فیفا به قانون خودش هم رحم نکرد!
شهروندآنلاین– حتی دو، سه روز هم از حمله نظامی روسیه به اوکراین نگذشته بود که این موضوع رسما وارد حوزه ورزش شد. جدا از واکنش‌های فردی خیلی از ورزشکاران در رشته‌های مختلف، خیلی زود پای نهادهای ورزشی بزرگ به این ماجرا باز شد. در روزهای اخیر شاهد ایجاد محدودیت و محرومیت‌های جدی و بزرگ برای ورزشکاران روسی بودیم؛ اتفاقی که خیلی‌ها آن را مصداق بارز دخالت سیاست در ورزش می‌دانند. اما مگر شعار اصلی همیشگی فیفا و کمیته بین‌المللی المپیک جدایی سیاست از ورزش نبوده و بارها با کوچک‌ترین اقدام سیاسی در ورزش برخورد نشده است؟ شاید بهترین سوال را استن کالیمور، بازیکن سابق تیم‌ملی انگلیس به کار برده: «زمانی که آمریکا به طور غیرقانونی به عراق حمله کرد، ما کارگران آمریکایی را از بریتانیا بیرون نکردیم، پس چرا روس‌ها به دلیل محل تولدشان در روسیه از فرصت کار قانونی محروم شدند؟»
ورزش روسیه به شکلی عجیب طرد شد!
بعد از گرفتن میزبانی مسابقات جهانی والیبال، رقابت‌های بین‌المللی شطرنج و… از روس‌ها، دوشنبه شب خبر محرومیت فوتبال روسیه هم رسما اعلام شد! فدراسیون جهانی فوتبال (فیفا) و اتحادیه فوتبال اروپا (یوفا) رسما تیم‌های ملی فوتبال مردان و زنان روسیه را تا اطلاع ثانوی از تمامی مسابقات کنار گذاشتند. بر این اساس تیم‌های ملی مردان روسیه در رقابت‌های پلی‌آف راه‌یابی به جام‌جهانی مردان 2022 قطر حضور نخواهند داشت و از این مسابقات حذف می‌شوند. تیم‌ملی فوتبال زنان روسیه هم در مسابقات یورو 2022 حذف خواهد شد. با این تصمیم فوتبال روسیه عملا از تمامی رقابت‌های بین‌المللی فوتبال ملی و باشگاهی کنار گذاشته شده است. البته این فقط بخشی از ماجراست و با توجه به اینکه جام‌جهانی فوتبال از اهمیت بالایی برای هر کشوری برخوردار است، بیشتر از هر محرومیت دیگری بولد شده است؛ وگرنه خیلی از فدراسیون‌های جهانی در رشته‌های مختلف تصمیمات مشابهی گرفتند. فینال لیگ قهرمانان اروپا در ماه می از سن‌پترزبورگ به پاریس منتقل شد و مسابقات جایزه بزرگ فرمول یک که برای سپتامبر در سوچی برنامه‌ریزی شده بود؛ لغو شد. از طرف دیگر کمیته بین‌المللی المپیک اعلام کرد که ورزشکاران و مقامات روسیه باید از شرکت در تمامی مسابقات ورزشی بین‌المللی محروم شوند؛ موضوعی که می‌تواند ورزش روسیه را به طور کلی متوقف و میلیون‌ها ورزشکار روسی را به کُما ببرد!
واکنش تند روس‌ها به محرومیت‌های ورزشی
واکنش منفی اتحادیه فوتبال روسیه به این حکم فیفا و یوفا قابل انتظار بود و آن را تبعیض‌آمیز خواند. در بیانیه این مرجع آمده است: «اتحادیه فوتبال روسیه با تصمیم فیفا و یوفا مبنی بر تعلیق تمام تیم‌های روسی از شرکت در مسابقات بین‌المللی به‌طور قاطع مخالف است. ما معتقدیم که این تصمیم مغایر با قوانین و اصول رقابت‌های بین‌المللی است. این تصمیم طبیعتا به تعداد زیادی از ورزشکاران، مربیان، کارکنان باشگاه‌ها و تیم‌های ملی و از همه مهم‌تر میلیون‌ها هوادار روسی آسیب می‌رساند که در وهله اول سازمان‌های ورزشی بین‌المللی باید از منافع آنها محافظت کنند. جامعه ورزشی که همواره به اصول برابری، احترام متقابل و استقلال سیاسی پایبند بوده است، حق اعتراض به تصمیم فیفا و یوفا مطابق با قوانین بین‌المللی ورزش را برای خود محفوظ می‌دارد.»
در پی محرومیت‌های در نظر گرفته شده از سوی کمیته بین المللی المپیک نیز پوزدنیاکوف، رئیس کمیته المپیک روسیه در بیانیه‌ای اعلام کرد: «منشور المپیک و موضع قبلی IOC وجود دارد که ورزشکاران قلب جنبش المپیک هستند و حقوق آنها بالاتر از هر چیزی از جمله هرگونه موضع‌گیری سیاسی است.»
فیفا همواره مخالف سیاسی‌کاری در فوتبال!
اما قبلا نمونه‌های زیادی ورود سیاست به ورزش به ویژه فوتبال وجود داشته که با واکنش محکمی از سوی فیفا و IOC مواجه شده، اما این بار نه‌تنها این دو نهاد برخورد با برخی کشورهای معترض و دخالت‌دهنده سیاست در ورزش نکرده‌اند، بلکه با همراهی آنها به شکلی عجیب و یک‌طرفه اقدام به محروم‌کردن روس‌ها از هر گونه فعالیت ورزشی کرده‌اند. حتی بر سر همین اختلاف روسیه و اوکراین در سال‌های اخیر، بارها نهادهای ورزشی تاکید کرده‌اند که مسائل سیاسی باید کنار گذاشته شده و ویزا برای ورزشکاران دو کشور برای تردد بین اوکراین و روسیه صادر شود. در طول تاریخ فوتبال چنین مسأله‌ای به وفور دیده شده. از رابی فاولر که در سال 1997 اخراج باراندازهای لیورپولی را هدف اعتراضش دانست و محروم شد تا جولای 2014 که آرژانتینی‌ها به خاطر ابراز عقاید سیاسی و استفاده از شعارهایی درباره جزار فالکلند و جنگ مالکیت با انگلیسی‌ها محروم شدند. می‌توان هزاران مورد دیگر از اعتراضات را مثال زد.
فوتبال ورزشی است که از دیرباز با اختلاف قومی و قبیله‌ای، اعتقادی و بسیاری دیگر از المان‌ها دست‌وپنجه نرم می‌کرده. زیبایی این ورزش آنجایی است که شما در یک تیم 11 نفره می‌توانید 11 تفکر متفاوت و مختلف را مشاهده کنید که برای هدفی واحد چون موفقیت تیم می‌جنگند. ممکن است در یک تیم باشگاهی از ملیت‌های گوناگون حضور داشته باشند و در یک تیم‌ملی هم از چند دین متفاوت.
حتی فوتبال ایران هم در دوره‌ای قربانی مبارزه فیفا با بحث مسائل سیاسی شده و چند ماهی را بعد از جام‌جهانی 2006 با تعلیق دست‌وپنجه نرم کرده است.
وقتی فیفا قوانین خودش را نقض می‌کند!
اما حالا فیفا گویا تغییر عقیده 180 درجه‌ای داشته و کمیته بین‌المللی المپیک نیز این نهاد فوتبالی را همراهی می‌کند. اصلا تصور کنیم جامعه ورزش جهانی به حمایت از اوکراین پرداخته و در حال فشار آوردن به فیفا برای محرومیت روسیه است، اما این موضوع طبق اساسنامه فیفا و منشور المپیک یعنی دخالت اکید مسائل سیاسی در فوتبال. همان مسأله‌ای که نهاد فیفا باید در آن دخالت کند و اجازه ورودش را ندهد، اما حالا همه چیز برعکس شده است. فیفا به عنوان موثرترین نهاد ورزشی دنیا رفتاری متناقض داشته و اقداماتی عجیب و برخلاف قانونش در این مدت انجام داده است. نمونه بارز و آشکار نقض قانون جدایی ورزش از سیاست را می‌توان در رفتار متناقض و برخلاف قانون فیفا دید. این نهاد بین‌المللی در درگیری سیاسی دو کشور وارد شد و طرف اوکراین را گرفت. نکته جالب این است که فیفا پا را فراتر گذاشته و میزبانی روسیه در تمام رویدادها را لغو کرد و تیم‌های ورزشی این کشور هم محروم شده‌اند. این اتفاق بی‌سابقه باعث واکنش تند روسیه شده و البته برخی سوالات را هم به وجود آورده. اینکه چطور فیفا در مسائل مشابهی همچون موضوع عملیات نظامی رژیم صهیونیستی علیه فلسطین تا به حال ورود نکرده است؟ حتی کمیته بین‌المللی المپیک بارها به ورزشکاران ایرانی که قصد داشتند در دفاع از مردم فلسطین از رویارویی با نمایندگان اسراییلی سر باز بزنند، هشدار و اخطار محرومیت داده است؟
ورزشکاران روسی و بدشانسی‌های عجیب!
شاید ورزشکاران روسی را بتوان بدشانس‌ترین ورزشکاران جهان دانست. آنها که در چند سال اخیر درگیر موضوع دوپینگ بودند و حتی از سوی کمیته بین‌المللی المپیک از حضور در المپیک توکیو با پرچم کشور خود منع شدند، حالا با چالش دیگری مواجه هستند؛ در حالی که کمترین دخالتی در آن ندارند. بازیکنان تیم‌ملی فوتبال روسیه را در نظر بگیرید که با سعی و تلاش فراوان در دو، سه سال اخیر تیم‌شان را تا آستانه صعود به جام‌جهانی 2022 پیش بردند، اما حالا با تصمیمات سیاسی و عجیب قربانی جنگ بین روسیه و اوکراین شده‌اند. به نظر می‌رسد این نسل از ورزشکاران روسی را می‌توان نسل‌سوخته دانست که با چالش‌های زیادی در سال‌های اخیر دست‌وپنجه نرم کرده‌اند. اما واقعا سوال اینجاست آیا می‌توان قدرت ورزش روسیه در رشته‌هایی مثل والیبال، کشتی و… را نادیده گرفت و یکی از قدرت‌های برتر جهان را به همین راحتی از مدار ورزش حذف کرد؟!
