روزنامه اعتماد
1400/12/08
كي‌يف، مثل استالين گراد
محمدحسين لطفالهيهمزمان با بمباران شديد كي‌يف از سوي ارتش روسيه و تلاش نيروهاي روس براي تسخير پايتخت اوكراين، در حالي كه روز جمعه ارتباط ولوديمير زلنسكي رييس‌جمهور اين كشور با ساير رهبران دنيا براي ساعاتي قطع شده بود، برخي تحليلگران از احتمال بروز حادثه‌اي براي او يا فرار رييس‌جمهور اوكراين به كشوري ديگر خبر مي‌دادند اما ساعاتي بعد زلنسكي با انتشار ويديويي از خود و دستيارانش، در حالي كه روبه‌روي ساختمان رياست‌جمهوري اوكراين بود خطاب به سربازان و مردم اين كشور اعلام كرد: «ما اينجا هستيم، اينجا هستيم تا از اوكراين و كي‌يف محافظت كنيم.»
براي روسيه كه روي پيروزي سريع بر ارتش اوكراين و سقوط دولت در كي‌يف حساب ويژه‌اي باز كرده بود، قابل تحمل نيست كه ارتش اوكراين، مردم عادي و رييس‌جمهوري كه قرار را بر فرار ترجيح داده همچنان مقاومت كنند و با تمام توان جلوي ورود نيروهاي مهاجم به شهرهاي بزرگ خود را بگيرند. دقيقا به همين دليل است كه حجم نيروهاي مهاجم به شهرهاي شمالي كي‌يف و خاركيف هرروز بيشتر مي‌شود و بمباران‌ها شدت مي‌گيرد تا مقاومت شهروندان اوكرايني در هم بشكند و راه براي تسخير كامل اوكراين باز شود. فردريك پلتگن، خبرنگار ارشد سي‌ان‌ان كه براي گزارش جنگ اوكراين در اين كشور به سر مي‌برد روز گذشته با انتشار مجموعه ويديوهايي خبر داد كه ارتش روسيه مجموعه‌اي از موشك‌اندازها و توپ‌هاي سنگين خود را از بولوگراد حركت داده و به سوي شمال شرق اوكراين و پشت دروازه‌هاي خاركيف اعزام كرده است.
وب‌سايت خبري كانفليكت انتليجنس خبر داده است كه بر اساس ويديوها و تصاويري كه به دست اين گروه رسيده و صحت آنها بررسي شده، اطلاع يافته است كه تعدادي از واحدهاي روسيه كه براي تسخير شهر خاركيف مشغول عمليات بودند دچار آسيب‌هاي شديدي شده و يكي از دلايل اعزام گسترده نيروهاي جديد از روسيه، جبران نيروهايي است كه بر خلاف پيش‌بيني‌هاي اوليه در پيشروي ناموفق بوده‌اند و اكنون با خسارت‌هايي كه به آنها وارد آمده امكان ادامه عمليات را به تنهايي ندارند.
از شهر خرسون نيز خبر مي‌رسد كه پس از تسخير اوليه اين شهر توسط نيروهاي روسي، نيروهاي ارتش اوكراين روز گذشته موفق شدند تا اين شهر را پس بگيرند. آناستازيا لاپتينا، خبرنگار روزنامه كي‌يف اينديپندنت ظهر روز شنبه در توييتر نوشت: «شهر خرسون، زادگاه من و تمام خانواده‌ام كه توسط نيروهاي روس اشغال شده بود از سوي نيروهاي اوكرايني باز پس گرفته شد.»
راب لي خبرنگار وب‌سايت، وار استاديز نيز با انتشار ويديويي كه موقعيت مكاني آن بيرون از شهر خرسون تخمين زده شده اعلام كرد كه يك واحد لجستيكي و مهندسي ارتش روسيه كه براي نصب پل و رساندن تجهيزات به نيروهاي مهاجم اعزام شده بودند، از سوي نيروهاي اوكرايني نابود شد.
اين پيروزي‌ها اما باعث شده روش‌ها و تاكتيك‌هاي روسيه تغيير كند و تلاش‌هاي تبليغاتي در كنار تلاش‌هاي نظامي براي شكستن مقاومت اوكراين افزايش پيدا كند. يكي از نشانه‌ها اين است كه در ويديوهايي كه اكانت‌هاي نزديك به دولت روسيه در شبكه‌هاي اجتماعي منتشر كرده‌اند، تسليحات سنگين و مرگباري در حال اعزام به اوكراين منتشر مي‌شوند كه عموما در جنگ‌هاي اينچنيني مورد استفاده قرار نمي‌گيرند. بر اساس اين ويديوها موشك‌هاي قاره پيما، توپ‌هاي سنگين 240 ميليمتري و 203 ميليمتري از جمله تسليحاتي هستند كه روسيه به درون خاك اوكراين اعزام كرده است.
يكي ديگر از روش‌هاي نظاميان روسيه، حملات گسترده عليه مناطق مسكوني و غيرنظامي بوده است. در كي‌يف، روز شنبه مقام‌هاي دولت اوكراين تصاويري از ساختمان‌هاي مسكوني منتشر كرده‌اند كه از بمباران نيروهاي روسي باعث وارد آمدن خسارات گسترده‌اي به آنها شده است. يك منبع محلي، با تاييد اين موضوع ارايه مكان دقيق دو ساختمان مسكوني بزرگ كه از سوي روس‌ها مورد حمله قرار گرفته‌اند به «اعتماد» مي‌گويد: «يكي از ساختمان‌ها در خيابان لوبانوفسكي و در نزديكي هتل اوبريگ قرار دارد. ساختمان ديگر در خيابان الكساندرا كوشيتسياست.» او در توصيف مشاهدات خود از كي‌يف مي‌افزايد: «همه مرداني كه مي‌شناسم به جنگ رفته‌اند. مي‌دانيم ارتش اوكراين كوچك‌تر است و شانس كمتري دارد. وضعيت شبيه به جنگ داود و جالوت است. روس‌ها انگيزه زيادي براي جنگيدن ندارند اما سربازان ما فراتر از انتظار ايستادگي كردند.»
وزارت دفاع اوكراين روز شنبه آخرين آمار خود از تلفات ارتش روسيه در جريان حمله به اوكراين را اعلام كرد. اين وزارتخانه مدعي شد كه مسكو تاكنون ۳۵۰۰ نفر از نيروهاي خود را از دست داده است. بنا به همين آمار ۲۰۰ نظامي روس نيز به اسارت نيروهاي اوكراين در‌آمده‌اند. وزارت دفاع اوكراين همچنين مدعي شد كه تاكنون ۱۴ هواپيماي نظامي، هشت بالگرد، ۱۰۲ تانك و ۵۳۶ خودروي زرهي را منهدم كرده است. وزارت بهداشت اوكراين نيز اعلام كرده است كه تاكنون ۱۹۸ شهروند اين كشور از جمله سه كودك در جريان تهاجم نظاميان روسيه كشته شده‌اند. اين وزارتخانه شمار مجروحان را ۱۱۱۵ نفر ذكر مي‌كند كه در ميان آنها ۳۳ كودك ديده مي‌شوند. وزارت دفاع روسيه آماري از تلفات طي سه روز گذشته اعلام نكرده است.
سخنگوي كاخ كرملين روز شنبه مدعي شد كه پوتين دستور توقف حملات را داده بود اما با سر باز زدن كي‌يف از مذاكره حملات از سر گرفته مي‌شود. روايت اوكرايني‌ها اما متفاوت است. آنها مي‌گويند تمام شب را جنگيده‌اند. ولودمير زلنسكي، رييس‌جمهور اوكراين، گفت اين كشور توانسته است در سومين روز از حمله روسيه حملات نيروهاي روسي را با موفقيت دفع كند و طرح آنان را درهم بشكند. زلنسكي اضافه كرد: «ما مواضع‌مان را حفظ كرديم و هرچند نبرد در بسياري از شهرها و مناطق كشور ادامه دارد... اين ارتش ماست كه كنترل كي‌يف و شهرهاي كليدي اطراف پايتخت را در اختيار دارد.» رييس‌جمهور اوكراين در اين ويديو كه در حساب شخصي‌اش فيس‌بوكش منتشر شده، از مردم روسيه خواست به ولاديمير پوتين بگويند كه جنگ را متوقف كند. وي همچنين از آلمان و مجارستان خواست براي اخراج روسيه از سيستم مالي سوييفت «شجاعت به خرج دهند».
به رغم اين مقاومت، رسانه‌ها گزارش داده‌اند كه برخي شهرها در جنوب اوكراين به دست نيروهاي روس افتاده و آنها موفق به تسخير تعدادي از شهرهاي مرزي و جنوبي شده‌اند.
پيشنهاد فرار غربي‌ها به زلنسكي
بر اساس اعلام سفارت ايالات متحده در بريتانيا، واشنگتن در روزهاي گذشته به ولوديمير زلنسكي رييس‌جمهور اوكراين پيشنهاد داده بود كه زمينه خروج او را از اوكراين فراهم كند اما زلنسكي در پاسخ به اين پيشنهاد گفته «جنگ اينجاست» و تاكيد كرده «من به تجهيزات نياز دارم نه يك تاكسي.» تحليلگران معتقدند اين اقدام زلنسكي و نقش او در انگيزه دادن به نيروهاي اوكرايني براي ادامه مقاومت قابل توجه است. جفري لويس، تحليلگر نظامي مي‌نويسد: «من واقعا نقش زلنسكي را دست كم گرفته بودم.» استاد دانشگاه و تحليلگر انديشكده Rusi نيز زلنسكي را يك «قهرمان تراژيك» معرفي كرده كه در حالي كه مي‌توانست فرار كند باقي مانده و طلب تجهيزات مي‌كند تا بجنگد.
سياست غرب؛ حمايت نظامي و تحريم
آنتوني بلينكن، وزير خارجه امريكا روز شنبه از اختصاص يك بسته كمك نظامي جديد به اوكراين خبر داد. ارزش كمك‌هاي نظامي جديد ايالات متحده به اوكراين كه در سومين روز از حمله روسيه به اين كشور اعلام مي‌شود ۳۵۰ ميليون دلار است. همزمان بيش از ۲۵ كشور جهان شامل امريكا، كانادا، بريتانيا و كشورهاي اروپايي در نشستي كه روز جمعه به ابتكار بن والاس وزير دفاع بريتانيا برگزار شد متعهد شدند كمك‌هاي دفاعي و بشردوستانه بيشتري در اختيار اوكراين قرار دهند. جزييات اين كمك‌ها فاش نشده است با اين حال گفته مي‌شود توافق شامل ارايه مهمات، تسليحات ضد تانك و حمايت‌هاي بشردوستانه مي‌شود. جيمز هيپي، مقام ارشد وزارت دفاع بريتانياگفت نمي‌تواند جزييات عمليات درباره نحوه ارايه كمك‌هاي بيشتر به اوكراين را فاش كند با اين حال اضافه كرد ممكن است «اين كمك‌ها اكنون در راه باشند».
از سوي ديگر ماريو دراگي، نخست‌وزير ايتاليا به ولوديمير زلنسكي، رييس‌جمهوري اوكراين وعده داد كه رم از قطع دسترسي روسيه به سامانه بانكي سوييفت حمايت خواهد كرد. دولت ايتاليا در حالي اين خبر را اعلام كرد كه وزير خارجه اوكراين ساعاتي پيش در صفحه توييتر خود نوشت كه قبرس نيز به عنوان يكي از ۲۷ كشور عضو اتحاديه اروپا وعده داده است كه با قطع دسترسي روسيه به سوييفت مخالفت نخواهد كرد. برخي گزارش‌ها نيز از حمايت مجارستان از اين تصميم، به عنوان آخرين مخالف آن در اتحاديه اروپا حكايت دارد.
هزاران نفر روز شنبه در سراسر سوييس در حمايت از اوكراين در برابر حمله روسيه تظاهرات كردند. در ژنو بيش از هزار نفر در مقابل مقر سازمان ملل در اين شهر تجمع كردند. شركت‌كنندگان شعار «پوتين قاتل» و «شكوه اوكراين» سر دادند. معترضان خواستار اتخاذ موضع سرسختانه از سوي دولت سوييس در برابر حمله روسيه به اوكراين شدند. آنها همچنين در حمايت از قطع دسترسي روسيه به سامانه بانكي سوييفت شعار دادند. در روسيه نيز اعتراضات ضد جنگ ادامه دارد.
اولگا اوليكر، تحليلگر ارشد مسائل روسيه در گروه بين‌المللي بحران مي‌گويد: «آن چيزي كه باعث شده مردم روسيه عليه جنگ طلبان به اعتراض برخيزند، ترس از تحريم نيست. وحشتناك بودن حمله نظامي به يك كشور همسايه است.»
