خانم، آقا! شما نژادپرستید!
«آنها بسیار شبیه ما هستند و این چیزی است که بسیار تکان‌دهنده است. اوکراین یک کشور اروپایی است؛ مردم در آنجا نت‌فلیکس می‌بینند، اینستاگرام دارند و در انتخابات آزاد رأی می‌دهند و همچنین روزنامه‌های سانسور نشده می‌خوانند. جنگ دیگر چیزی برای مردم فقیر و دورافتاده نیست؛ ممکن است برای هر کسی اتفاق بیفتد.»
این تنها یکی از پاراگراف‌ها و صحبت‌هایی است که این روزها از برخی رسانه‌های اروپایی و آمریکایی درباره جنگ اوکراین منتشر می‌شود؛ چکیده‌ای از نگاه نژادپرستانه‌ای که زیر پوسته تمدن پنهان شده بود و حالا با اولین ترس‌ها خودش را نشان داده است.
آنچه در این ویدیوها تکرار می‌شود مفهومی تلخ است که سیاستهای فکری در قبال خاورمیانه، مردم «فقیر و دورافتاده» را به نمایش می‌گذارد؛ سرزمینی که جنگ، کشتار، بمب و انتحاری در آن را رخدادی طبیعی می‌دانند و اصولا اگر کشوری هم تمایل به آتش‌افروزی دارد، بهتر است بمب‌های خود را در یکی از کشورهای این منطقه، خرج کشتار زنان و مردان و کودکان دور و فقیر کند.
اظهارنظرهای برخی رسانه‌های اروپایی و آمریکایی در روزهای گذشته، جای همدردی با مردم جنگ‌زده اوکراین را به صحبت از اختلافات نژادی داده است؛ درست انگار در میانه قرن 20 به تماشای جهانی نشسته‌ای که نازی‌ها تصفیه‌اش می‌کنند؛ مثل وقتی که میهمان شبکه بی‌بی‌سی از احساس رنج‌واندوهش، برای کشته شدن اروپایی‌های چشم‌آبی و بلوند سخن می‌گفت.
یعنی اگر این بمب‌ها بر سر خاورمیانه‌ای‌های موسیاه فرود می‌آمد، هیچ ککی، کارشناسان و حقوقدانان و خبرنگاران اروپایی را نمی‌گزید؟
اظهارنظرها درباره جنگ اوکراین در روزهای گذشته، حاشیه‌های دیگری هم داشت که اغلب کاربران فارسی‌زبان و اهالی خاورمیانه از آن می‌نوشتند. ماجرا آنقدر پررنگ است که نه‌تنها کاربران عادی، بلکه سیاستمداران و کارشناسان هم در دامش افتاده‌اند؛ دام مقایسه‌های اشتباه به‌خصوص در رفتار مردم افغانستان در مواجهه با جنگ داخلی و مردم اوکراین.
این مقایسه‌ها به نحوی کشورهای جنگ‌زده خاورمیانه را به تحقیر می‌کشد و در مقابل، به رفتار مردم اوکراین اعتبار می‌دهد که انگار افرادی که آن را مطرح می‌کنند، جغرافیای سیاسی‌وفرهنگی و حتی اقلیمی خاورمیانه را نمی‌شناسند؛ نمی‌دانند که زنان افغانستان حتی برای رسیدن به فرودگاه و فرار از دست طالبان هم امنیت تضمین‌شده‌ای نداشتند درحالی که مردم اوکراین تنها با طی یک مسیر چندکیلومتری آباد، از راه زمینی می‌توانند خود را به یکی از کشورهای عضو اتحادیه اروپا برسانند.
این روزها اگر برایتان سوال شده «کشور جهان سومی یعنی چه؟» یا «واکنش کشورهای اروپایی به جنگ‌های پی‌درپی در خاورمیانه چیست؟» سری به این اظهارنظرهای نژادپرستانه بزنید؛ بی‌عدالتی نهادینه‌شده‌ای که تنها چشم‌آبی‌ها و سفیدپوستان را لایق تنش‌وکشته‌شدن نمی‌بیند و معتقد است ساخت بمب و صادرات و خرج کردن آن در خاورمیانه موضوعی بدیهی و عادی است. آنقدر عادی که اغلب ما مردم خاورمیانه هم در اعماق ناخودآگاه‌مان آن را پذیرفته‌ایم و بی‌آنکه بدانیم از آن برای تحقیر خود استفاده می‌کنیم.
