پایان مذاکرات در سطوح سیاسی و فنی

گروه سیاسی/ «انریکه مورا»، مسئول اروپایی هماهنگ کننده مذاکرات وین، دوشنبه شب در صفحه توئیتر خود پیامی منتشر کرد که از به پایان رسیدن گفت‌و‌گوها در همه سطوح سیاسی و کارشناسی حکایت می‌کرد. «مورا» در واکنش به بازگشت علی باقری به تهران نوشت:«برای شفاف‌سازی می‌گویم که دیگر مذاکرات در سطح کارشناسی و جلسات رسمی وجود ندارد. زمان آن فرارسیده است که طی چند روز آتی طرف‌ها به مذاکرات وین خاتمه بدهند.»
 این در حالی است که ایرنا  برخلاف ادعای یک رسانه فارسی زبان وابسته به سعودی، خبر داد که علی باقری رئیس تیم مذاکره کننده جمهوری اسلامی ایران که بامداد دیروز برای ادامه مشورت‌ها به تهران بازگشته بود، صبح امروز چهارشنبه  مجدداً به وین باز می‌گردد.
هرچند به ادعای نماینده اروپا، مذاکرات دیپلماتیک و کارشناسی برای احیای برجام در وین بسته شده،  اما پرونده آن تا زمانی که سکوت واشنگتن و برلین، لندن و پاریس شکسته نشود و تصمیم نهایی برای تحقق متن نهایی توافق احتمالی گرفته نشود، همچنان مفتوح است.
متن احتمالی برآمده از مذاکرات چهار ماهه ایران و کشورهای طرف مقابل که تصمیم‌گیری سیاسی کشورهای طرف مذاکره آن را به یک تفاهم جدید تبدیل خواهد کرد باید متناظر بر چند خواسته اصلی ایران از جمله رفع همه تحریم‌های برجامی و فرابرجامی مغایر با برجام، سنجش اقدامات اعلامی طرف‌های مقابل در یک فرایند مبتنی بر راستی آزمایی، دریافت ضمانت قابل اتکا به‌عنوان مانعی در برابر تکرار بدعهدی دولت امریکا و در نهایت پایان ادعاهای سیاسی آژانس با اتکا به استنادات جعلی محافل غربی-صهیونیستی باشد.


در این میان موضوع چهارم یعنی پایان یافتن ادعاهای سیاسی غرب علیه ایران در پی توافق اخیر ایران و آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای برای شفاف‌سازی مسائل ادعایی این نهاد بین‌المللی تا حدودی حل­‌شده به نظر می‌رسد. در امتداد این توافق مقرر شده آژانس پرسش‌هایی را از ایران پیرامون مکان‌های مورد نظر خود مطرح کرده و ایران به ترتیب پاسخگوی این پرسش‌‌ها باشد. هنگامی که این روند پرسش و پاسخ در دو الی سه ماه آینده به پایان برسد و آژانس همه پاسخ‌های مورد نظر خود را ایران دریافت نماید، نتیجه نهایی به‌صورت بخشی از توافق احتمالی در مذاکرات وین درخواهد آمد.
مخالفت با جنگ و تحریم
گفت‌و‌گوهای وین در حالی به پایان راه خود رسیده است که وقوع بحران اوکراین، تنش دیپلماتیک میان امریکا و روسیه را به بالاترین سطح ممکن رسانده است. امری که با تحریم‌های بی‌سابقه امریکا علیه روسیه همراه شده تا مقام‌های روسی نسبت به عواقب این تحریم‌ها بر روند مناسبات تجاری تهران و مسکو در قالب برجام ابراز نگرانی کنند. این مهم در گفت‌و‌گوی تلفنی چند روز پیش حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه با «سرگئی لاوروف»، وزیر خارجه روسیه مورد بحث قرار گرفته است. امیرعبداللهیان در گفت‌وگو با «لاوروف» با تأکید بر اینکه ما هم با جنگ و هم با اعمال تحریم مخالف هستیم، اعلام کرد: «روشن است که همکاری‌های ایران با هیچ‌ کشوری از جمله روسیه نباید متأثر از فضای تحریم باشد.» «لاوروف» نیز با انتقاد از تحریم‌های اعمالی علیه روسیه، بر اهمیت همکاری‌های دو کشور در همه زمینه‌ها تأکید کرد.
واکنش آمریکایی‌ها به روسیه
در واکنش به نگرانی روسیه از اثرگذاری احتمالی تحریم‌های امریکا علیه روسیه بر منافع برجامی مسکو، «جنیفر ساکی»، سخنگوی کاخ سفید هرگونه ارتباط بین تحریم‌های اعمالی بر روسیه و تأثیر آن بر مذاکرات وین و ایران را رد کرد. «ساکی» طی نشست خبری در کاخ سفید گفت اعمال تحریم‌ها بر روسیه به‌دلیل عملیات در اوکراین، هیچ ارتباطی به حضور روسیه در مذاکرات وین درباره توافق هسته‌ای ایران ندارد. پیش از این نیز «آنتونی بلینکن»، وزیر امور خارجه امریکا گفته بود که تحریم‌های اعمالی علیه روسیه هیچ ارتباطی با توافق هسته‌ای با ایران و چشم‌انداز بازگشت به آن ندارد اما به نظر می‌رسید این بار این روس‌ها هستند که با عبرت از سابقه عدم پایبندی امریکا به حرف‌های خود، خواستار تضمین شده‌اند.
در مجموع به نظر می‌رسد امریکا در مواجهه با ایران که پیشرفت خیره کننده‌ای در صنعت هسته‌ای خود تجربه کرده در کنار پیگیری موفق سیاست مقاومت در برابر تحریم که منجر به شکست تحریم نفتی شده است، چاره‌ای برای جبران مافات خروج یکجانبه از برجام در پیش روی خود نمی‌بیند. چه آنکه درخواست ایران برای دریافت یک ضمانت قابل اتکا از امریکا با هدف ثبات تفاهم احتمالی درباره برجام مورد تأکید قرار گرفته است. از سوی دیگر تردیدی وجود ندارد که ایران تنها در جست‌و‌جوی توافقی است که به طور ملموس و عینی، منافع خود را ذیل آن دیده باشد. زمان زیادی باقی نمانده تا مشخص شود آیا کاخ سفید آماده پذیرش تعهدات خود و اجرای آنها ذیل برجام است یا نه؟