روزنامه وطن امروز
1400/12/15
3 پیچ توافق
گروه سیاسی: مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی که از سال گذشته تهران به یکی از مقاصد ثابت سفرهایش تبدیل شده برای سومین بار پس از آغاز به کار دولت سیزدهم و در شرایطی که دور هشتم مذاکرات وین به انتهای خود رسیده به تهران سفر کرد و روز گذشته پس از دیدار و گفت‌وگو با حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه و محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی در محل این سازمان در نشست خبری مشترک به تشریح گفت‌وگوهای انجام شده پرداخت. به گزارش «وطن‌امروز»، این سفر در شرایطی صورت پذیرفت که مذاکرات برای تعیین وضعیت نهایی برجام به جایی رسیده که از طرف ایران آنچه باید صورت می‌گرفت انجام پذیرفته است و حصول توافق به تصمیم سیاسی واشنگتن و 1+4 بستگی دارد. با این وجود طرف غربی با فضاسازی لحظه آخری تلاش می‌کند همچنان از اینکه باید خطوط قرمز اصلی تهران را در نظر بگیرد طفره رفته و احیای توافق را وابسته به تهران نشان دهد که رهاورد سفر مدیرکل آژانس به تهران را یکی از اجزای این راهبرد خود در نظر گرفته است. با آنکه در موضوعات حساسی مانند رفع تحریم‌ها و تضامین مسائل مهمی حل نشده باقی مانده اما چیزی که به سفر مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی به ایران مربوط میشود مفتوح ماندن موضوعات ادعایی وابسته به PMD به عنوان یکی از خطوط قرمز کشورمان است که حفظ آن می‌تواند توافق را به خطر انداخته و زمینه را برای امنیتی‌سازی پرونده هسته‌ای ایران و کشاندن آن به شورای امنیت سازمان ملل از طریق شورای حکام فراهم کند. این موضوعی بود که محمد اسلامی روز گذشته در نشست مشترک با گروسی با تاکید بر اینکه پرونده موارد ادعایی باید برای همیشه بسته شود بر آن صحه گذاشت. از نکات مهمی هم که گروسی در تهران مطرح کرد می‌توان به این بخش از مواضع او اشاره کرد که دورنمای احیای توافق هسته‌ای سال 2015 در صورتی که ایران و آژانس درباره مسائل پادمانی باقیمانده تفاهم نداشته باشند، دشوار است. ادعای مدیرکل آژانس در استقلال عمل آژانس و تاثیر نپذیرفتن از ادعاهای رژیم صهیونیستی از دیگر اظهارات مهم گروسی بود. این در حالی است که مدیرکل آژانس پیش از سفر به تهران با نفتالی بنت، نخست‌وزیر اسرائیل مشورت و رایزنی کرده و قرار است بنت و گروسی یک تماس هم پس از بازگشت مدیرکل آژانس از تهران داشته باشند! * اسلامی چه گفت؟ محمد اسلامی، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی دیروز شنبه ۱۴ اسفندماه پس از دیدار و گفت‌وگو با «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی که برای سومین بار در دولت سیزدهم به تهران سفر کرده، در جمع خبرنگاران به تشریح گفت‌وگوهای انجام شده پرداخت. اسلامی گفت: امروز با آقای گروسی مسائل باقیمانده در سفرهای گذشته و سفر همکاران ما به وین را که مورد گفت‌وگو قرار گرفته بود، مرور کردیم و به یک جمع‌بندی رسیدیم. مدارکی را که باید بین سازمان انرژی اتمی و آژانس مبادله شود، حداکثر تا خرداد ارائه می‌دهیم و 2 هفته قبل از روز بازاجرا که جزو مفروضات مذاکرات وین است، اینها باید حلوفصل شود و همان‌گونه که در توافق برجام مورد تصمیم‌گیری قرار گرفته بود، مجدد مورد تصمیم‌گیری و بسته شدن قرار بگیرد. وی گفت: تاکید ما و آژانس و آقای گروسی این است که این مسائل باید در روال طبیعی و در چارچوب مقرراتی خودش انجام شود و هیچ نفوذ سیاسی و لابی‌گری و دخالتی که بتواند در تصمیمات آژانس برای رفتار و تعاملش با ایران تاثیر بگذارد، نباید راه پیدا کند و در یک مسیر کاملا حرفه‌ای و رفتاری در چارچوب ضوابط آژانس این مسائل را دنبال کنیم. معاون رئیس‌جمهور ادامه داد: بسیار خوشبین و امیدواریم در برابر نفوذهایی که دشمنان ما بر سر راه توسعه کشور ایجاد کردند، حرکت‌های مخربی که انواع و اقسام آن را کشور ما تجربه کرده که نمونه بارز آن اقدامات تروریستی و ترور دانشمندان هسته‌ای بوده، همان‌طور که در گذشته ایشان محکوم کرده، این مسیر و تعامل جدید و این رفتار جدیدی که با آژانس پایه‌گذاری می‌کنیم منجر به سرعت بخشیدن به برنامه توسعه هسته‌ای ایران شود. بویژه اینکه ایران برای توسعه فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای خودش برنامه بلندمدتی دارد و این برنامه بلندمدت که در این ماه‌ها تهیه شده و در دولت سیزدهم نصب‌العین قرار خواهد گرفت، اینها ملاک عمل است و آژانس از ظرفیت قانونی و تکالیف قانونی خودش که برای پشتیبانی، شتاب بخشیدن و حمایت و مساعدت برای توسعه برنامه‌های صلح‌آمیز است، استفاده حداکثری را خواهد کرد. معاون رئیس‌جمهور عنوان کرد: امیدواریم روند توسعه و همکاری‌ها یک روند طبیعی، کاملا غیرسیاسی و حرفه‌ای باشد و ملت ایران بتواند آثار آن را در زندگی خود مشاهده کند. اسلامی درباره تهدیدات مستمر رژیم صهیونیستی علیه تاسیسات هسته‌ای ایران گفت: رژیم جعلی اسرائیل که حکم روشنی دارد. آنها اساسا تابع هیچ‌گونه قوانین و مقرراتی نیستند و بیشترین مزاحمت‌ها را سر راه برنامه هسته‌ای ایران انجام داده و گستاخانه مرتب ایران را تهدید می‌کنند و تاکنون نتیجه نگرفته و در آینده هم هرگز نخواهند گرفت. * موارد ادعایی باید برای همیشه بسته شود رئیس سازمان انرژی اتمی همچنین در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه یک سال است در حال توضیح درباره ادعاهای مطرح شده هستیم، این بار قرار است چه اتفاقی بیفتد که تضمینی باشد و این موضوع حل شود، بیان کرد: فلسفه وجودی برجام و مذاکراتی که انجام شد صرفا برای دفع و رفع این اتهامات از سر کشور بود. ایجاد برنامه‌های توطئه‌آمیز که توسط صهیونیست‌ها مدیریت و هدایت میشود، متاسفانه انتها نداشته و دلیل شکل‌گیری برجام هم عبور از همین موانع ادعایی بوده است که سال ۲۰۱۵ بسته شده است ولی باز مجددا شیطنت‌ها ادامه یافته و در این مقطع که مذاکرات وین در حال انجام است و در مراحل پایانی قرار گرفته، به همین دلیل روشن و واضح، این یکی از خطوط قرمز جمهوری اسلامی ایران است که این موارد ادعایی باید برای همیشه بسته شود و بیش از این مزاحمت سر راه ملت ایران و کشور ایجاد نکند. وی گفت: براساس توافقی که بین ما و آژانس حاصل شده و مذاکراتی که در هفته‌های گذشته بین ما و گروسی انجام شد و امروز در بیانیه‌ای این توافق را اعلام می‌کنیم، گام‌هایی برداشته خواهد شد که در تعامل با یکدیگر و به صورت مساعدت متقابل و ارائه مدارک و مستندات، این ابهام را از سر کشور برطرف کند و به سمت بسته شدن برود. اسلامی توضیح داد: ما تا خرداد که یک فاز از فازهای توافق وین است، ان‌شاءالله این را انجام می‌دهیم و اگر کسی باز مزاحمتی سر راه ما ایجاد کند و بخواهد با تولید اطلاعات جعلی مانعی بر سر راه پیشرفت شود، اختیار داریم از ابزار خود استفاده کنیم و اجازه ندهیم تجربه گذشته دوباره تکرار شود. * گروسی چه گفت؟ «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی هم در نشست خبری مشترک تصریح کرد: چند موضوع خاص مانده که باید در مقابل شورای حکام شفاف‌سازی می‌کردیم و مدت‌ها این مسائل حل نشده بود و ۲ طرف تلاش کردند در رابطه با این مسائل شفاف‌سازی کنند که تا پیش از این در این باره موفقیتی نداشتیم. به همین خاطر تلاش کردیم رویکرد عملگرایانه‌ای داشته باشیم. وی در این کنفرانس خبری افزود: این امر از چند جهت مهم است که امروز به ۲ مورد اشاره می‌کنم. اول اینکه بر کسی پوشیده نیست در حالی که اینجا در حال مذاکره هستیم، مذاکرات مرتبطی با این مذاکرات درباره احتمال بازگشت ایران و بقیه کشورها به برجام در وین در حال انجام است. این ۲ روند بسیار به هم وابسته و متصل است. مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی با اشاره به این موارد افزود: در صورتی که ایران و آژانس درباره مسائل پادمانی باقیمانده تفاهم نداشته باشند، تصور اینکه توافق جامع درباره برجام به نتیجه برسد، بسیار دشوار است. گروسی گفت: بسیار مهم است به درک متقابلی برای آینده همکاری‌های فشرده برسیم که همراه با حرفه‌ای‌گری باشد و متخصصان بتوانند درباره مسائل باقیمانده شفاف‌سازی کنند. نکته دوم اینکه امیدوارم رو به جلو باشد و گذشته را در نظر نگیرد. انرژی هسته‌ای قابلیت‌های فراوانی دارد که برای توسعه کشورها از جمله ایران بسیار مهم است. با در نظر گرفتن تمام وقایعی که در دنیا رخ می‌دهد مثل گرمایش زمین، تولید انرژی و... به این نتیجه می‌رسیم که تولید انرژی متناسب با شرایط فعلی محیط‌زیست که انرژی اتمی هم جزو آن است می‌تواند حائز اهمیت باشد. گروسی اضافه کرد: برای حرکت سریع‌تر به سمت آینده و پیشبرد همکاری‌های ایران و آژانس متعهد هستیم بیش از گذشته رو به جلو حرکت کنیم تا جامعه ایران از توسعه و رفاه و پیشرفت ناشی از انرژی هسته‌ای بهره‌مند شود. وی در پاسخ به سوالی درباره انتشار گزارش‌های محرمانه ایران به آژانس و بحث اصل محرمانگی اظهار داشت: بارها این سوال را از خود پرسیدم. متأسفانه برخی اعضا به پروتکل‌های محرمانگی احترام نمی‌گذارند و این باعث تأسف است. اعضای فراوانی را در آژانس داریم و شاید برخی از آنها قبل از اینکه گزارش به صورت رسمی منتشر شود، محتوای گزارش را در اختیار دیگرانی که دسترسی به آن ندارند، قرار دهند. مدیرکل آژانس درباره مکانیسم‌های آژانس برای جلوگیری از این قضیه اظهار داشت: بحث‌های بسیاری در آژانس مطرح شده که چطور می‌توانیم امنیت اسناد را تقویت و قوانینی ایجاد کنیم و حتی پیشنهادی بود که وب‌سایت امنی ایجاد کنیم ولی با وجود این اقدامات وقتی کسی بخواهد اطلاعات را برملا کند نمی‌توان کاری صورت داد. گروسی در پاسخ به پرسشی درباره تهدیدات مستمر رژیم صهیونیستی علیه برنامه هسته‌ای ایران نیز گفت: تمرکز آژانس بر همکاری با ایران است و اگر در جامعه بینالمللی بنگرید مثال‌های مشابهی مثل وضعیت ایران و اسرائیل است و این گونه مخاطرات اجتناب‌ناپذیر است ولی آژانس همیشه با آرامش و حرفه‌ای‌گری کار خود را انجام می‌دهد. مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در پاسخ به این سوال که تا چه زمانی قرار است اسرائیل پرونده‌سازی علیه ایران مطرح کند و آژانس بررسی کند، خاطرنشان کرد: دستور کار آژانس تحت تأثیر هیچ کشور و طرف ثالثی دیکته و رهبری نمی‌شود و وقتی برای مثال درباره ایران اطلاعاتی به دست ما می‌رسد که منجر به سوال و شبهاتی میشود ما آنها را مستقیم با آژانس مطرح می‌کنیم و کار ما تحت تاثیر و دیکته و کنترل هیچ کشور ثالثی نیست. آنچه مهم است، حفظ استقلال آژانس است و فشار همیشه از سوی دیگر کشورها و طرف‌ها وجود دارد ولی ما تسلیم نمی‌شویم و اعتنا نمی‌کنیم و به حرکت خود ادامه می‌دهیم. وی بیان کرد: به شما اطمینان می‌دهم آژانس همواره استقلال خودش را حفظ خواهد کرد و قضاوت آژانس همواره مستقل از نظرات کشورهای ثالث خواهد بود. * روسیه درباره برجام از آمریکا تضمین کتبی خواست وزیر خارجه روسیه دیروز شنبه در اظهاراتی درباره تحریم‌های اعمال شده از سوی آمریکا علیه مسکو در پی حمله به اوکراین، گفت روسیه تضمینی می‌خواهد که روابط اقتصادی تحت برجام این کشور با ایران از این تحریم‌ها مصون بماند. طبق ادعای رویترز، سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه دیروز در جمع خبرنگاران درباره تحریم‌های جدید اعمال شده آمریکا علیه روسیه در پی حمله این کشور به اوکراین گفت: ما تضمینی می‌خواهیم که این تحریم‌ها به هیچ وجه روابط تجاری- اقتصادی و سرمایه‌گذاری مقرر در برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) را تحت تاثیر قرار ندهد. او در این باره ادامه داد: ما خواستار تضمینی کتبی شده‌ایم که روند فعلی آغاز شده توسط آمریکا به هیچ وجه به حق ما برای تجارت، همکاری اقتصادی و سرمایه‌گذاری و همکاری نظامی- فنی آزاد و کامل با این کشور اسلامی (ایران) آسیبی وارد نکند. وزیر خارجه روسیه همچنین گفت: طبق توافق هسته‌ای، روسیه و چین مجاز خواهند بود طبق مقررات عدم اشاعه تسلیحات هسته‌ای، به ایران در پیشبرد برنامه هسته‌ای غیرنظامی‌اش کمک کنند و تحریم‌ها اثری بر این پروژه‌ها نخواهد داشت. او علاوه بر این گفت: هنوز موضوعات متعددی وجود دارد که همکاران ایرانی ما خواستار شفافیت بیشتر آنها هستند و اینها از نظر ما خواسته‌های منصفانه‌ای هستند. *** منبع مطلع: غیر از پادمان ۳ موضوع حل‌نشده دیگر هم باقی است پس از ادعای برخی مقامات و رسانه‌های اروپایی و آمریکایی مبنی بر اینکه همه مسائل حلوفصل شده و نتیجه مذاکرات به سفر گروسی به تهران گره خورده است، یک منبع مطلع تأکید کرد غیر از موضوع پادمانی، دست‌کم 3 موضوع دیگر نیز هنوز باقی است و گفت‌وگوها درباره آن ادامه خواهد داشت. به گزارش تسنیم، وی تأکید کرد: موضوع پادمان‌ها از مسائل بسیار مهم است که برخورد منطقی آژانس و رفتار معقول 1+4 می‌تواند نقش مهمی در نتیجه‌بخشی مذاکرات ایفا کند، با این حال این همه ماجرا نیست و 3 مساله دیگر نیز باقی است. این منبع مطلع خاطرنشان کرد: ایران حداکثر انعطاف ممکن را در مذاکرات به خرج داده و هم‌اینک توپ در زمین 1+4 است که با تصمیم منطقی مذاکرات را به نتیجه برساند. نماینده‌های کشورهای اروپایی حاضر در مذاکرات در زمان حاضر به پایتخت‌های خود بازگشته‌اند که احتمالا این موضوع به منظور مشورت آنان با مقامات خود درباره این نکات ایران و ارائه پاسخ مشخص صورت گرفته است. به گزارش «وطن‌امروز»، 3 موضوعی که این منبع مطلع از باقی ماندن آنها خبر داده، شامل تضمین‌ها، مساله باقی ماندن سپاه در فهرست سازمان‌های تروریستی خارجی آمریکا (FTO) و آن دسته از تحریم‌هایی است که اصطلاحا در فهرست قرمزرنگ قرار دارند. درباره تضمین آمریکا برای تعهد به عدم تکرار خروج از توافق، مقامات دولت بایدن عنوان کرده‌اند به لحاظ قوانین داخلی نمی‌توانند چنین تضمینی بدهند اما تهران می‌تواند موضع جو بایدن در اجلاس گروه 7 در رم، پایتخت ایتالیا را مبنی بر اینکه تا زمانی که ایران به تعهدات خود عمل کند، واشنگتن هم متقابلا همین کار را خواهد کرد، به عنوان یک تضمین سیاسی در نظر بگیرد. در بحث تضمین اقتصادی، روسیه و چین وارد شده و از آمریکا تضمینی خواسته‌‌اند که پس از احیای برجام، آمریکا روابط اقتصادی مسکو و پکن با تهران را تحت تاثیر قرار ندهد تا انتفاع اقتصادی ایران هم حاصل شود. درباره FTO هم گفتنی است آمریکا در سال ۲۰۰۷ نیروی قدس سپاه پاسداران را در لیست شمول فرمان اجرایی ۱۳۲۲۴ قرار داده بود و وزارت خزانه‌داری دولت ترامپ نیز در ماه اکتبر سال ۲۰۱۷ کلیت سپاه پاسداران را به دلیل حمایت از تروریسم در شمول این فرمان اجرایی قرار داد. این تصمیم دولت ترامپ در قرار دادن نام سپاه در فهرست «سازمان‌های تروریستی خارجی» می‌تواند تجارت شرکت‌ها و مؤسسات خارجی با ایران را تحت تأثیر قرار دهد. درباره موضوع سوم که فهرست قرمز آمریکاست، این نکته قابل ذکر است که دولت بایدن از ابتدای مذاکرات وین در فروردین امسال تحریم‌های ضد ایرانی را دارای یک ترمینولوژی طبقه‌بندی شده قرار داد. بر این اساس تحریم‌های ناسازگار با برجام، سبز یا قابل رفع است، تحریم‌های زرد قابل مذاکره است و تحریم‌های قرمز که تحریم‌های سازگار با برجام و غیرقابل مذاکره است، در این دسته‌بندی قرار گرفت تا کاخ سفید به این وسیله با باقی نگه داشتن بخش زیادی از آنها، از این موضوع به عنوان اهرم فشار در دوران پس از احیای توافق استفاده کند. بنابراین حفظ این تحریم‌ها بویژه در فهرست قرمزرنگ می‌تواند از نرمال‌سازی روابط اقتصادی ایران جلوگیری کرده و انتفاع ایران از توافق را بلااثر کند.
