روزنامه شرق
1400/12/17
دیپلماسی قدرت نرم در پساتحریم و پساکرونا
دیپلماسی قدرت نرم در پساتحریم و پساکرونا منصور ساعی.استادیار ارتباطات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی دیپلماسی عمومی، قدرت نرم و روابط عمومی چه نسبتی با هم دارند؟ نقش روابط عمومی در حوزه دیپلماسی در دوران پساتحریم و پساکرونا چیست؟ پاسخ به این دو سؤال، مستلزم شناخت دقیقی از مفهوم دیپلماسی عمومی و قدرت نرم است. دیپلماسی در معنای سنتی آن به معنای مذاکرات، گفتوگوها و مراوداتی رسمی است که بین حکومتها و دولتها از طریق مقامات سیاسی و نمایندگی آنها برقرار است که در آن مقامات رسمی یک کشور تلاشهایی را برای نفوذ بر مقامات رسمی کشوری دیگر برای اتخاذ مواضعی خاص انجام میدهند. اما مخاطب دیپلماسی عمومی، مردم یک کشور هستند نه صرفا مقامات سیاسی. رویدادهایی همچون برگزاری جشنوارههای فرهنگی و هنری، تبادل دانشجو بین دو کشور، ارتباطات علمی و فرهنگی (توریسم علمی یا برگزاری همایشهای علمی و فرهنگی) تولید محتواهای فرهنگی (هنر موسیقی، نقاشی، شعر، ادبیات و رمان) یا رسانهای (عکس، فیلم، انیمیشن، بازی و...) و تولید محتوا در رسانههای آنلاین و رسانههای اجتماعی با زبان ملتهای هدف یا مقصد ازجمله حوزههای دیپلماسی عمومی هستند. در واقع در این رویدادها، از یک فرهنگ و ملت شناخت ایجاد میشود و یک گفتوگو و تعامل فرهنگی بین یک فرهنگ-ملت و سایر ملت-فرهنگها شکل میگیرد. برجستهترین مفهوم و دغدغه در حوزه دیپلماسی عمومی، منافع ملی و هویت ملی است. در واقع دیپلماسی عمومی سعی دارد با تأکید بر آداب و رسوم و سنن ملی و فرهنگی یک کشور بهعنوان یک قدرت نرم، در راستای تأمین منافع ملی، تصویرسازی مثبت از هویت ملی و ایجاد خوشنامی و شهرت مطلوب کشور و ملت نقش ایفا کند.همان چیزی که «گمشده» روابط عمومی است. قدرت نرم برخلاف قدرت سخت (قدرت نظامی و اقتصادی)، رفتار همراه با جذابیتی (فرهنگ، هنر و ادبیات) است که قابل رؤیت ولی غیرملموس است. قدرت نرم ذهن و ذائقه مخاطب را به تسخیر خود درمیآورد و مخاطب وارد یک گفتوگوی ذهنی و تعلق احساسی با فرهنگ فرستنده میشود. در واقع میتوان گفت قدرت نرم دارایی ناملموس ولی ارزشمند، حیاتی و مهم یک ملت است. در دوره کنونی که عصر ارتباطات و جامعه شبکهای نامگذاری شده است، دیپلماسی عمومی معطوف به قدرت نرم تأثیر بسزایی بر شناخت ملتها از همدیگر و شکلگیری گفتوگوی فرهنگها به جای تضاد و تقابل فرهنگها دارد. روابط عمومی بهعنوان یک نهاد ارتباطی در عرصه ملی و بینالمللی، متولی و مجری دیپلماسی عمومی و قدرت نرم است. در دوره کنونی، مخاطبان روابط عمومی به مخاطبان ملی و محلی محدود نیست، بلکه با گسترش رسانههای اجتماعی و رسانههای آنلاین دارای مخاطبان و کاربرانی فراملی است. بنابراین استراتژیها و رویکردهای ارتباطی و تولیدات رسانهای باید با هدف شناساندن فرهنگ و هویت ملی بهعنوان مهمترین شاخص قدرت نرم و حرکت در راستای تأمین منافع ملی از طریق معرفی ظرفیتها و فرصتها باشد. در واقع روابط عمومی در دوران کنونی با در پیش گرفتن راهبرد دیپلماسی عمومی، سعی در تقویت قدرت نرم کشور در عرصه بینالمللی را باید در برنامه اصلی خود قرار دهد. در دوره کنونی، به دلیل شیفت پارادایمی محتوا و اهمیت بصریسازی اطلاعات در دنیای آنلاین، تدوین و بهاشتراکگذاری یک پیام ویدئویی، یک اینفوگرافی و یک موسیقی برابر با هزاران کلمه کتاب، سخنرانی و جلسات مذاکره رسمی سیاسی و اقتصادی است. ایجاد خوشنامی و تصویرسازی مثبت از فرهنگ و هویت ایرانی در ذهن افکار عمومی بینالمللی، میتواند به توسعه و رونق اقتصادی ایران کمک کند؛ زیرا با رفع تحریمها و گشودن مرزها، زیربنای مشارکت در سرمایهگذاری شرکتهای بزرگ بینالمللی در ایران، وجود یک تصویر و تجربه مثبت از جامعه و فرهنگ ایرانی و شکلگیری اعتماد اجتماعی است. از این رهگذر میتوان گفت روابط عمومی میتواند علاوه بر کنشگری در توسعه گفتوگوهای ملی در داخل کشور، به تقویت و توسعه شناخت افکار عمومی جهانی از زیباییها، ظرفیتها، فرصتها و توانمندهای تاریخی، فرهنگی، هنری و علمی ایران یاری رساند. بر همین مبنا میتوان گفت روابط عمومی ایرانی میتواند پیشران دیپلماسی عمومی و تقویت سرمایه اجتماعی و قدرت نرم در عرصه داخلی و بینالمللی در دوران پساتحریم و پساکرونا برای کشورمان باشد. روابط عمومی وزارت امور خارجه و تمام نهادها، سازمانها و شرکتهای ایرانی که دارای مخاطب و مشتری بینالمللی هستند، باید در دوران پساتحریم از رویکرد دیپلماسی عمومی برای ارتباط، تعامل و مدیریت تصویر و بازسازی تصویر و شهرت ایران و ایرانی و فرهنگ ایرانیان بهره بگیرند.
سایر اخبار این روزنامه
سرنوشت نا جنبشها
تشکیل کمیته ضد توافق
مرد آرام
منتظر شنیدن جزئیات درخواست روسیهایم
تجلیل و قدردانی از رشادت و فداکاری یادگاران دفاع مقدس
ضرغامی با موتور آمد
تمرین دوومیدانیکاران زن با مربیان مرد ممنوع شد
پروندههای زنکشی در انتظار رسیدگی قانونی
تخریب هاشمی به بهانه جنگ اوکراین
تله انفجاری پوتین زیر میز مذاکرات وین
«جهاد تبیین» در میانه اکنون، گذشته و آینده
دیپلماسی قدرت نرم در پساتحریم و پساکرونا
برجام؛ نه يك توافق، يك افق!