نیم‌نگاه پوتین به انتخابات امریکا

جنگ اوکراین و روسیه می‌تواند دلایل و انگیزه‌های متعددی داشته باشد که دست‌کم برخی از آن‌ها به سال‌ها قبل و حتی اوایل دهه ۱۹۹۰ برمی‌گردد که جنگ سرد پایان گرفت و همگی انتظار پیامد‌های آن را داشتند. با این حال، شکی نیست که برخی از دلایل این جنگ و حمله روسیه به اوکراین، نه‌تن‌ها مربوط به زمان حال، بلکه تحولاتی می‌شود که در آینده‌ای نه‌چندان دور اتفاق خواهند افتاد. یکی از این تحولات نه ارتباطی با روسیه دارد و نه حتی اوکراین، بلکه مربوط به وضعیت سیاسی در داخل امریکا می‌شود. به عبارت دیگر، می‌توان یکی از انگیزه‌ها و دلایل قابل توجه ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه برای حمله به اوکراین را تحولات در داخل امریکا دانست و اینکه او با این حمله چه نگاهی به این تحولات دارد.
جان بولتون اخیراً در یک گردهمایی شرکت کرده که روزنامه واشنگتن‌پست آن را با موضوع حمله روسیه به اوکراین برگزار کرد. بولتون گذشته از یک سال و نیمی که مشاور امنیت ملی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین امریکا بود، کتاب خاطرات خود را در مورد این دوره نیز منتشر کرد و پرده از نحوه مدیریت ترامپ در آن مدت برداشت. از این جهت شاید بولتون بهترین کسی باشد که بتواند بگوید در صورت ریاست جمهوری دوم ترامپ، او چه خواهد کرد و این چیزی بود که در این گردهمایی به آن اشاره کرد و گفت: «فکر می‌کنم ترامپ در صورت رسیدن به دومین دور ریاست جمهوری‌اش، امریکا را از ناتو خارج کند و فکر می‌کنم پوتین منتظر این اتفاق است.» می‌توان گفت که این نکته با توجه به آشنایی بولتون با خلق و خوی ترامپ اهمیت ویژه‌ای دارد و اینکه اشاره‌اش به پوتین گویای توجه خاص رئیس‌جمهور روسیه به دور دوم ریاست جمهوری ترامپ است و اینکه دست‌کم این موضوع یکی از انگیزه‌های قابل توجه او برای حمله به اوکراین است.
در یک نگاه کلی، تغییر قدرت در کاخ سفید و آمدن ترامپ می‌تواند فضای تنفسی را به کرملین بدهد. جو بایدن، رئیس‌جمهور امریکا توانسته با بهره‌برداری از حمله روسیه به اوکراین دوباره موقعیت امریکا را در جهان غرب احیا و جبهه متحدی را علیه روسیه ایجاد کند، حتی کشور‌هایی مثل آلمان یا مجارستان که به دلایل اقتصادی یا سیاسی تمایلی به پیوستن به این جبهه نداشتند نیز در آخر تسلیم آن شده‌اند. بازگشت مجدد ترامپ به کاخ سفید بی‌شک به معنای احیای یک‌جانبه‌گرایی امریکا در عرصه بین‌الملل است و رخنه‌ای قابل توجه در این جبهه ایجاد می‌کند و حتی امکان دارد امریکا خود باعث فروپاشی آن شود. این رخنه می‌تواند به قول بولتون با خارج کردن امریکا از ناتو اتفاق بیفتد یا دست‌کم به دلیل بی‌توجهی ترامپ به موضوع اوکراین باشد، چراکه او در چهار سال ریاست جمهوری‌اش نشان داد مسئله امنیت اروپا را در اولویت‌های سیاست خارجی خود نمی‌داند. به هر حال می‌توان به صورت جدی گفت که پوتین روی این موضوع حساب کرده و امیدوار است موقعیت ضعیف فعلی بایدن در داخل امریکا بیش از این تشدید شود تا اینکه در وهله نخست، رقبای جمهوریخواهش در انتخابات میان‌دوره‌ای ماه نوامبر آینده کنترل دو مجلس سنا و نمایندگان را به دست بگیرند و بعد زمینه برای پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ فراهم شود. او بی‌تردید هزینه‌های تحریم اقتصادی را در نظر گرفته و شاید حساب کرده که می‌تواند سه سال را تا آن انتخابات تحمل کند تا بعد از پیروزی ترامپ وضعیت به‌طور کلی تغییر کند و رفته‌رفته زمینه برای بازگشت روسیه به اقتصاد جهانی فراهم شود. در واقع پوتین تا اینجای کار هم به اندازه کافی به وجهه بایدن در داخل امریکا ضربه زده تا ترامپ از ضعف شدید رهبری بایدن بگوید و دستمایه تبلیغاتی علیه او داشته باشد. با این حال، نگاه پوتین به این موضوع بیشتر حکم قمار سیاسی بزرگ او را دارد، چراکه انتخاب مجدد بایدن یا یکی دیگر از دموکرات‌ها نه‌تن‌ها باعث شکست این نقشه او می‌شود، بلکه می‌تواند شرایط را برایش بسیار سخت‌تر کند.