گروه اقتصاد کلان: جنگ روسیه و اوکراین، بازارهای مالی را دچار نوسانات قابل توجهی کرده است. در صورت تداوم این جنگ، آینده بازارهای مالی از جمله دلار، طلا، بورس و ارزهای دیجیتال چه می‌شود؟
به گزارش «تجارت»، با وقوع جنگ میان‌ میان روسیه و واکراین، بازارها آرایش جنگی گرفتند، به نحوی که دارایی‌های امن نظیر طلا صعودی شدند، اما بازارهای مالی و سرمایه‌گذاری و بورس‌های جهانی قرمز‌پوش شدند. برخی می‌گویند که بازارها به پیشواز نبرد روسیه و اوکراین رفتند. جمعه شب به وقت تهران، پس از آنکه جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا به شهروندان آمریکایی اخطار داد که اوکراین را ترک کنند، بازارها دچار شوک شدیدی شدند. بر اساس اخطار آمریکا به شهروندان خود در اوکراین، آنان بین 24 تا 48 ساعت زمان دارند تا اوکراین را ترک کنند، چرا که ممکن است حمله هوایی روس‌ها کار انتقال غیرنظامیان را سخت کند. پس از انتشار این اخطار، ترس جنگ بر بازارها سایه انداخت. بازارهای ریسکی مانند بازار سهام و بازار رمزارزها با فشار فروش مواجه شده و از طرف دیگر بازار دارایی‌های امن مانند طلا و اوراق قرضه دولت با افزایش تقاضا روبه‌رو بودند. افزایش قیمت طلا فقط و فقط به دلیل نقش سنتی فلز زرد به عنوان پناه گاه امن سرمایه در مواقع بحران نیست. فعلا به نظر می رسد دنیا به کام بازارهای امن سرمایه از جمله طلا است. قیمت هر اونس فلز زرد در آخرین روز هفته در بازارهای جهانی بیش از 1 درصد افزایش یافت. تقریبا در حال حاضر بازارها باور کرده اند که روسیه دست از اقدامات نظامی خود برنخواهد داشت و حتی فعلا چشم اندازی برای کاهش آن نیز وجود ندارد، به همین دلیل سخت تر شدن تحریم ها قابل پیش بینی است و از این کانال نیز کار کسب و کارهای مرتبط برای دسترسی به پالادیوم نیز مشکل خواهد شد. به اعتقاد کارشناسان، روسیه هم در هفته های گذشته ابتدا اعلام کرد که بیت کوین را ممنوع می کند و بعد این موضوع را رد کرد. دولت ها در مواقع بحرانی از این فناوری استفاده می کنند. افراد بدون دانش و مهارت نباید وارد بازارهایی مانند سرمایه و رمزارز شوند. ضمن اینکه به بیت کوین باید بلندمدت نگاه کنند مگر اینکه دانش نوسان گیری داشته باشند. در غیر این صورت نباید با دید هیجانی وارد بازار بیت کوین شوند. در آینده طولانی مدت روند کاملا صعودی است. در مواقع بحران، فعالیت در بازارهایی مثل رمزارز افزایش می یابد. جنگ ابتدا هیجانات فروش را تخلیه می کند و بعد می تواند صعود را آغاز کند. اقتصاد بخش‌های شمالی قاره اروپا تا حد زیادی به روسیه وابسته است. علت این وابستگی، منابع نفتی و گازی عظیم روسیه است. روسیه از طریق خط لوله نورد استریم روزانه 150 میلیون متر مکعب گاز طبیعی را به اروپا منتقل می‌کند. این خط لوله به طول 1222کیلومتر است که از شهر ویبورگ روسیه آغاز شده و در شهر گرایفسوالد آلمان پایان می‌یابد. بر اساس آمارها اروپا در سال 2020 حدود 60 درصد حامل‌های انرژی خود را از طریق روسیه تامین می‌کرد. در این میان میزان وابستگی آلمان به واردات انرژی از روسیه رقمی حدود 63 درصد است. در صورت آغاز جنگ، به علت تهدید بایدن به تحریم این خط لوله، ممکن است که انتقال گاز طبیعی به اروپا با مشکل مواجه شود. هلیما کرافت، مدیر ارشد استراتژی کامودیتی‌ها در RBC گفته است: چیزی که من می‌دانم این است که اگر آن تانک‌های روسی از مرز اوکراین عبور کنند، قیمت نفت به بالای 100دلار خواهد رسید.
ایجاد مشکل در انتقال گاز روسیه به اروپا می‌تواند موجب افزایش قیمت نفت و به‌طور کلی حامل‌های انرژی شود. از طرف دیگر درحال حاضر به علت اجرای برنامه انرژی‌های سبز، آلمان ظرفیت تولیدی نیروگاه‌های اتمی خود را به‌شدت کاهش داده و همین عامل نیز وابستگی این کشور به گاز طبیعی را بالا خواهد برد. در نتیجه احتمالا اروپا در تامین گاز طبیعی و انرژی برق با مشکل جدی مواجه شود. در نتیجه این مشکلات هزینه تولید کالاهای اروپایی افزایش یافته و مزیت رقابتی خود را در بازارهای جهانی از دست می‌دهند. از طرف دیگر ممکن است پیش از پایان یافتن زمستان سرد اروپا، بسیاری از این کشورها مجبور باشند جیره‌بندی گازی انجام دهند تا بتوانند منابع باقی‌مانده را به خوبی مدیریت کنند. عمده تحریم‌های آمریکا بر شرکت‌های نفتی روسیه اعمال خواهد شد. این موضوع می‌تواند اثر جدی بر سرمایه‌گذاری‌های خارجی در روسیه داشته باشد. برای مثال شرکت نفتی بریتانیایی BP حدود 19 درصد از سهام شرکت روسی Rosneft را در اختیار دارد و مواد اولیه حدود یک‌سوم از تولیدات خود را از طریق محصولات این شرکت روسی به دست می‌آورد. شرکت Shell سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر بسیاری را با شرکت روسی Gazprom انجام داده و 5/ 27 درصد از سهام میدان گازی ساخالین 2 را در اختیار دارد که یک سوم صادرات LNG روسیه از طریق ساخالین 2 انجام می‌شود. میزان سرمایه‌گذاری‌های خارجی در روسیه به‌خصوص در حوزه نفت و گاز بسیار زیاد است و در صورت حمله یا تحریم روسیه، سهام شرکت‌های بسیاری آسیب خواهد دید. بانک‌های اروپایی نیز وام‌های سنگینی را به روس‌ها اعطا کرده‌اند، برای مثال بانک‌های فرانسوی جمعا 24 میلیارد دلار و بانک‌های اتریشی جمعا 17 میلیارد دلار وام داده‌اند. این موضوع نشان می‌دهد که تحریم روسیه می‌تواند تاثیر بدی بر بازار سهام به خصوص در اروپا داشته باشد. در زمان جنگ، دارایی‌های امن معمولا یکی از بهترین‌گزینه‌های سرمایه‌گذاران هستند. تورم در ماه‌های اخیر به یکی از مسائل اصلی اقتصاد تبدیل شده است. تورم باعث شده نرخ بازده اوراق خزانه 10 ساله آمریکا همچنان در نزدیکی سطح حیاتی 2 درصد باقی بماند. یک ریسک بزرگ سیاسی معمولا باعث می‌شود سرمایه‌گذاران به بازار اوراق روی آورند. جنگ میان روسیه و اوکراین نیز ممکن است موجب شود جذابیت اوراق بدهی دولت‌ها برای سرمایه‌گذاران گزینه جذابی به نظر برسد؛ حتی در حالتی که افزایش قیمت حامل‌های انرژی موجب افزایش تورم خواهد شد. از طرف دیگر طلا نیز از گزینه‌های جذاب برای سرمایه‌گذاران است. رفتار روز جمعه طلا نشان داد که برای جذب سرمایه خطرگریز بسیار آماده است. نبرد روسیه و اوکراین، با توجه به باقی ماندن تورم جهانی در سطوح بالا، می‌تواند مقدمات ورود طلا به کانال 2 هزار دلار را آماده کند.