ایران و تنازع موجود در اوکراین

محمد علی ثابت‪-‬ روند تنازع در اوکراین؛ بیانگر آن است که هر لحظه بر پیچیدگی‌های ماجرا افزوده می‌شود و هر یک از طرفین؛ خواسته‌های خود را در قالب‌هایی نو؛ با ادبیاتی خاص مطرح می‌نمایند که یکی از اساسی‌ترین نکات در این میان؛ وطن‌خواهی و امنیت سرزمینی ست.
روس‌ها از دل نگرانی‌ها و دغدغه‌های خود در حفظ امنیت کشورشان؛ نسبت به اقدامات ناتو و آمریکا؛ سخن می‌گویند و اینکه آنچه که ناتو و آمریکا در برابر روسیه؛ انجام داده‌اند و زیرساخت‌های نظامی را در اوکراین؛ در مراحل و مقاطع مختلف؛ ساخته یا تکمیل نموده‌اند؛
در افق فردا و فرداها؛ بر نگرانی روس‌ها افزوده است و اینک آنان خواهان برچیدن تمام امکانات و موقعیت‌های نظامی و هسته‌ای و... هستند که آرامش را از آنان ستانده است (نکته‌ی حائزاهمیت در این میان؛ قدرت اطلاعاتی و امنیتی روسهاست که بسیار دقیق توانسته‌اند طی سالهای گذشته؛ اقدامات ناتو و آمریکا را در ابعاد مختلف؛ در اوکراین رصد نمایند) و از آن سو؛ بیان اندیشه‌ی وطن‌خواهی و حفظ سرزمین خود در برابر روسهاست که اوکراینی‌ها بر آن تاکید می‌ورزند و مقاومت می‌کنند و عدم پذیرش خواسته‌ها و اهداف روس‌ها و اصرار بر خروج روسیه از اوکراین دارند.
بنابر این تقابل این دو نگاه؛ روند تنازع را به سویی سوق می‌دهد که تحقق آتش بس و صلح؛ به سادگی و در اسرع زمان؛ میسور نخواهد شد وهمچنان آنچه که اکنون در اوکراین جریان دارد؛ تداوم خواهد یافت و احتمال گسترش آن به سوی انتهای مرزهای اوکراین و در نهایت؛ اروپا وجود دارد.


در صورت تحقق فرض فوق؛ روسیه همسایه‌ی نزدیکتر اروپائی‌ها و ناتو خواهد شد و اگر در جریان عملیات نظامی در حال انجام در اوکراین؛ شرایطی بروز نماید که به عمد یا غیر عمد (مانند حادثه آفرینان نیروگاه هسته‌ای زاپروژیا) حوادثی در هر یک از کشورهای اروپائی و عضو ناتو رخ دهد که به گونه‌ای قابل انتساب به روسیه باشد؛ در آن زمان؛ آتشی گسترده برپا خواهد شد که ناتو را به میدان منازعه وارد خواهد نمود و در تداوم آن؛ جنگ از حیطه‌ی روسیه و اوکراین؛ فراتر خواهد رفت و قاره‌ای خواهد شد (گرچه ناتو و آمریکا تا این لحظه؛ تاکید برعدم رویارویی مستقیم با روسیه دارند؛ اما در سیاست؛ اینگونه است که به آنچه می‌گویند عمل نمی‌کنند و خلاف آن را تحقق می‌بخشند و آنچه را عمل خواهند نمود؛ از قبل بر زبان نمی‌آورند و آشکار نمی‌سازند) با گسترش جنگ؛
هر یک از بلوک ها؛ برای وارد نمودن ضربه؛ به همپیمانان قدرت مقابل خود؛ و تحت فشار قرار دادن حریف خویش؛ اقدام متقابلی را آغاز خواهند نمود و درآن صورت؛ صحنه‌ی بازی؛ احتمالا از قاره به فراقاره؛ تبدیل خواهد شد.
در آن لحظه با نگاه به تیرگی صحنه‌ی جنگ فرا قاره ای؛ هر کشوری می‌تواند در معرض خطر جدی و حتمی قرار گیرد (حتی کشورهای این سوی قاره‌ی مورد تنازع).
برای پیشگیری از سوق یافتن جهان بدان سو و فرا نرسیدن آن لحظه و صحنه؛ پیشنهاد می‌گردد که شخصیت‌های سیاسی و دیپلماتیک کشورمان؛ گرد هم آمده؛ با گفتگو و مشورت، افراد زبده؛ مجرب؛ آگاه؛ تحلیل گر؛ دیپلمات؛ مذاکره‌کنندگان توانمند و در یک کلام؛ گنجینه‌های سیاسی کشور را (فراتر از جریان‌های سیاسی موجود) برگزیده و به صورت هیئت‌هایی ویژه که حامل اندیشه و طرح آتش بس یا صلح می‌باشند؛ به سوی کشورهای روسیه؛ اوکراین؛ چین؛ انگلیس، آلمان؛ فرانسه و در نهایت به سازمان ملل عزیمت نمایند و خستگی ناپذیر تلاش کنند تا
آتش بس یا صلح؛ محقق گردد (اکنون لحظه‌ی حضور سیاستمداران توانمند و با سابقه‌ کشور درین هیئت‌ها برای تاثیر ارزنده در دنیای سیاست است). این نکته؛ درین هنگامه، پیشنهادی ساده انگارانه نیست که تصور نماییم دراین تنازع (که مسائل موجود و فی مابین طرفین و برنامه‌ها و اهداف شان؛ بسیار پیچیده و گسترده است) با چند هیئت حامل پیام آتش بس و صلح؛ این خواسته؛ تحقق می‌یابد و تنازع؛ خاتمه
خواهد یافت.
به طور قطع؛ این چنین باور و نگرشی وجود ندارد؛ اما تامل و توجه به منافع دراز مدت ایران در جهان سیاست و پایمردی و تلاش و تداوم دراین راه؛ همراه با پیشنهادها و طرح‌های استراتژیک که منطبق با منافع طرفین جنگ باشد؛ می‌تواند گشاینده‌ روزنه هایی دراین مسیر باشد و در نهایت؛ ایران نقشی ارزشمند در جهت تحقق صلح؛ ایفا نماید (گرچه صحنه‌ی سیاست جهانی، تنازعات بسیاری را بر تاریخ خود؛ ثبت نموده؛ اما صلح‌ها و دوستی‌های فراوانی را نیز؛ ثبت نموده؛ بنابر این می‌توان امیدوار بود که با اقدامات و تلاش مجدانه‌ی دیپلماتیک توسط ایران؛ آتش بس و در انتها؛ صلح در خاتمه‌ی این واقعه؛ تحقق یابد).