روزنامه وطن امروز
1400/12/18
عبور از سرمای ناکارآمدی
گروه اقتصادی: اجرای قیمت‌گذاری پلکانی گاز از آذرماه سال جاری که باعث کاهش روزانه 25 میلیون مترمکعب گاز در روز شد، همزمان با احیای دیپلماسی انرژی و انعقاد قرارداد با ترکمنستان باعث عبور ایران از زمستان؛ بدون قطع گاز شد. به گزارش «وطن‌امروز»، قریب به ۷ سال میشود در میدان پارس جنوبی تولید جدید گاز انجام نشده و همین موضوع موجب شده شاهد کسری و ناترازی گاز باشیم. در طرف تقاضا نیز به دلیل عدم قیمت‌گذاری مناسب و همچنین عدم بهینهسازی مصرف بویژه در بخش خانگی، هر روز شاهد رکورد جدیدی در مصرف گاز هستیم. در صورت ادامه این وضعیت، مشکلاتی بسیار جدی در حوزه انرژی به وجود می‌آید که از همین امروز توجه به علل و ریشه‌ها و چاره‌اندیشی در این زمینه، یک ضرورت به شمار می‌آید. بر اساس آماری که سال 1399 منتشر شد، بیشترین سهم مصرف گاز به بخش‌های خانگی، تجاری و صنایع غیرعمده تعلق دارد. به طور میانگین روزانه ۲۶۰ میلیون مترمکعب مصرف گاز در کشور داریم که این مقدار در فصل زمستان تا ۶۵۰ میلیون مترمکعب افزایش می‌یابد. ایران با وجود در اختیار داشتن ذخایر عظیم انرژی از جمله گاز، در بخش مصرف انرژی جزو کشورهای پرمصرف شناخته میشود. همین موضوع باعث شده است در فصول سرد با افت فشار گاز و قطعی سوخت صنایع بزرگ و در تابستان با قطعی برق روبهرو باشیم. سال‌هاست در بخش خانگی شاهد افزایش هدررفت انرژی هستیم و تداوم روند مصرف انرژی و ناترازی آن، انتقادهای فراوانی را نسبت به سهم افراد پرمصرف مطرح کرده است. یکی از این راهکارها اصلاح تعرفهها و بهینهسازی تعرفهگذاری پلکانی پرمصرف‌‌هاست که در مجلس به تصویب رسید و به دولت ابلاغ شد تا در کوتاه‌مدت بتواند نقش بسزایی در کاهش و مدیریت مصرف گاز داشته باشد. اصلاح تعرفهها و قیمت‌گذاری به هیچ عنوان نباید به‌مثابه افزایش قیمت برای همه مشترکان در نظر گرفته شود زیرا طبق این طرح افرادی که بر اساس الگوی مصرف گاز مصرف می‌کنند، هزینه گاز کمتری واریز می‌کنند اما مشترکانی که مصرف زیادی دارند و تلاشی در جهت کنترل و مدیریت گاز ندارند، مجبور به پرداخت قیمت گاز بدون در نظر گرفتن یارانه دولتی می‌شوند. دولت سیزدهم با اخذ تصمیمات سیاستی سریع برای مقابله با بحران کمبود گاز و با مدیریتی که در حوزه مصرف گاز، چه در بخش خانگی و چه در بخش صنایع و کارخانه‌ها داشت، موجب شد در زمستان شاهد افت فشار و قطعی گاز در کشور نباشیم. در همین ارتباط پرویز محمدنژاد، عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی در گفت‌و‌گو با «وطن‌امروز» در تشریح نارسایی‌های مدیریت حوزه انرژی تا پیش از دولت سیزدهم گفت: در حوزه تأمین گاز مورد نیاز کشور با ۲ مشکل روبهرو هستیم؛ مورد اول، کاهش فشار چاه‌های گاز است که ما باید در این زمینه افزایش فشار داشته باشیم تا میزان ورودی گاز را به شبکه افزایش دهیم. این مشکل همچنان باقی است، چرا‌که نیازمند تجهیزات پرقدرت همچون کمپرسورهای فشار هستیم که متاسفانه موجود نیست. مورد دوم بحث اصلاح چاه‌ها و ایجاد چاه‌های گاز است که به آن در دولت‌های یازدهم و دوازدهم توجهی نشد. البته بهانه مطرح شده موضوع کمبود منابع مالی بود. معتقدم علاوه بر کمبود منابع مالی که همیشه ممکن است در اجرای طرح‌ها کندی ایجاد کند، عدم مدیریت منابع علت این بی‌توجهی بوده است. قطعا بسترهایی در کشور وجود داشت که بخشی از این منابع مالی را تأمین کند اما متاسفانه حساسیت و پیگیری لازم وجود نداشت. عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی در ادامه افزود: سال گذشته 200 میلیون مترمکعب کسری را در تولید گاز تجربه کردیم و همین روند در سال جاری هم ادامه داشت، این یعنی تیم جدید وزارت نفت دولت سیزدهم در شرایطی آغاز به کار کرد که علاوه بر این کسری، با رشد مصرف هم مواجه بود. وی افزود: ما توانستیم گاز مصرفی 17 نیروگاه را قطع کنیم و 3 میلیارد متر مکعب سوخت جایگزین برای نیروگاه‌ها در نظر بگیریم تا مردم زمستان امسال شاهد قطع گاز در مصارف‌شان نباشند. اکنون با توجه به گرمای زودرس، تعدادی از نیروگاه‌ها به حالت اولیه برگشتند و از گاز استفاده می‌کنند اما در مجموع حدود 200 تا 220 میلیون مترمکعب کمبود گاز در کشور داریم. عضو مجمع نمایندگان استان گیلان با بیان اینکه طرح تعرفهگذاری پلکانی پرمصرف‌ها در مدیریت تقاضا و مدیریت مصرف مؤثر است، تصریح کرد: حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد مشترکان را افراد پرمصرف تشکیل می‌دهند. این افراد یا از لحاظ فرهنگی اقناع نشده‌اند، یعنی با مشکلات کمبود گاز آگاه نیستند یا به خاطر قدرت مالی‌ای که دارند،مصرف را رعایت نمی‌کنند که با اجرای تعرفهگذاری قیمت گاز مصرف‌شان کاهش پیدا کرد. محمدنژاد با اشاره به اینکه قرارداد سوآپ گازی با کشور ترکمنستان زمینه ایجاد قرارداد‌های بعدی است، بیان کرد: در گذشته قراردادی با کشور ترکمنستان امضا شد که گاز قسمت شمالی کشور را تأمین و کمبود را در آن قسمت جبران می‌کرد اما به خاطر بدهی‌ای که به آنها داشتیم، این گاز را ۲ سال پیش قطع کردند. قراردادی که اخیرا میان کشور ما و ترکمنستان بسته شد، به صورت مبادله‌ای و حدود 5 میلیون مترمکعب است که ما در مواقعی که نیاز داریم، استفاده و در غیر این صورت صادر می‌کنیم. این زمینه خوبی برای ایجاد قرارداد‌های بعدی است. وی در پایان عملکرد وزارت نفت در زمینه مدیریت کمبود گاز را در زمستان 14۰۰ قابل قبول و قابل دفاع دانست و اضافه کرد: وزیر نفت با قدرت بالا و تیم کارشناسی قوی وارد کار شد و تلاش بسیاری در این حوزه کرد و ما قدردان زحمات‌شان هستیم. اگر با همین انرژی و توان برنامه‌های‌شان را ادامه بدهند، قطعا در چند سال آتی شاهد کاهش این کمبود خواهیم بود. * مدیریت جواب داد رضا پدیدار، رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران درباره تعرفهگذاری پلکانی مشترکان پرمصرف گاز گفت: شدت مصرف انرژی در ایران 5.7 برابر میانگین جهانی است. گاز یکی از منابع انرژی در ایران است که میزان مصرف آن مانند برق در کشور بسیار بالاست و باید برای مدیریت مصرف راهکارهای لازم از جمله تغییر تعرفهها سنجیده شود. وی اضافه کرد: مصرف بهینه گاز توسط مردم یک ضرورت است. در هیچ یک از کشورهای دنیا در زمستان درجه دمای منازل 25 تا 27 درجه قرار داده نمی‌شود، در حالی که در کشورمان به طور میانگین چنین درجه دمایی در زمستان برای منازل در نظر گرفته میشود. کشورهای اروپایی درجه دمای منازل‌شان را بین 18 تا 20 درجه قرار می‌دهند، بنابراین باید فرمولی برای صرفه‌جویی در میزان مصرف انرژی در کشور تهیه شود که بتواند شتاب مصرف گاز و برق را بکاهد. پدیدار با اشاره به اینکه ایران دومین کشور دارنده منابع گازی جهان است و در عین حال جزو بالاترین کشورها در میزان مصرف انرژی است، افزود: حامل‌های انرژی از گذشته با یارانه دولتی به مردم داده می‌شد، ضمن اینکه منابع زیاد انرژی هم در کشور قرار داشت، به همین علت مردم ما عادت به استفاده بی‌رویه از انرژی کرده‌اند. اکنون که کشور با محدودیت در منابع روبهرو شده و سرمایه‌گذاری در این صنعت با مشکلات متعددی همراه است، باید در مصرف صرفه‌جویی شود اما مشترکان هم عادت به این روال نکرده‌اند. پدیدار درباره قرارداد سوآپ گاز میان ایران و ترکمنستان بیان کرد: طبق این قرارداد ما به جای اینکه گاز را وارد کرده و سپس به آذربایجان منتقل کنیم، از ترکمنستان گاز دریافت می‌کنیم و از خط انتقال گاز که به آذربایجان می‌رود، گاز را به استان‌های شمالی می‌رسانیم. این قرارداد هزینه انتقال گاز را کاهش داده است. وی اظهار کرد: استان‌های شمالی از جمله خراسان و گلستان در سرمای هوا با افت فشار گاز روبهرو می‌شوند. طبق قرارداد بسته شده، ما گاز را از ترکمنستان به خراسان و گلستان منتقل می‌کنیم و از سوی دیگر مازاد این گاز را از خط لوله‌ای که به سمت آذربایجان کشیده شده، به این کشور می‌رسانیم.
