شهروندان ایران به صورت تک نفره خود را به مرز لهستان برسانند و گروهی این اقدام باید صورت بگیرد و پروازی برای آنها مهیا باشد.»  فلاحت پیشه‌ در رابطه با اینکه چرا محلی امن برای اتباع ایرانی تدارک دیده نشده، می‌گوید: «پناهگاه‌هایی که در کی‌یف وجود دارد، ایرانیان از آنها استفاده می‌کنند و خیلی از مردم اوکراین و کی‌یف به مرزهای غربی این کشور رفته‌اند یا از کشور خارج شده‌اند. فقط زیر زمین خوابگاه‌ها یا پناهگاه‌های شهری، محل امن ایرانی‌هاست.»